ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور توسعه جنگل با استفاده از AHP (مطالعه موردی، حوزه آبخیز ارنگه، استان البرز)

الموضوعات :

شادی شریفیان ¹ , محمد رضوانی ² , فرحناز رشیدی ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست - ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه پیام نور، واحد تهران شرق، تهران، ایران*(مسوول مکاتبات).
2 - دانشیار محیط زیست دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 21 الخميس , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 11 السبت , شوال, 1437 تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1442

الکلمات المفتاحية: ارزیابی توان اکولوژیک, جنگل, حوزه آبخیز ارنگه, سامانه اطلاعات جغرافیایی, تحلیل سلسله مراتبی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: با توجه به روند تخریب جنگل‌های طبیعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز روز افزون به خدمات اکوسیستمی، توسعه جنگل و جنگل‌کاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در همین راستا، قبل از هر گونه اجرای پروژه جنگل‌کاری می‌بایست مکانیابی مناطق مستعد و ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه مد نظر قرار گیرد. این تحقیق با هدف ارزیابی توان اکولوژیک حوزه آبخیز ارنگه واقع در استان البرز و مکانیابی عرصه‌های مناسب برای جنگل‌کاری صورت گرفته است. روش بررسی: با توجه به هدف تحقیق، به‌ منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، معیارهای محیط‌زیستی اثر گذار شامل عوامل فیزیکی (فیزیوگرافی، اقلیم و خاک) و عوامل زیستی (پوشش گیاهی) شناسایی شدند. سپس، گردآوری اطلاعات منطقه شامل گزارشات و داده‌ها و همچنین تولید نقشه‌ها صورت پذیرفت. در مرحله بعد با رویهم‌گذاری و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، واحدهای همگن تولید شدند. با استفاده از منطق بولین، اراضی با محدودیت مطلق و دائمی از روند ارزیابی حذف شدند و در نهایت 108 واحد بدون محدودیت جهت ارزیابی شناسایی گردید. در ادامه وزن شاخص‌های اصلی با استفاده از روش AHP (مقایسات زوجی) و نظرات کارشناسی تعیین شدند. ارزش‌های کیفی شاخص‌های اصلی با استفاده از روش مقیاس دو قطبی فاصله‌ای به مقیاس کمی تبدیل شده و سپس ارزش نهایی هر واحد همگن توسط روش SAW محاسبه گردید. یافته‌ها: در این تحقیق، قابلیت‌های اراضی برای جنگل‌کاری در سه طبقه عالی به مساحت 5/9 هکتار، خوب به مساحت 9/1015 هکتار و متوسط به مساحت 5/578 هکتار تعیین شد و در نهایت، نقشه توان اکولوژیک برای توسعه جنگل تولید گردید. بحث و نتیجه‌گیری: می‌توان به این نتیجه رسید که در 15% از عرصه قابلیت توسعه‌ی جنگل‌کاری وجود دارد که در این مناطق توان اکولوژیکی شرایط نسبتاً مناسبی دارد.

المصادر:

1. Mosaddegh, A., 2006.Environmental Crisis in Iran, Journal of Forest and Rangeland, No.68&69, pp. 98-99. (In Persian)


2. Majnounian, H., 1995.Topics around parks, green spaces, Publications, Parks Organization and green space in Tehran, p. 106. (In Persian)


3. Amiri, M., Jalali. Gh., Salman Mahini, A., Hosseini, M., Azari Dehkordi, F.,2009. Evaluation of Ecological Efficiency in two Thousand and three seven north of iran of iran using GIS, environmental journal, No. 50, pp. 44-33. (In Persian)


4. Malek Ghasemi, A., Babaee kafaki.S., 2005. Introduction of suitable species for forestry and development of green spaces in semi-arid regions using GIS and based on the principles of land management, Journal of Agricultural Science, No.2, pp. 69-80. (In Persian)


5. Pars Peyb Consulting Engineers Co. 2008. Reporting the Ergah Watershed, Alborz Province, Department of Natural Resources and Watershed Management of Tehran Province. (In Persian)


6. Zebardast, E., 2001. Application of Analytical Hierarchy in Urban Planning", Journal of Fine Arts, No. 10, pp. 13-21. (In Persian)


7. Asghar Pour, M., 1999.Multi-criteria Decision, First Edition, Tehran University Press, p. 200. (In Persian)

8.      Hosseini, M., AkbariNil, M., MakhdomFarkhondeh, M., Sabgheb Talebi, kh., 2000.Possibility of habitat for two natural habitats of Zarbin in northern Iran, Daneshvar Journal, No. 31, pp. 57-68. (In Persian)

