تعیین سطح توسعه در مناطق شهری اهواز با استفاده از مدلهای تاپسیس و ANP
الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری
الهه کنارکوهی
1
(گروه جغرافیا٬ واحد نجف آباد٬ دانشگاه آزاد اسلامی٬ نجف آباد٬ ایران. e.kenarkoohi@gmail.com)
حمید صابری
2
(گروه جغرافیا٬ واحد نجف آباد٬ دانشگاه آزاد اسلامی٬ نجف آباد٬ ایران.hamidsaberi2000@gmail.com)
الکلمات المفتاحية: توسعه, ANP, تاپسیس, مناطق اهواز,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه شکاف بین مناطق کمتر توسعه یافته و توسعه یافته‌تر باعث شده است که ارزیابی درجه‌ی توسعه یافتگی مکانهای مختلف مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان منطقه‌ای در تمامی کشورها باشد تا با شناخت مناطق کمتر توسعه یافته در جهت برطرف کردن شکاف بین این مناطق و مناطق توسعه یافته تر قدم برداشت. با توجه به اینکه در درون مناطق یک مکان ممکن است از لحاظ یک شاخص توسعه یافته و در شاخص دیگر توسعه نیافته باشد در این پژوهش ترکیبی از شاخص‌های مختلف استفاده شده است تا بطور نسبی وضعیت توسعه‌ی مکانهای مختلف را مشخص نمایند. روش پژوهش: در زمینه تعیین درجه‌ی توسعه یافتگی مناطق و سطح بندی آنها تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که در این پژوهش مناطق شهر اهواز در سال 1390 با توجه به 42 شاخص انتخابی با مدل تاپسیس تحلیل شده و برای وزن دهی به شاخص‌ها از مدلANP استفاده شده است. رویکرد این مقاله نیز توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که مناطق دو و یک بترتیب از توسعه‌ی شهری بیشتری برخوردارند و توسعه یافته هستند و مناطق سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت از نظر وضعیت توسعه یافتگی در زمره‌ی مناطق محروم از توسعه قرار گرفته اند. میانگین تاپسیس مناطق 0.311165، انحراف معیار آنها 0.2135 و ضریب پراکندگی مناطق 0.686131 شده است که نشان از بیشترین شکاف و نابرابری بین مناطق شهر اهواز است. نتیجه گیری: مناطق یک و دو شکاف زیادی با سایر مناطق دارند که باید با ارائه راهکارهای مناسب به توسعه‌ی مناطق محروم کمک شود و در اولویت برنامه‌های توسعه شهر اهواز قرار بگبرند.
استانداری خوزستان(1390)، سالنامه آماری استان خوزستان سال 1389، معاونت برنامه‌ریزی، دفتر آمار و اطلاعات
- آمارنامه شهر اهواز (1390)، شهرداری اهواز
- تقوایی، مسعود، مرادی هوسین، نصرت (1392). تعیین و تحلیل سطوح برخورداری شهرستان‌های استان آذربایجان غربی بر اساس مدلهای آنالیز اسکالوگرام و Swot. فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 44، سال سیزدهم، صص 202-175
- حاتمی نژاد، حسین .(1376). تحولات جمعیتی شهرهای خوزستان. مجله‌ی علوم جغرافیایی، صص 102 – 123
- حکمت نیا، حسن و موسوی، میرنجف. 1390. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین
- چاد هاری، انیس و کریک پاتریک، کالین(1381). برنامه‌ریزی و سیاست توسعه، ترجمه علی اکبری هرندی و داریوش حسنوند. بروجرد: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد
- رضوانی، محمدرضا. (1383). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، تهران: انتشارات نشر قومس.
- زیاری، کرامت الله .(1388). مکتب‌ها، نظریه‌ها و مدلهای برنامه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، موسسه انتشارات دانشگاه تهران
- سپهری، محمدرضا .(1378). توسعه انسانی، تهران: وزارت کار و امور اجتماعی
- شماعی، علی و دیگران (1393)، به کارگیری روش تحلیل تصمیم گیری چند متغیره (الکتر) در رتبه بندی مناطق شهر اهواز، مجله برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره هیجدهم، شماره 1
- شیرزادی، رضا .(1385). نوسازی، توسعه، جهانی شدن (مفاهیم، مکاتب و نظریه ها)، انتشارات حق یاوران
- پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر(1387). نظریه‌های توسعه روستایی،تهران: انتشارات سمت
- پاپلی یزدی، محمد حسین و رجبی سناجردی، حسین (1386). نظریه‌های شهر و پیرامون، انتشارات سمت
- کامران، حسن و دیگران (1389)، سطح بندی خدمات شهری در مناطق کلانشهر تهران، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره اول
- کنارکوهی، الهه .(1393). ارزیابی سیستم شهری استان خوزستان، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، واحد بروجن
- ملکی، سعید و دامن باغ، صفیه. (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تاکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت گانه شهر اهواز)، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، شماره سوم، صص 54-29
- مارکاندیا، آنیل .(1381). سیاست هایی برای توسعه پایدار، سلسله انتشارات توسعه و روستا
- میرغفوری، حبیب الله و دیگران (1393)، روش‌های تصمیم گیری چند شاخصه (همراه با معرفی نرم افزارهای کاربردی)، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
- مومنی، منصور و شریفی سلیم، علیرضا (1390). مدل‌ها و نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه، انتشارات سیمای دانش.
-Bastanifar,i. Sameti, m. 2004. ”An Inquiry of Green Tax Effect on Decreasing of Air pollution of Isfahan Province” . GIAN International Symposium& Workshop,Isfahan university14-18.
- Bazzi, Kh. 2012. Evaluating the development degree of Sistan and Baluchistan counties with Spatial and Hierarchical planning approach. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol 3 (18): 2364-2373
-Danesh Nezafat, A.R. Molaei Hashjin, N. Motamedi Mehr, A . 2013. Analyzing Development of Urban Region of Rasht Using Morris Model. Trends in Advanced Science and Engineering, TASE 9(1): 19-27
-Elliott, J. 1994. An Introduction to Sustainable Development, the Developing
World. London and New York: Rutledge.
- Momeni, m. Hasan zadeh, A. Ghahari, G.R. Ziapour, A. 2013. Determine the degree of development of the city of Kermanshah using numerical taxonomy. Journal of Science and today's world, volume 2: 1352-1363
- Momeni, M. Jafari, A. 2015. Comparative Study of Applying Methods of Measuring Development in Regional Studies: A Case Study of 15 Regions in Isfahan. Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol 6 :363-370
-Nastaran, M. Abolhassani, F . Bakhtiari, N . 2015. Spatial Distribution of Development Indexes in Iranian Cities Using Combinational Ranking. Journal of Regional Planning, Vol. 5: 1-12
-Rahnama , M. R. Davarinezhad , M. Mabhoot, M.R . 2012. Evaluation the Level of Development in Regions of Mashhad Municipality, Iran, Life Science Journal 2012;9(3): 2211-2219
-Yasouri, M. 2013. The study of regional disparity status in Guilan provin
