ارزیابی کتابخانه‏های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی با رهنمودهای ایفلا

الموضوعات : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

داریوش مطلبی ¹ , هلیا سلطان‏ آبادی ² , سعید غفاری ³

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام شهرری
2 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
3 - استادیار گروه علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه پیام نور واحد قم

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , صفر, 1437 تاريخ التأكيد : 14 السبت , شعبان, 1437 تاريخ الإصدار : 14 الأحد , رمضان, 1437

الکلمات المفتاحية: کتابخانه کانون پرورش فکری کودک, رهنمودهای ایفلا, استان آذربایجان غربی, کتابخانه کودک و نوجوان ‬‬‬‬‬,

ملخص المقالة :

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی از نظر مجموعه سازی، نحوه ارائه خدمات، سازماندهی، نیروی انسانی، بودجه و همچنین میزان همخوانی آن‌ها با رهنمودهای ایفلا انجام شده است. روش: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی است. جامعه آماری همه کتابخانه های مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی به تعداد 23 کتابخانه بود. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد استفاده شده است. یافته‌ها: یافته ها نشان می‌دهد که فضای اختصاص یافته، دکوراسیون و رنگ آمیزی مناسب کتابخانه ها متناسب با علائق کودکان و نوجوانان بوده و با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران به فراگیری مهارت‌های جدید و ارتقای حرفه‌ای درزمینه رایانه علاقه‌مند هستند که این مسئله با رهنمودهای ایفلا همخوانی دارد. کتابداران 22 کتابخانه با مفاهیم تخصصی ادبیات کودکان آشنا هستند و خدمات کتابخانه ها به گروههای سنی 7 تا 11 سال و 12 تا 17 سال ارائه می شود. خدمات آموزشی و خدمات مرجع برای کودکان و نوجوانان در 100 درصد کتابخانه‌ا، اجرای برنامه‌های خلاق و قصه‌گویی، کتابخوانی و نقد کتاب در 100 درصد کتابخانه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. 6 /69 درصد کتابخانه ها در تامین منابع از امانت بین کتابخانه‌ای استفاده نمی‌کنند که این مسأله با رهنمودهای ایفلا همخوانی ندارند. نتیجه گیری: بیشتر مطالعات انجام شده درحوزه موضوعی پژوهش حاضر در خصوص تطبیق کتابخانه های مدارس، آموزشگاهی، دانشگاهی، تخصصی با استانداردهای ایفلا بوده و با توجه به عدم ارتباط مستقیم این کتابخانه ها با کتابخانه های کانون، مطالعه وضعیت کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان آذربایجان غربی ضروری به نظر می رسید.

المصادر:

اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ محققی، حسین و  رضوی ملایری، زهرا (1394).  تأثیر فعالیت های کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بر خلاقیت کودکان (مطالعۀ موردی: شهر همدان). تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی. 21 (81): 259-286.

اصغرزاده‌مهرامی، علی (1356). کتابخانه‌های عمومی وکودکان در استان آذربایجان شرقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه شیراز.

بختیاری، فاطمه (1388). شناسایی ویژگی‌های ظاهری و محتوایی کتابخانه‌های مهدکودک از دیدگاه متخصصان ادبیات کودک شهر تهران و بررسی وضعیت آن کتابخانه‌ها با توجه به ویژگی‌های مذکور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه تربیت مدرس.

تعاونی، شیرین (1384). استانداردهای کتابخانه های مدارس برگرفته ازرهنمودهای ایفلا و یونسکو درباره کتابخانه های مدارس، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

جمشیدی، نظام (1386). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه و مقایسه آن با استانداردهای ایفلا برای کتابخانه‌های آموزشگاهی به منظور ارائه راهکارهایی جهت بهینه سازی وضعیت آنها، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهیدچمران اهواز: دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی.

 حقیقی، احمد (1360). علل کاهش اعضای کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان نوجوانان. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (طرح پژوهشی).

خدیوی، شهناز (1356). بررسی کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه‌های کودکان در استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه شیراز.

دهقان‌منشادی، مژگان (1378). تکنولوژی آموزشی ونقش آن در برنامه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فصلنامه پیام کتابخانه، 9  (20): 87-88.

ذاکرشهرک، مینا و اباذری، زهرا (1391). ارزیابی عملکرد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ایران با استفاده از مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا – EFQM- و ارائه مدل پیشنهادی ایجاد کتابخانه بین المللی کودکان و نوجوانان. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی. 59: 129-149.

ذاکرشهرک، مینا و اباذری، زهرا (1392). ارزیابی عملکرد کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ایران بر اساس روش تحلیل راهبردی SWOT. مطالعات ملی کتابداری و اطلاع‌رسانی. 95 (20): 6-25.

رهسپار، بی‌با (1393). نقش رنگ در معماری داخلی کتابخانه های کودکان و نوجوانان (نمونه موردی کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز شماره 5 زاهدان). پابان‌نامه کارشناسی ارشد هنر، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

ساروخانی، باقر (1372). ارزیابی مراکز و کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

شریعتی، فاطمه (1388). بررسی وضعیت کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اصفهان وارائه راهکارهایی برای بهینه سازی آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، همدان: دانشکده علوم انسانی.

شکوهیان، محبوبه (1390). بررسی نیازهای اطلاعاتی نوجوانان 15-18 ساله از کتابخانه‌های تحت پوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشاد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه اصفهان

علیزاده جدیدی، مرضیه؛ قاضی زاده، یوسف (1389). مروری برسیر تطور کتابخانه‌ها در ایران. ارتباط علمی، 17 (3): 1-8..

فضیلت، مریم (1387). فراتحلیلی از وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی درایران. ارتباط علمی، 8، (3): 1-10.

قنبرپور، مریم؛ اباذری، زهرا (1389). بررسی فعالیتهای انگیزشی مطالعه در مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران از دیدگاه مربیان. فصلنامه کتاب، 21 (1): 45-60.

کاکی، مریم (1392).ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی در شهر تهران و جایگاه آن در تشویق کودکان و نوجوانان در مراجعه به کتابخانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تربیت معلم

کیومرثی، غلامرضا (1379). خدمات کتابداری درکتابخانه‌های کودکان (مجموعه کتابک­های آموزش از راه دور). تهران: کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.

معماری‌هنجنی، حمیده (1392). ایجاد خدمات مرجع مجازی کودک و نوجوان در پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از دیدگاه کاربران؛ ارائه پیشنهادات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه الزهرا

نفیسی‌کیا، خسرو (1379). بررسی میزان رضایت شغلی کتابداران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

یگانه‌فر، مرضه (1392). بررسی جایگاه موجود و مورد انتظار بخش کودک و نوجوان کتابخانه های عمومی خراسان رضوی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و  اطلاع‌رسانی. دانشگاه فردوسی مشهد