ارزشگذاری اقتصادی تفرجگاه‌ها با استفاده از روش هزینه سفر منطقه ای (Z.T.C.M) (مطالعه موردی آبشار کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری)

الموضوعات :

داوود مافی غلامی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، گروه علوم جنگل، دانشگاه شهرکرد*(مسئول مکاتبات))
نبی الله یار علی ² (استادیار گروه علوم جنگل دانشگاه شهرکرد)
کرم نوری کمری ³ (دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه صنعتی اصفهان)

تاريخ الإرسال : 27 السبت , جمادى الثانية, 1430 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , صفر, 1431 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ذو القعدة, 1435

الکلمات المفتاحية: آبشار کوهرنگ, تفرج, ارزشگذاری اقتصادی-تفرجی, روش هزینه سفر منطقه ای (Z.T.C.,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: با توجه به تقاضای روز افزون مردم به تفرجگاهها و مراکز تفریحی، تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی و بررسی کامل خواسته‌های مردم جهت فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم، امری ضروری است. روش بررسی: در این تحقیق از روش هزینه سفر منطقه‌ای(Z.T.C.M)، جهت ارزشگذاری تفرجی آبشار کوهرنگ، استفاده گردید. این روش بر مبنای استفاده از نقشه، دیدگاه و خصوصیات اقتصادی-اجتماعی بازدیدکنندگان ار تفرجگاه و نیز افزایش هزینه و مسافت دسترسی به منطقه می‌باشد. نتایج: اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه‌های پر شده توسط بازدیدکنندگان، محاسبات آماری براساس پراکنش خواستگاه بازدیدکنندگان و تخمین هزینه‌های سفر نشان داد که ارزش تفرجگاهی آبشار کوهرنگ برابر با 156377600 است. ارزش های پولی به دست آمده برای این تفرجگاه، به موقعیت برتر طبیعی و چشم‌اندازهای زیبای پیرامون آن، نسبت داده شد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح سواد و مقدار درآمد ماهانة بازدیدکنندگان دارای تأثیر چشمگیری بر استفاده از تفرجگاهها داشتند. بررسی سطح درآمد ماهانة بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تفرجگاه و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود داشت. نتایج همچنین نشان داد که سطح تحصیلات نیز نقش مهمی در جذب گردشگران آبشار کوهرنگ داشت؛ چنانکه بیشترین تعداد بازدیدکنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. سطح سواد رابطة مستقیم با میزان درآمد دارد؛ چنانکه با افزایش سطح تحصیلات، فرصت‌های فراغتی افراد نیز افزایش می‌یابد. بررسی مطالعات انجام شده در برخی از تفرجگاه‌های کشور نشان می‌دهد که این مناطق برای نوجوانان تا میانسالان از جاذبة بیشتری برخوردارند اما نتایج ما نشان داد که بیشترین تعداد بازدیدکنندگان 25 درصد) در محدودة سنی 34-30 سال قرار داشتند. نتایج حاصل از این تحقیق، اطلاعات ارزشمندی را جهت دستیابی ارتقاء سطح تفرجگاهی این آبشار فراهم می‌آورد.

المصادر:

1. آسافو آجایی، جان، 1381، اقتصاد محیط زیست برای غیر اقتصاددانان، ترجمه‌ی سیاوش دهقانیان و زکریا فرج زاده، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ص 254.


2. ترنر،‌ آر. ک، 1374، اقتصاد محیط زیست. ترجمه‌ی سیاوش دهقانیان و همکاران، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ص 437.


3. خورشید دوست، علی، 1376، نقش روش‌های قیمت‌گذاری و تحلیل اقتصادی در ارزیابی محیط زیست، مجله‌ی محیط شناسی، 20: 102-93.


4. کمف، هروه، 1379، اقتصاد در تنگنای اکولوژی. ترجمه‌ی شاهرخ وزیری دفتری، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، ص 135.


5. پیشکاری، کتایون و اسماعیلی ساری، 1386،  ارزشگذاری اقتصادی-تفرجگاهی پارک جنگلی طالقانی. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره نهم، 3: 83-92.


6. عابدین زاده، نیلوفر، 1384، مقایسه ارزشگذاری پارک جنگای سراوان و پارک شهر رشت و ارائه راهکارهای مدیریتی. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ص 116.


7. پیشکاری، کتایون و عباس اسماعیلی ساری، 1386، ارزشگذاری اقتصادی- تفرجگاهی پارک جنگلی طالقانی. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 9: 92-83.


8. سعودی شهابی، سمیه و عباس اسماعیلی ساری، 1385، تعیین ارزش تفرجگاهی تالاب انزلی با استفاده از روش هزینه سفر(TCM). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 8: 69-61.


9. مافی غلامی، داوود و نبی الله یارعلی، 1388، ارزشگذاری تفرجگاهی تالاب بین المللی چغاخور با استفاده از روش هزینه سفر منطقه­ای. مجله محیط شناسی،50: 54-45.


10. وارثی، حمید رضا، 1376، توامندیهای گردشگری استان چهارمحال و بختیاری. مجموعه مقالات نخستین همایش راهبرد ملی توسعه سیر و سیاحت استان چهارمحال و بختیاری. شهرکرد،‌ 107-98.


11. محمودی، بیت الله و افشین دانه کار، 1386، ارزیابی تقاضای تفرجی در تفرجگاه‌های طبیعی ایران، دو ماهنامه مسافران، 40:  48-38.

3. Hanely, N. & Spash, C., 1993, Cost-benefit analysis and the environment. Aldershor, Hants: Edward Elgar Publishing, 264pp.


4. Smith, v. k., 1989, Taking stock of progress with travel cost recreation demand methods: Theory and implementation. Marine Resource Economics, 6: 279-310.

