مفهوم قربانی (یجنه/ یسنه) در هند و ایران باستان
الموضوعات :
محمدرضا عدلی
1
(ندارد)
الکلمات المفتاحية: یجنه, یسنه, سومه, هومه, مدهه, میزده, براهمنه ها, یسنه ها,
ملخص المقالة :
در روزگار باستان آیین قربانی ، در هند و ایران ، مهمترین آیین دینی تلقی می شد . در هندآیین قربانی رفته رفته از آیینی ابتدایی به چنان نظام پیچیده ای بدل شد که در دوره ای برایبرگزاری آن حضور چندین دین یار ضروری بود و نظام تمام کائنات وابسته به این عملتصور می شد. شرح این آیین با جزئیات تمام در متونی موسوم به براهمنه ها نقل شده است .براهمنه ها در واقع بازتاب دوره ای از حیات دین هندوست که در آن آیین گرایی محضحکمفرما بود و د ین یاران هندو حاکمان مطلق جامعه بودند . در ایران باستان نیز این آیین ازرونق زیادی برخوردار بود و دین زردشتی رسمی بر برگزاری این آیین بسیار تأکید می کردکه بازتاب آن در متن یسنه مشهود است . بررسی این دو سنت از وجود شباهت هایی قابلتوجه خبر می دهد: نخست اینکه این رسم ریشه در پیشینۀ مشترک هندو -ایرانیان دارد . درریگ ودا اگرچه به قربانی اشاره می شود اما تأکید بر عمل قربانی در دورۀ بعد (دربراهمنه ها) صورت می گیرد. از سوی دیگر در گاهان زردشت به نظر می رسد قربانی چندانعمل خوشایندی نیست، اما در دورۀ بعد (در یسنه ) آیین محوری دین زردشتی محسوبمی شود. در هند این آیین به سبب باطن گرایی دوره های بعد افول کرد و در ایران نیز بر اثرعوامل خارجی (ظهور اسلام) از رونق افتاد.
