واکاوی پایداری محلات شهری با تاکید بر کیفیت محیط در جغرافیای قدیم تهران (نمونه موردی: محله سنگلج)

الموضوعات : Sustainable cities

نبی اله کلبادی ¹ , فرح حبیب ² , شیرین طغیانی ³

1 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان، ایران.
2 - استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنر،معماری و شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر،معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان، ایران.

تاريخ الإرسال : 25 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1439 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , شعبان, 1439 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , صفر, 1442

الکلمات المفتاحية: جغرافیای تهران, بافت قدیم شهری, توسعه پایداری شهری, توسعه پایدار محلی, محلات پایدار,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: امروزه، در ادبیات برنامه‌ریزی شهری، برای سنجش میزان مطلوبیت عملکردهای شهری، وضعیت پایداری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به دلیل بی‌توجهی به نقش مراکز قدیمی در ارتقای هویت اجتماعی، اقتصادی، کالبدی شهری؛ مشکلات و مسائل شهری به‌صورت شدیدتری ظاهرشده‌اند. هدف اصلی از مقاله حاضر ارزیابی روابط بین مولفه های پایداری و میزان تأثیرگذاری این مولفه ها بر پایداری محلات شهری در جغرافیای قدیم شهر تهران است. روش بررسی: محله سنگلج به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است.داده های پژوهش با استفاده از برداشت میدانی به دست آمده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و تحلیل داده ها به روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart Pls3 انجام شده است . یافته ها: حاکی از آن است که میانگین مولفه های تبیین کننده پایداری، همچنین سهم هر یک از این مولفه ها در تبیین پایداری محله سنگلج متفاوت است؛ سرزندگی و منظر بیشترین و تناسب و دسترسی کمترین سهم را در تبیین پایداری داشته اند . بحث و نتیجه گیری: تغییر و تحولات امروزی چه به لحاظ محتوایی چه به لحاظ رویه ای تاثیر شگرفی بر میزان پایداری هر محله داشته است. در محلات قدیمی به دلیل تمرکز بر عملکرد و کلان نگری ، با یک بافت ارگانیک، یکپارچه و بسته ، متمرکز و متراکم، تناسبات همگن با میزان فضاهای باز حداقل و فضاهای سبز ضعیف تری مواجه می شویم.مشکل سنگلج عمدتا کالبدی است؛ لذا راه حل این مشکل نیز باید بیشتر بر مسائل کالبدی متمرکز باشد. در سنگلج می توانیم با یک مدیریت مناسب نسبت به اصلاح و نوسازی کالبد اقدام نماییم و میزان بهره برداری و کارایی سطح محله را افزایش دهیم؛ به عبارت دیگر لازم است برای بهبود وضعیت پایداری در این محله ، ارتقای وضعیت دسترسی و تناسب در اولویت قرار گیرد.