تحلیل پرسش‌های مرجع سنتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
الموضوعات : نظام ها و خدمات اطلاعاتیصدیقه شاکری 1 , فرناز محمدی 2 , سعیده اکبری داریان 3
1 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
2 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
3 - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،
مدیر کل منابع دیجیتال کتابخانه ملی ایران
الکلمات المفتاحية: مرجع, تحلیل محتوا, سازمان اسناد و کتابخانه ملی جم, مرجع سنتی,
ملخص المقالة :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش های مطرح‌شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه‌های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسش های مطرح‌شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه (354 پرسش) است. یافته‌ها: در این پژوهش انواع پرسش ها و ارتباط بین آنها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعه‌کنندگان؛ رویکرد موضوعی پرسش های و میزان استفاده از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی توسط مراجعه کنندگان مرجع سنتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نشان داد که بیشترین مراجعه کنندگان را زنان (53/65 درصد) تشکیل می دهند. اکثر مراجعه‌کنندگان دارای سطح تحصیلات کارشناسی ارشد (29/49درصد) هستند. بیشترین و کمترین نوع سوالات به ترتیب مربوط به سوالات ارجاع آماده (66/42 درصد) و پژوهشی(78/6 درصد) است و بیشترین سوالات توسط مراجعه کنندگان در حوزه موضوعی کلیات و کمترین فلسفه و روان شناسی است. نتیجه‌گیری: با توجه به استقبال کم مراجعان نسبت به طرح سوالات پژوهشی با میز مرجع نیاز است کتابخانه ملی جهت ترغیب و تشویق ایشان به استفاده از خدمات مرجع ( سنتی و مجازی) اطلاع‌رسانی بیشتری از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی، ارائه بروشورهای چاپی و الکترونیکی صورت دهد.
شمس الهی، قاسم (1381). طرح توسعه خدمات اطلاع‌رسانی و مرجع در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، واحد تهران شمال، صفحه 33-40.
فاضلی‌دهکردی، منصور( 1373 ). بررسی میزان پاسخگوئی کتابداران مرجع کتابخانه‌های چهار دانشگاه علوم پزشکی کشور به سئوالات ارجاع آماده مراجعان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.
گزارش عملکرد سال 1389 سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. تهیه و تنظیم اداره کل برنامه‌ریزی و توسعه. تهران: انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ، 1390.ص22-23.
محمدی، فرناز(1390). ارزیابی کیفی خدمات مرجع مجازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه الگوی مناسب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال. ص125-126.
نجفقلی‌نژاد، رجوی، اعظم و صادق‌زاده وایقان، علی (1391). نقش کتابداران و متخصصان اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران در پیشبرد پژوهش پژوهشگران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. دوره 23، شماره 4، ص196-214.
هدایت، مرضیه (1373). بررسی وضعیت درخواست‌های اطلاعاتی در کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه شهید چمران ( اهواز) در سال تحصیلی 72-73. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
Calabretta, N., and Ross, R. (1984) Analysis of Reference Transactions Using Packaged Computer Programs. Medical Reference Services Quarterly 3, 23-47.
De Groote, Sandra L.( 2005), Question asked at the virtual and physical health science reference desk: how do they compare and what do they tell us? Medical Reference Service Quarterly, 24(2), www.haworthpress.com/MRSQ
Harry C. Meserve; Sandra E Belanger; Joan Bowlby; Lisa Rosenblum. (2009) Developing a Model for Reference Research Statistics - Applying the "Warner Model" of Reference Question Classification to Streamline Research Services. Reference & User Services Quarterly. 48(3), 247
Katz, William A. (2002). Introduction to Reference Work. Boston: McGraw Hill.
Landwirth, T.K.; Wilson, M.L.; and Dorsch, J.L. (1988) Reference Activity and the External User: Confluence of Community Needs at a Medical School Branch Library. Bulletin of the Medical Library Association, 76, 205-12.
Sullivan, W.; Schoppmann, L.A.; and Redman, P.M. (1994) Analysis of the Use of Reference Services in an Academic Health Sciences Library. Medical Reference Services Quarterly, 13, 35-55.
Warner, D.G. (2001) “A New Classification for Reference Statistics.” Reference & User Services Quarterly, 41, 51-5.