9.      Babaee Khafaki, S., 2006.Evaluating the forest ecosystem for the classification of forest lands using GIS (Case studies of Abkhiz Kazem Rud, North of Iran), Journal of Agricultural Science, No. 12, pp.67-80. (In Persian)

10.  Mirdavoodi, H., Zahedi, H., Shokoi, M., Torkan, j.,2006. Identifying Effective Ecological Factors on Rangeland vegetation using Multivariate Analysis Quarterly journal of Iranian Derby and Desert Research.NO.13, pp.211-201. (In Persian)

11. Van lio, N., Namdinh, A., 2008. Use of GIS modelling assessment of forestry land s potential in thua thien hue province of central Vietnam, pp 220.


12. Nekhay, O., Arriaza, M., Guzmán-Álvarez,J.R., 2009. Spatial analysis of the suitability of olive plantations for wildlife habitat restoration. Computers and Electronics in Agriculture, No. 65, pp. 49-64.


13. Kumari, S.,Behera, M.D., Tewari, H.R., 2010. Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools. Tropical Ecology, No.51, pp.75-85.


14. Hajehforooshnia, Sh., Soffianian, A., Mahiny, A.S., Fakheran, S., 2011. Multi objective land allocation (MOLA) for zoning Ghamishloo Wildlife Sanctuary in Iran. Journal for Nature Conservation, No.19, pp. 254-262.

15.  Babaei Khafaki, S., 2001.Environmental (ecological, economic and social) assessment of Kashm Rrood watershed (36th area) North forests), Ph.D. Department of Forestry, Faculty of Sciences Islamic Science and Research Unit. pp. 31-33. (In Persian)

16.  Asgari, Sh., 2007.Evaluating ecological potential of the environment and sustainable development in Ilam province based on the systematic analysis model. Journal of Reference Science Proceedings of the 4th National Conference on Watershed Management Sciences and Engineering, watershed management, No. 4, pp. 1-10. (In Persian)

17.  Yadegari dehkordi, S., 2007. Evaluation of Ecological efficiency of sedkaron 4 lake for tourism using (GIS). Thesis for Master of Science (MSc) in Environmental Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran, p. 49. (In Persian)

18.  Kupfer, J., Franklin, B., 2000. Evaluation of ecological classification system. landscape and urban planning, No. 49, pp.179-190.

19. Noodost, F., Ejtehadi, H.,2004. A Study of the Effect of Variable Land Formation on the Separation of Vegetation Communities of Tandora National Park Using the GIS Geographic Information System (GIS), Journal of the Desert, No. 9, pp. 196-183. (In Persian)

20.  Mirzani, J., AkbarNia, M., Hosseini, M., Hassan Zadeh, J., 2006. The study of Orghavan forests in northern Iran, Journal of Forest and Poplar Research, No. 14, pp. 381-371. (In Persian)

21.  Moradzadeh, F., 2000. Evaluatiom V of Ecological Power by GIS for Planning for Forest Water Development (A Case Study of Dadabad Substants IN Lorestan Province), Master thesis in Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran, p. 39. (In Persian)

22.  Zare, R., 2010. Study of the ecological potential of the southern slopes of Alborz for forest development using GIS, Case study of Darreh-e-Wide watershed - Northwest of Tehran, Master's Degree in Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, p. 70. (In Persian)

23.  Rahimizadeh, N., BabaeeKafaki, S., Mataji, A., 2011.Determination of suitable forest species based on the ecological capability of southern Alborz Range using GIS. Case Study in Kerman - Velenjak Shemiran,Journal of Natural Resources Sciences and Technology, No. 1, pp. 43-56. (In Persian)

24. Tappeiner, u., Tasser, E., Tappeiner.G, 1998.Modelling vegetation patterns using natural & anthropogenic influence factors:preliminary experience with      GIS based model applied to an Alpine area. Ecological modeling, No.113, pp.225-237.


25. Ashrafipoor, R.,2007. Amazon Abakiz Province Two thousand Tonekabon with the aim of ecotourism development. Ph.D. Department of Forestry, Islamic Azad University, Science and Research Branch, pp. 20-23. (In Persian)


26. JavadiLarijani, A., 2007.Evaluating the ecotourism capability of the city to the extent of the sensitivity to erosion and stability of the land using GIS. Master's degree in environmental sciences, Islamic Azad University, Sciences and Research Branch, pp. 34-35. (In Persian)