تأثیر یادگیری اجتماعی بر رفتارهای مخرب محیط‌زیست در کشاورزان با تأکید بر نقش آموزش‌های ترویجی
الموضوعات : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزیسید احمد میرمحمدتبار 1 , محمد مظلوم خراسانی 2 , محسن نوغانی 3 , علی سیلانیان طوسی 4
1 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
2 - استاد جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
3 - دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
4 - دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
الکلمات المفتاحية: رفتارهای مخرب محیط‌زیست, یادگیری اجتماعی, پیوند افتراقی, کشاورزان,
ملخص المقالة :
یادگیری اجتماعی یکی ازنظریات مهم مرتبط با آموزش رفتار در افراد جامعه می باشد. فرایند یادگیری هم تأثیر مثبت و هم تأثیر منفی بر رفتارهای مخرب محیط زیست دارد. تحقیق حاضر درصدد بررسی تأثیر مثبت و منفی یادگیری و آموزش بر رفتارهای مخرب محیط زیست بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ همبستگی می باشد که برای جمع‌آوری داده ها از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کشاورزان روستاهای شهرستان فریدون‌کنار به تعداد 6000 نفر بوده اند. حجم نمونه با جدول کرجسی و مورگان 361 نفر محاسبه گردید. روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله‌ای می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین رفتارهای آلوده کننده آب‌وخاک در پاسخگویان حدود 2/1 از 4 و میانگین استفاده از سموم شیمیایی و چاه عمیق حدود 1/3 از 10 می باشد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که بیشترین تأثیر بر رفتارهای مخرب محیط زیست به ترتیب مربوط به متغیرهای شدت پیوند افتراقی (72/0=β)، تعداد پیوند با دوستان (26/0=β) و تعداد پیوند با خانواده (17/0=β) می باشند.
بسحاق، م.، تقدیسی، ا.، طوسی، ا. (1391). ارزیابی تعیین‌کننده‌های پایداری در سیستم کشاورزی. مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، شماره پیاپی 3، صفحات 113-130.
حبیبی، آ.، و عدنور، م. (1395). مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
جلیلی کناری، م.،و صالحی، ص. (1393). ارزیابی پیامدهای اجتماعی - زیستمحیطی استفاده از مواد شیمیایی در فعالیت کشاورزی، راهبرد اجتماعی فرهنگی، شماره 10، صفحات 141 – 160.
صالحی، ص.، و پازوکی نژاد، ز. (1395). تحلیل عوامل اجتماعی فرهنگی مؤثر بر گرایش روستاییان به کشاورززی پایدار. مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، شماره پیاپی 13، صفحات 67-81.
غزانی، ع.، و بیژنی، م. (1395). کاربرد نگرشهای ارزشی زیستمحیطی در تحلیل رفتار زیستمحیطگرایانه کشاورزان به‌منظور حفاظت از خاک، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 47، شماره 1، صفحات 81-91.
منتی زاده، م.، زمانی، غ.،و کرمی، ع. (1393)، مدل یابی رفتار زیستمحیطی زارعان شهرستان شیراز با استفاده از تئوری ارزش عقیده هنجار استرن، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 45، شماره 4، صفحات 613-624.
مؤمن پور، ی.، صدیقی، ح.، چوبچیان، ش. (1395). تحلیل ساختاری نقش مؤلفههای آموزشی ترویجی و روان‌شناختی بر رفتار زیستمحیطی گندم کاران شهرستان بوکان. فصلنامه پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، پیاپی 23، صفحات 23-36.
هومن، ح. (1390). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت.
Barclay, E., & Bartel, R. (2015). Defining environmental crime: The perspective of farmers, Journal of Rural Studies, 39:188-198.
Barrantes, C., & Yague, J. (2015). Adults’ Education & Agricultural Innovation: A Social Learning Approach, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191:163 – 168.
