بررسی مقایسه ای شاخص‌های NSFWQI و IRWQISC در ارزیابی کیفیت رودخانه‌ها

الموضوعات :

علیرضا شکوهی ¹ , امید بهمنی ²

1 - استاد دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، گروه مهندسی آب
2 - مدیرگروه منابع طبیعی شرکت جهاد تحقیقات آب و انرژی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 23 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 16 الأحد , رجب, 1442 تاريخ الإصدار : 10 السبت , شوال, 1442

الکلمات المفتاحية: IRWQISC, رودخانه‌های استان خوزستان, توزیع مکانی شاخص, NSFWQI, شاخص کیفیت آب‌های سطحی,

ملخص المقالة :

این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه دو شاخص کیفیت آب NSFWQI و IRWQISC بر روی رودخانه‌های حوضه‌های پنجگانه خوزستان یعنی کارون، کرخه، دز، مارون- جراحی و زهره هندیجان با استفاده از داده‌های ثبت شده در سالهای 90-96 انجام شده است. این تحقیق نشان‌دهنده تفاوت دو روش و همچنین صحت سنجی شاخص توسعه یافته در ایران می‌باشد. در حالیکه بر اساس شاخص NSFWQI رودخانه‌های منطقه از نظر کیفیت در حالت متوسط هستند و بجز نقاطی بر روی رودخانه کارون مشکل خاصی وجود ندارد، شاخص IRWQIsc وضعیت کیفیت آبهای سطحی در سطح استان را متوسط تا بد ارزیابی می‌نماید. شاخص NSFWQI در شناسایی مراکز آلودگی در حوالی اهواز موفق عمل نموده حال آنکه شاخص IRWQIsc نسبت به شناسایی کانون‌های شوری بر روی رودخانه‌های زهره و جراحی درست عمل کرده است. در تعیین توزیع مکانی شاخص‎‌ها از سه روش زمین‌آمار اسپلاین، کریجینگ و روش وزنی معکوس فاصله استفاده به عمل آمد که با ارزیابی به عمل آمده روش وزنی معکوس فاصله انتخاب شد.

المصادر:

آقایی، م.، حشمت‌پور، ع.، قره محمودلو، م. و سیدیان، س.م. 1399. بررسی کیفیت آب رودخانه چهل‌چای با استفاده از شاخص IRWQIsc. مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، 22(5): 155-166.

امین پور شیانی، س.، محمدی، م.، خالدیان، م و میرروشندل، الف. 1395. ارزیابی رودخانه گازرودبار با استفاده از شاخص کیفی NSFWQI و شاخص آلودگی Liou. مجله اکوبیولوژی تالاب، 8 (1): 63-74.

بی‌نام. راهنمای محاسبه شاخص کیفیت منابع آب ایران. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست. 42 صفحه (استانداردها/https://wsm.doe.ir/portal/home/?141560 آخرین دسترسی 1399).

بی‌نام. 1391. آمایش استان خوزستان، جلد نهم، بررسی‌های زیست محیطی استان خوزستان. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، 258 صفحه.

پرستار، س.، پورعشق، ب.، رضایی، م.، درگاهی، ع.، پورعشق، ی. و وثوقی، م. 1392. ارزیابی کیفی آب رودخانه هیروچایی خلخال بر اساس شاخص‌های کیفی NSFWQI و WILCOX. مجله سلامت و بهداشت، 4(3): 273-283. 

توکلی، ف.، محمدی روزبهانی، م. و سبحان اردکانی، س. 1397. بررسی کیفیت آب رودخانه با استفاده از شاخص‌های کیفی آب (مطالعه موردی رودخانه الیگودرز). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست.Doi: 10.22034/jest.2018.15282.2373.

خلیفه، س. و خوش‌نظر، ع. 1397. بررسی کیفیت رودخانه زرینه‌رود با استفاده از شاخص استاندارد کیفیت منابع آب سطحی ایران. نشریه علوم و مهندسی آب و فاضلاب، 3(1): 22-34.

شکوهی، ع. مدبری، ه. 1397. ارزیابی و مقایسه حساسیت مدل‌های NSFWQI و IRWQIsc نسبت به پارامترهای کیفیت آب. مجله تحقیقات منابع آب ایران، 14 (5): 109-124.

شکوهی، ر. حسین‌زاده، الف. روشنایی، ق. علیپور، م. حسین‌زاده، س. بررسی کیفیت سد آیدوغموش با استفاده از شاخص کیفیت آب (NSFWQI) و بیلان مواد غذایی. مجله سلامت و محیط، 4(4): 439-450.

شریف دینی، ن.گ، امیرنژاد، ر. و صائب، ک. 1393. پهنه بندی کیفی آب رودخانه دوهزار تنکابن بر اساس شاخص NSFWQI با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 24 (119): 29-39.

کیا، ف.، قربانی، خ. و سالاری جزی، م. 1398. ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از WQI طی دو دهه در آبخوان استان گلستان. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 50 (1): 39-51.

محسنی بندپی، الف.، مجلسی، م. و کاظم‌پور، علی. 1392. بررسی کیفیت رودخانه گل گل ایلام بر اساس شاخص کیفی آب NSFWQI. فصلنامه بهداشت در عرصه، 1 (4): 45-53.

نادری، م.ح.، پورغلام آمیجی، م.، خوش روش، م.، قجقی، الف. و عرب، ن. 1399. ارزیابی مقایسه‌ای مکانی – زمانی پارامترهای کیفی آب و سلامت رودخانه زیارت با استفاده از تحلیل آماری و شاخص کیفی NSFWQI. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 51 (6): 1353-1372.

صادقی، م.، بای، الف.، بای، ن.، سفلایی، ن.، مهدی‌نژاد، م.ه. و ملاح، ک. 1394. تعیین وضعیت کیفیت آب رودخانه زرین‌گل استان گلستان با کاربرد شاخص کیفی آب (NSFWQI) و شاخص کیفیت آبهای سطحی ایران (IRWQIsc). فصلنامه بهداشت در عرصه، 3(3): 27-33.

صمدی، ج. 1395. مدل‌سازی مکانی – زمانی خصوصیات کیفی و وضعیت تغذیه‌گرایی تالاب چغاخور با استفادهاز شاخص‌های آلودگی و تکنیک‌های قطعی و زمین‌آماری GIS. مجله تحقیقات منابع آب ایران، 12(1): 122-132.

علی‌زاده، م.، میرزایی، ر. و کیا، س.ح. 1396. بررسی روند مکانی شاخص‌های کیفی آب در حوضه رودخانه‌های کن و کرج. مجله مهندسی بهداشت محیط، 4 (3): 243-256.

ظهرابی، ن. علیزاده، الف. حسونی‌زاده، ه و حسین‌زاده، س.م. (1393). پهنه‌بندی رودخانه جراحی بر اساس شاخص NSFWQI و با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). مجله اکوبیولوژی تالاب،6 (4): 31-40.

Brown RM, McLelland NJ, Deininger RA, Tozer RG. A Water Quality Index ­ Do We Dare?. 1970. Water & Sewage Works, 339-343.

Łukaszyk S. 2004. A new concept of probability metric and its applications in the approximation of scattered data sets. Computational Mechanics, 33 (4): 299–304.

McBane C. 2006. Programs to Compute Distribution Functions and Critical Values for Extreme Value Ratios for Outlier Detection. Journal of Statistical Software. 16(3): 1-9.

Olea RA. 1999. Geostatistics for Engineers and Earth Scientists. Kluwer Academic.

Wahba G. 1990. Spline models for observational data, Philadelphia, PA, USA: Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM).