تبیین عوامل موثر بر تقویت مردم گرائی گذرها در فضاهای شهری (مطالعه موردی: محله کوتی شهر بوشهر)
الموضوعات :پریسا جانیان پور 1 , نسیم صحرائی نژاد 2 , محسن کافی 3
1 - کارشناس ارشد، گروه مهندسی طراحی محیط زیست ، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - دکتری مطالعات منظر، استادیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دکتری علوم باغبانی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
الکلمات المفتاحية: گذر, عوامل اجتماعی, فضای مردم گرا, بوشهر, محله کوتی.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: یکی از نیازهای بنیادی بشر، ارتباطات اجتماعی است و پاسخگویی به این نیاز و تامین بستر مناسب برای آن، یقیناً مستلزم وجود یک قرارگاه کالبدی است. گذرها به عنوان یک فضای شهری نقشی چشمگیر در پاسخ به این بعد از حیات انسان در جوامع شهری دارند چرا که با حمایت از افراد مختلف، قابلیت خلق فضاهای مردم گرا را خواهند داشت.گذر کوتي نیز مانند بسياري از گذرها در شهرهاي تاريخي کشور، در شهر بوشهر، روزگاري مرکز تعاملات و اجتماعات مردم بوده که طي زمان، نابسامان شده و اراضي آن به صورت متروک رها گشته و کارایی خود را به عنوان بخشی از فضای شهری از دست داده است. روش بررسی: بنابراین در این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر حضور مردم در فضاهای شهری استخراج و در مرحله بعدی از مشاهدات میدانی محدوده مورد مطالعه و 487 پرسشنامه بر اساس فرمول کوکران برای سنجش نظرات کاربران در این ارتباط استفاده گردید و سپس با بهره گیری از نرم افزار SPSS از روشهای تحلیل عاملی، آزمون پیرسون و واریانس، داده ها تحلیل شد. یافته ها: از میان 24 متغیر سنجش شده، 6 عامل کلیدی موثر بر تقویت فضاهای مردم گرا تعیین گردید. شامل تعاملات اجتماعی، وابستگی مکان، احساس امنیت، افزایش جذابیت های بصری، حس تعلق و هویت مکان. نتایج آزمون ها نشان می دهند علاوه بر همبستگی قوی میان عوامل، آنها بر یکدیگر تاثیر مستقیم دارند. بحث و نتیجه گیری: بنابراین، با در نظرگیری این عوامل در مدیریت، برنامه ریزی و طراحی این گذر در شهر بوشهر می توان هویت مغفول مانده گذشته آن را احیاء نمود.
1. Habibi S.M. How Modeling and Reorganization of Neighbourhood Structure. Journal of Honar-ha-ye-Ziba 2004;(13): 32-39. (In Persian)
2. Ghafourian M., Hesari E., Peysokhan, M. Privacy in Traditional Houses of Bushehr. Qazvin: Jahad Daneshgahi Press, 2017. (In Persian)
3. Shole M., Yousefi Mashhour S. A Typological Exploration of the Pathways in The Historic Urban Fabric of the Iranian Cities, Case Study of the Historic Urban Fabric if Shiraz, Iran. Urban Planning Knowledge. 2019; 3(3), 83-108. (In Persian)
4. Hesari E., Ghafourian M. Explaining the Concept of Neighbourhood and Multiple Shaping Dimensions in Urban Areas. First Conference of Urban Sustainable Development. 2014: 99-106. (In Persian)
5. Azizi M.M., Sustainable Residential Neighbourhood: The Case Study of Narmak Neighborhood, Tehran. Journal of Honar-ha-ye-Ziba 2006; 27: 35-46. (In Persian)
6. Sultan Zadeh H., Urban Spaces the Historical Texture of Iran. 5th Edition. Tehran: Cultural Research office. 2012.
7. Osmond H. Function as the Basis of Psychiatric Ward Design. New York: Holt Rinehart and Winston;1957.
8. Lang J.,Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design. Translated by Alireza Eini far, Publisher: University of Tehran, Tehran; 2007. (In Persian)
9. Madanipour A., Design of Urban Spaces;An Inquiry into a Socio-Spatial Process. 3rd Edition. Translated by Farhad Mortezaei, Tehran: Urban Processing and Planning Co, 2008. (In Persian)
10. Altman I. The Environment and Social Behavior, Privacy, Personal Space, Territory, Crowding. Translated by Ali Namazian. 3rd Edition. Tehran: Shahid Beheshti University Publication; 2015. (In Persian)
11. Carmona M. Public Places, Urban Spaces. Oxford. Elsevier: Architectural Press;2006.
12. Bayat, F., Hesari, E., Ghahremani, S., Besharati Kivi, S., Hamidi, R., & Hamidi, N. (2022). Analyzing the causal model between place attachment and social participation in residences through the mediation of social cohesion. International Journal of Community Well-Being,
5(4), 711-732.
13. Aiello A., Ardone R., Scopelliti M..Neighborhood Planning Improvement: Physical Attributes, Cognitive and Affective Evaluation and Activities in Two Neighborhoods in Rome, Evaluation and Program Planning 2010; 33(3): 264-275.
14. Brown R., Dorius S., Krannich R. The Boom-Bust-Recovery Cycle: Dynamics of Change in Community Satisfaction and Social Integration in Delta, Utah. Rural Sociology 2005;
70(1): 28-49.
15. Ramkissoon H., Smith L. D. G., Weiler B. Testing the Dimensionality of Place Attachment and its Relationships with Place Satisfaction and Pro-Environmental Behaviors: A Structural Equation Modeling Approach. Journal of Tourism Management 2013; 36: 552–566.