Bijani, M., Ghazania, E., & Valizadeh, N. (2017). Pro-environmental analysis of farmers' concerns and behaviors towards soil conservation in central district of Sari County. International Soil and Water Conservation Research, 5: 43-49.
Centner, T.J., Colson, G., & Lawrence, A. (2014). Assigning responsibility for chemical spray drift. Land Use Policy, 36 (1): 83-88.
Clinard, M., & Meier, R. (2008). Sociology of Deviant Behavior, Belmont, CA: Thomson/Wadsworth Publications, Retrieved from: http://www.worldcat.org/title/sociology-of-deviant behavior/oclc/122339787.
De Souza, J., & Alves, R. (2014). Hunting & wildlife use in an Atlantic Forest remnant of northeastern Brazil. Tropical Conservation Science, 7 (1): 145-160.
Eliason, S. (2012). Illegal Hunting and Angling: The Neutralization of Wildlife Law Violations, Society & Animals, 11 (3): 225-239.
Enticott, G. (2011). Techniques of neutralising wildlife crime in rural England and Wales. Journal of Rural Studies, 27: 200-208.
Fenton, D. M., Gregor, C. M. & Cary, J. (2000). Framework and review of Capacity and motivation for change to sustainable management practices. Bureau of Rural Sciences – Putting People in the Picture. Fnal Report. Theme 6: Project 6.2.1.
Hofmann, J. (2002). Contextual Analysis of Differential Association, Social Control, and Strain Theories of Delinquency. Social Forces, 81(3):753-785.
Hubschle, A. M. (2016). The social economy of rhino poaching: Of economic freedom fighters, professional hunters and marginalized local people. Current Sociology, 13(1): 1-21.
Kranjahl, J. (2010). Environmental and Pro-environmental behaviors. School and Health, 21: 1-24.
Lichtenberg, E., & Zimmerman, R. (1999). Information and farmers’ attitudes about pesticides, water quality, and related environmental effects. Agriculture. Ecosystems and Environment, 73(3): 227-236.
Montesh, M. (2012). Rhino poaching: a new form of organised crime, Report to College of Law Research and Innovation Committee of the University of South Africa: 1-23.
Poonian, Ch., Ramilo, V., & Lopez, D. (2016). Diversity, habitat distribution, and indigenous hunting of marine turtles in the Calamian Islands, Palawan, Republic of the Philippines. Journal of Asia-Pacific Biodiversity, 23:1-5.
Price, J.C., & Leviston, Z. (2014). Predicting pro-environmental agricultural practices: the social, psychological and contextual influences on land management. Journal of Rural. Studies, 34: 65-78.
Sattler, C., & Nagel, U. J. (2010). Factors affecting farmers’ acceptance of conservation measures: A case study from north-eastern Germany. Land Use Policy, 27(1): 70–77.
Serenari, Ch., & Peterson, M. (2016). A Sociopolitical Perspective on the Illegal Take of Wildlife in the Southeastern, USA. International Journal of Rural Criminology, 3(1): 29-49.
South, N., & Wyatt, T. (2011). Comparing Illicit Trades in Wildlife and Drugs: An Exploratory Study. Deviant Behavior, 32(6): 538-561.
Sutherland, E, H. (1947). Principles of Criminology, Chicago: J.B. Lippincott Co, Retrieved from: https://trove.nla.gov.au/work/8949118.
Thornberry, T. (2009). Intergenerational linkages in antisocial behavior, Criminal Behavior and Mental Health, 19(2): 80–93.
Vito, G., Maahs, J., & Holmes, R. (2007). Criminology: Theory, Research and Policy, Massachusetts: Jones & Bartlett Publishers, Retrieved from: https://www.abebooks.com/9781284090925/Criminology-Theory-Research-Policy-Vito-1284090922/plp.
White, R. (2011). Transnational environmental crime: Toward an eco-global criminology. UK: Routledge, Retrieved from: https://www.fishpond.co.uk/Books/Transnational-Environmental-Crime-Rob-White/9781843928027.
_||_