استفاده از ابزار قیمت در مدیریت تقاضای آب کشاورزی با تاکید بر مسایل زیست محیطی : مطالعه موردی استان فارس

الموضوعات :

حسین قره داغی ¹ , حمید محمدی ² , پرویز حقیقت جو ³

1 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان.
2 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل*(مسئول مکاتبات)
3 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل

تاريخ الإرسال : 23 الإثنين , شوال, 1430 تاريخ التأكيد : 25 الخميس , ربيع الأول, 1431 تاريخ الإصدار : 09 الخميس , جمادى الأولى, 1434

الکلمات المفتاحية: مدیریت تقاضا, ارزش بازده نهایی آب, سیاست قیمت گذاری و استان فارس,

ملخص المقالة :

در این مطالعه، تعیین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی، برآورد حساسیت آب بران نسبت به قیمت آب، نرخ گذاری آب، اثر قیمت بر میزان مصرف آب و آلودگی آب بررسی شد. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. طبق نتایج، در گروه بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار،با افزایش یک درصد بهای آب آبیاری، کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب51/0، 77/0، 97/0، 61/0 و 72/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند.درگروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار، با افزایش یک درصد بهای آب ،کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب 9/0، 48/0، 56/0، 62/0 و 66/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند. درصد معنی دار بودن قیمت آب درکل دوره در تمام نواحی مورد مطالعه بالاتر از 89% بـرآورد شـده است. درگــروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در ناحیه یک، اگر یک متر مکعب آب اضافی در فصول تابستان و پاییز در دسترس بهره برداران قرار گیرد، به ترتیب باعث افزایش درآمد کشاورزان به اندازه 116 و 505 ریال خواهد شد. ضمناً در این فصول کشاورزان با محدودیت آب مواجه هستند. ارزش بازده نهایی آب کشاورزی برای بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 65، 148، 190، 230 و 102 ریال و برای بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 208، 113، 77 ، 69 و 120 ریال برآورد شده است. بنابراین توصیه می شود دولت علاوه بر اعمال سیاست های قیمتی، سیاست های غیر قیمتی از جمله تشویق آب بران و اعمال سیاست های کاهش دهنده آلودگی منابع زیست محیطی از جمله اطلاع رسانی به موقع، وضع مقررات صحیح وارزش گذاری آب، در جهت مصرف بهینه و کاهش آلودگی آب را مورد نظر قرار دهد.

المصادر:

منابع

1. سلطانی، غ و م. زیبایی. (1375). نرخ گذاری آب کشاورزی. فصلنامه امور آب وزارت نیرو، مجله آب و توسعه، ویژه نخستین گردهمایی علمی کاربردی اقتصاد آب، شماره 14.


2. فرخ، ب. (1375). قیمت گذاری بر مبنای هزینه نهایی. فصلنامه امور آب وزارت نیرو، مجله آب و توسعه، شماره 1، ص 32-22.


3. مقدسی، ر. (1375). بررسی اقتصادی کاربرد آب کشاورزی استان اصفهان. مجموعه مقالات پوستری نخستین گردهمایی علمی کاربردی اقتصاد آب، ص 137-132.


4. نوری اسفندیاری، الف. (1372). آب به عنوان یک کالای اقتصادی. فصلنامه امور آب وزارت نیرو، مجله آب و توسعه، شماره 2، ص 87-81.


5. بدیعی، ن (1380). میزان آگاهی، نگرش ها و رفتار شهروندان تهران درباره کمبود آب، صرفه جویی و مصرف آب. خلاصه مقالات اولین کنفرانس مشترک تهران مادرید مدیریت مصرف بهینه آب.
   
   
   1. Pomareda, C. (2007). Economic analysis of immigration production function: And application of linear programming. Water Resource Bulletin, 14(1): 24-34.
   
   
   2. Guohau, X, U. (1986). Irrigation water charges in China. Report on the expert consultation on irrigation water charges, FAO, Rome, Italy.
   
   

4. موسوی، ف. (1373). فرازهــایی از بحــران آب و راه های مقابله با آن. مجموعه مقالات اولین کنگره برنامه ریزی و سیاست گذاری امور زیربنایی آب و خاک در بخش کشاورزی، انتشارات سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، ص 54.