تعیین تابع تولید گیاه ریحان در شرایط تنش‌های هم‌زمان آبی و شوری

الموضوعات :

مهشاد سادات فرح بخش ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات)
مهدی سرائی تبریزی ² (استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران.)
حسین بابازاده ³ (دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , شوال, 1389 تاريخ التأكيد : 23 الخميس , شوال, 1389 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , شوال, 1389

الکلمات المفتاحية: تنش هم‌زمان, گیاه ریحان, کم‌آبیاری, مدیریت آب کشاورزی,

ملخص المقالة :

کمبود منابع آب و خاک و شوری آن‌ها، از نکات قابل‌‌توجه و مهم در بخش کشاورزی است. بررسی اثرات متقابل شوری و کم‌آبیاری بر عملکرد گیاهان، اهمیتی فراوان را به‌ویژه جهت اصلاح مدیریت خاک و مصرف آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک دارا می‌باشد. هدف از این پژوهش، مطالعه و ارزیابی توابع تولید گیاه ریحان (Basilicum L.)رقم توده‌ی مازندران در شرایط تنش هم‌زمان آبی و شوری بود. بدین منظور، آزمایشی در یک مزرعه‌ی تحقیقاتی یک هکتاری در سایت پژوهشی دوشان‌تپه‌ی تهران انجام شد. در این پژوهش برای تعیین میزان تبخیر- تعرق گیاه ریحان از میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی استفاده گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم‎آبیاری درحد 40 (DI40%)، 60 (DI60%) و 80 (DI80%) درصدِ نیاز آبی گیاه و سه تیمار فرعی شوری آب آبیاری با هدایت الکتریکی 175/1 (S1)، 3 (S2) و 5 دسی‎زیمنس بر متر (S3) در دو سال متوالی 1395 و 1396 به‌ اجرا درآمد. نتایج نشان داد که آستانه‌ی کاهش عملکرد گیاه ریحان نسبت به شوری آب آبیاری 3/1 دسی‌زیمنس بر متر و شیب خط کاهش عملکرد 10 درصد می‌باشد.

المصادر:

بانژاد، ح.، مکاری قهرودی، ا.، اثنی عشری، م. و لیاقت، ع .1392. بررسی اثر متقابل آب مغناطیسی و شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ریحان. نشریه ی آبیاری و زهکشی ایران ، 7(2): 183-178.

سپاسخواه، ع.ر.، توکلی، ع.ر. و موسوی، س.ف .1385. اصول و کاربرد کم آبیاری. کمیته ی ملی آبیاری و زهکشی ایران، 288صفحه.

شهیدی، ع.، نحوی نیا، م.ج. و پارسی نژاد، م .1389. ارزیابی توابع کاهش جذب آب در شرایط تنش هم زمان شوری و خشکی توسط رقم روشن گندم. مجله ی پژوهش آب ایران 7(4): 12-1.

صالحی، م.، کافی، م. و کیانی، ع .1390. تعیین بهترین تابع آب- شوریِ کوشیا در اراضی شمال استان گلستان. نشریه  آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25 (6): 1403-1395.

 علی‌حوری، م .1396. تعیین تابع تولید برتر آب- شوری- عملکرد ماده ی خشک در دوره ی رشد رویشی خرما. نشریه پژوهش حفاظت آب و خاک، 24(3): 266-251.

کیانی، ع.، همایی، م. و میرلطیفی، م .1385. ارزیابی توابع کاهش عملکرد گندم در شرایط توأم شوری و کم آبی. مجله  علوم خاک و آب، 20(1): 83-73.

کیانی، ع.ر.، میرلطیفی، م.، همایی، م. و چراغی، ع.م .1385. تعیین بهترین تابع تولید آب- شوری گندم در  منطقهی شمال گرگان. مجله  تحقیقات مهندسی کشاورزی، 6(25): 14-1.

محمدی، م.، لیاقت، ع. و مولوی، ح .1389. بهینه سازی مصرف آب و تعیین ضریب حساسیت گوجه فرنگی در شرایط تنش توأمان شوری و خشکی در منطقه ی کرج. نشریه ی آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 24(3): 592-583.

میرحسینی، ع.، زارع زاده، ع. و  زارع مهرجردی، م .1394. بررسی اثر تنش شوری بر جوانه زنی گیاه  چهی زردتاغ (Haloxylon persicum). مجله  جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران، 7(3): 498-441.

نجفی‌مود، م.ح.، علیزاده، ا.، داوری، ک.، کافی، م. و شهیدی، ع .1391. تعیین تابع برتر آب- شوری- عملکرد در دو رقم پنبه. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) ،26(3): 679-672.