16. Wang S., Chen J. S. The Influence of Place Identity on Perceived Tourism Impacts, Annuals of Tourism Research 2015; 52: 16-28.
17. Habibi K., Rouhani Choolaei E. Qualitative Evaluation of the Change of Elements of the Ancient Iranian City to the Modern City in Order to Revive Urban Places with Iranian-Islamic Identity. Islamic Iranian City Study 2016; 21:5-18. (In Persian)
18. Colleyne, J.P., Auge M. Urban Anthropolgy. Translated by Naser Fakouhi. 3rd Edition. Tehran: Nashre Ney; 2018. (In Persian)
19. Moayedi M., Alinejad M., Navaei H. Reviewing the Role of Urban Landscape Components in Promoting Security Feeling in Urban Public Spaces, Case Study: Evin Neighborhood in Tehran. Journal of Social Security 2012; 35: 159-191.
(In Persian)
20. Jahanbakhsh Ganjeh S. Taheri Z., Mozaffari Nia S., Ghasemipour M. The Effect of Crime Experience on the Sense of Security. Journal of Social Security 2015; 47: 63-84. (In Persian)
21. Da Luz Reis A., Lay M. Internal and External Aesthetics of Housing Estates. Environment and Behavior 2010; 42)2(: 271-294.
22. James R., Carswell A., Sweaney A. Sources of Discontent: Residential Satisfaction of Tenants from an Internet Ratings Site. Environment and Behavior 2009; 41(1): 43-59.
23. Grillo M., Teixeira M., Wilson D. Residential satisfaction and civic engagement: Understanding the Causes of Community Participation. Social Indicators Research 2010; 97(3): 451-466.
24. Hesari E., Moosavi S.M., Rohani A. Investigation the Relationship Between Place Attachment and Community Participation in Residential Areas: A Structural Equation Modelling Approach. Journal of Social Indicators Research 2020; 151: 921-941.
25. Hesari E., Peysokhan M., Havashemi A., Gheibi D., Ghafourian M., Bayat F. Analyzing the Dimensionality of Place Attachment and Its Relationship with Residential Satisfaction in New Cities: The Case of Sadra, Iran. Journal of Social Indicators Research 2019; 142(3): 1031-1053.
26. Norouzizadeh, Z., Bayat, F., Besharati Kivi, S., Rohani, A. R., Hamidi, R., Hamidi, N., Zare, N. Evaluation and comparative study of the components affecting the formation of a sense of belonging in the old and new context of Tabriz. Building Engineering and Housing Science 2021; 26.
(In Persian)
27. Tanner B., Cheryl T., Desleigh, J. Restoring and Sustaining Home: The Impact of Home Modifications on the Meaning of Home for Older People, Journal of Housing For the Elderly 2008; 22(3): 195–215.
28. Barton H. Shaping Neighborhoods. New York: Spon Press; 2003.
29. Kanin A.H. Geograghy of Bushehr Province (Emphasys on Bushehr Peninsula). Aeine Ketab Press. Tehran: 2009. (In Persian)
30. Rasaei Kashook S. Shokouhe-Aboushehr. Bushehr: Shorou Press; 2005. (In Persian)
31. Khezrpour N., Noghsan Mohammadi M. Investigating the Ability to Create Collective Memories in the Public Spaces of Historical Context Neighborhoods in Bushehr. Fourth International Conference on Research in Science and Technology, San Petersburg, Russia: July 2015.
32. Hedayat A.,Tabaeian S.M. The Survey of Elements Forming Houses and Their Reasons in the Historical Fabric of Bushehr. Jornal of Hot and Dry Climate 2015; 3(3):35-52.
33. Oppenheim A.N. Questionnaire Design, Interviewing and Attitude Measurement. 2nd Edition.Continuum; 2000.
34. Barnett L. The Playful Child: Measurement of Disposition to Play”, Play and Culture Journal 1991;
4(1): 51-74.
35. Kazemeini M, Ghafourian M, Hesari E. Recognizing Social Variables affecting on the sense of identity in the neighborhoods of Iranian - Islamic Cities- Case Study: Shanbedi Neighborhood, Bushehr. Iran University of Science & Technology 2020; 8(1) :27-40. (In Persian)
36. Sobhani Fard Y. Akhavan Kharazian M. Advanced Command Analysis Tutorial with AMOS, LISREL, SPSS To Compile Scientific Papers, PhD, Master Theses and Organizational Researches. Tehran: Imam Sadiq University Press; 2015. (In Persian)
37. Ghafourian M, Hesari E, PeySokhan M. Recognition of the impacts of consecration culture on the social-physical frame of urban neighborhoods (Case study: Neighborhoods of district 12 of Tehran). Jria. 2015; 3(2) :114-130. URL: http://jria.iust.ac.ir/article-1-258-en.html
38. Oldenburg R. The Great Good Place : Cafés, Coffee Shops, Bookstores, Bars, Hair Salons, and Other Hangouts at the Heart of a Community. 1999; Cambridge.
39. Field A.P. Discovering Statistics Using SPSS. 2nd Edition. London: Sage Publications; 2005.
40. Pallant J. SPSS Survival Manual A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. 7th Edition. Routledge; 2020.
41. Ahmadi, R., Ghahremani, S., Kivi, S. B., Bayat, F., Zareh, N., Rohani, A., Hamidi, R., Hamidi, N., Ghamisi, K. & Janianpour, P. Investigating social factors of residential satisfaction and the impact on housing price in spontaneous settlements in tehran fringe. Open Access Library Journal, 2022; 9(10), 1-21.