7. Chen, W Hong, H., Liu Y., Zhang, L., Hou, X. & Raymond, M., 2004, Recreation demands and economic value: An application of travel cost method for Xiamen Island. China Economic review, 15: 398-406.

9. Mille, P. & R. Mendelson, 1991. Valuing ecotourism in Madagascar. CABI publishing, Mimeo, USA, 185pp.


10. Loomis, J. & R. Richardson, 2000. Economic values of protecting roadless area in the United States. The Wilderness Society, Washington, DC, 164pp.


11. Pak, M. & M. Fehmi Turker, 2006. Estimation of recreational use value of forest resources by using individual Travel Cost and Contingent Valuation methods (Kayabasi forest recreation site sample). Journal of Applied Science, 6: 1-5.


12. Costanza R.,R. d'Arge, R. Groot, S. Farber, M. Grasso, B. Hannon, K. Limburg, S. Naeem, R. V. O'Neill, J. Paruelo, R. J. Raskin, P. Sutton & M. van den Belt, 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Ecological Economics, 25: 3-15.


13. فضلی، مینا، 1383. ارزشگذاری اقتصادی پارک چیتگر بر اساس روش کلاوسون، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ص 112.


14. محمودی، بیت الله، 1384، ارزیابی تقاضای تفرجی پارک‌های جنگلی شوراب و مخملکوه در شهرستان خرم‌آباد، (طرح پژوهشی) معاونت پژوهشی دانشگاه لرستان، ص ‌57.


15. سهرابی، بهاره، 1384، ارزشگذاری اقتصادی پارک جنگلی عباس آباد بهشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گرگان، ص 128.


16. مجابی، سید محمد و مسعود منوری،1384، ارزشگذاری اقتصادی پارکهای پردیسان و لویزان، فصلنامه علوم محیطی، 7: 71-63.

22. Randal, A. A., 1994, Difficulty with the Travel Cost Method. Land Economics, 70: 88-96.


23. Fleming, C. M. & Cook, A., 2008, The recreational value of Lake McKenzie, Fraser Island: An application of the travel cost method. Tourism Management, 29: 1197–1205.


24. سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1385، سایت رسمی مرکز آمار ایران (www.sci.org.ir).


25. Haspel, A. & Johnson, F. R., 1982, Multiple destination trip bias in recreation benefits estimation. Land Economics, 58: 364–372.


26. Clawson, M. & Knetsch, J.L., 1966, Economics of outdoor recreation. John Hopkins Press, Baltimore, MD, 348pp.


27. Ward F.A. & Loomis, J.B., 1986, The travel cost demand model as an environmental policy assessment tool: a review of literature. Journal of Agricultural Economics, 11: 164–178.


28. Holden, A., 2000, Environment and Tourism. Routledge, New Fetter Lan, London, UK, 256pp.


29. Smith, V.K., Desvousges W. H. & McGivney M. P., 1983, The opportunity cost of travel time in recreation demand models. Land Economics, 59: 259–278.


30. McConnell, K.E. & Strand, I., 1981, Measuring the cost of time in recreation demand analysis, an application to sport fishing.  Agricultural Economics, 63: 153–166.


31. Cesario, F & Knetsch, J., 1970, Time bias in recreation benefits studies. Water Resources Research, 6: 700–704.


32. Cesario, F., 1976, Value of time in recreation benefits studies. Land Economics, 52: 32–41.


33. Bateman, I.J., Garrod, G., Brainard, J. S. & Lovett, A., 1996, Measurement issues in the travel cost method: a geographical information systems approach.  Agricultural Economics, 47: 191–205.


34. Willis, K. G. & Garrod, G., 1991, An individual travel cost method of evaluating forest recreation. Journal of Agricultural Economics, 41: 33– 42.


35. Moonse, E., 2003, The development and Application of economic valuation techniques and their use in environment policy-a survey. K. U. Leuven- CES- ETE, 35pp.


36. Willis, K.G., 1991. The recreational values of forestry commission estate in Great Britain, Clawson and Knetsch travel cost analysis. Leonard Hill Limited.


37. Travel cost method, www.Ecosystemvaluation.org/travel-costs.htm.


38. Dannelly, M. P., Vaske, j. j., DeRuiter, D. S. & Loomis, J. B., 1998, Economic Impacts of State Parks: Effect of Park Visitation, Park Facilities, and County Economic Diversification. Journal of Park and Recreation Administration, 16: 57-72.


39. Emmert, J. J., 1999, Award-Winning Undergraduate Paper: Income and Substitution Effects in the Travel Cost Model: An Application to Indiana State Parks.  Agricultural Economics, 81: 1330-1337.


40. Shrestha, R. K., Seidl, A. F. & Moraes, A. S., 2002, Analysis Value of recreational fishing in the Brazilian Pantanal: a travel cost analysis using count data models. Ecological Economics, 42: 289–299.


41. Hashimoto, A., 2002, Tourism and Sociocultural development issues. In Tourism and development: concepts and issues, Harpley, R and Telfer, D. J. (edts.). Channel view publications, Clevadon, UK, 397 pp.

43. Buyinza, M., Nabanoga, G., Kabogoza, J. R. S. & Ntimanyire, A., 2007, Economic Valuation of Bujagali Falls Recreational Park, Uganda. Journal of Park and Recreation Administration, 25: 12-28.


44. Joan poor, P. & Smith, J. M., 2004, Travel Cost Analysis of a Cultural Heritage Site: The Case of Historic St. Mary’s City of Maryland. Cultural Economics, 28:217–229.


45. Scarpa, R., Chilton, S. M., Hutchinson, W. G. & Buongiorno, J., 2000, Valuing the recreational benefits from the creation of nature reserves in Irish forests. Ecological Economics, 33: 237–250.