توسعه شاخص‎های پایداری شبکه سبزراه‎ها بر اساس "اصول بوم‎شناسی سیمای‎سرزمین"

الموضوعات :

شهیندخت برق جلوه ¹ , نغمه مبرقعی دینان ²

1 - استادیار گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی*(نویسنده مسئول)
2 - استادیار گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , رجب, 1431 تاريخ التأكيد : 26 الأربعاء , ذو القعدة, 1431 تاريخ الإصدار : 09 الخميس , جمادى الأولى, 1434

الکلمات المفتاحية: پایداری, بوم‎شناسی سیمای‎سرزمین, عرصه‎بندی سیمای‏سرزمین‎ها, شبکه‎بندی سبزرا‎ه‎ها,

ملخص المقالة :

چکیده هدف این مطالعه بررسی روند توسعه شاخص‎های پایداری شبکه‎ سبزراه‎های شهری بر مبنای اصول بوم شناسی سیمای سرزمین است. زمینه مطالعه، رویکرد بوم شناختی برنامه‎ریزی شبکه‎ سبزرا‎ه‎ها در مقیاس های مختلف فراشهری، شهری و فروشهری است که در آن ضمن توجه به اصول بوم شناسی سیمای سرزمین، احتیاجات شهروندان به محیط‎های طبیعی و مکان های گذران اوقات فراغت مد نظر قرار می‎گیرد. ارتباط بین ساخت و عملکرد سیمای سرزمین نکته کلیدی دیگری است که در این مطالعه مورد توجه است. در این راستا، هم در مقیاس منطقه ای-عملکردی و هم در مقیاس عرصه‎بندی‎ سیمای سرزمین‎ها، همجواری بوم شناختی مناطق و جزء- مناطق پهنه های ‎شهری مورد توجه قرار می‎گیرد. روش پژوهش، بر مبنای رویه مدل سازی، مطالعه تطبیقی- استنتاجی است. از این طریق، ضمن مقایسه توسعه شاخص‎های پایداری در رویکردهای "برنامه‎ریزی" و "برنامه‎ریزی بوم‎شناختی"، شاخص های جدیدی برای برنامه ریزی پایداری محیط‎های طبیعی و شبکه سبزراه‎های شهری نتیجه‎گیری می‎شود. شاخص های سنتی ارزیابی کیفی محیط‎های طبیعی، از جمله درصد پوشش فضاهای سبز محدوده‎های شهری، توان ارزیابی کیفیت ساختاری محیط‎های طبیعی و تنوع خدمات بوم شناختی آن ها را ندارند. شاخص های جدید بوم‎شناختی امکان ارزیابی ساخت و عملکرد شبکه سبزرا‎ه‎های شهری و تداوم استعلای عرصه‎بندی نوین سیمای سرزمین‎ها را فراهم می آورند.

المصادر:

1. جعفری، علی و طبیبیان، منوچهر (1385). برنامه‎ریزی فضای سبز شهری و فراشهری شهر جدید شیرین‎شهر با استفاده از اصول اکولوژی سیمای‎سرزمین. سبزینه شرق، فصلنامه تخصصی فضای سبز 8 (پیاپی 13)، حوزه معاونت امور عمرانی زاهدان، استانداری سیستان و بلوچستان.

 

1. Olmsted, F. L., 1870. Public Parks and the Enlargement of Towns. In The City Reader, edited by R. L. A. F. Stout. New York: Routledge.


2. Howard, E. (1898). Garden Cities of Tomorrow. Third Printing ed. Cambridge: MIT Press.


3. Hall, P. (1996). Cities of Tomorrow. Revised Edition ed. Oxford: Basil Blackwell.


4. Lynch, K. (1960). The Image of the City. 24^th print in 1996 ed., Publications of the Joint Centre for Urban Studies. Cambridge: Technology Press.


5. Carson, R. (1962). Silent Spring. Boston: Houghton Mifflin.


6. McHarg, I. (1969). Design with Nature. 1^st ed. Garden City, N. Y.: Published for the American Museum of Natural History [by] the Natural History Press.


7. Dryzek, J. (1997). The Politics of the Earth: Environmental Discourses. Oxford: Oxford University Press.


8. Healey, P., Shaw, T. (1994). Changing Meaning of the 'Environment' in the British Planning System. Transactions of the Institute of British Geographers 19 (4): 425-438.


9. Brundtland, G.H. (1989). Global Challenge and our Common Future. Environment 31 (5): 16-20, 40-43.


10. 11.    Briassoulis, H. (1988). Theoretical Orientations in Environmental Planning: an Inquiry in to Alternative Approaches. Environmental Management 13 (4): 381-392.


11. Cook, E., van Lier, H. (1994). Landscape Planning and Ecological Networks: An Introduction. In Landscape Planning and Ecological Networks, edited by E. Cook and H. v. Lier. Amesterdam; New York: Elsevier.


12. 13-Hacket, B. (1971). Landscape Planning: An Introduction to Theory and Practice. Bath, UK: Oriel Press.


13. Ndubisi, F. (2002). Ecological Planning. A Historical and Comparative Synthesis. Baltimore; London: The john Hopkins University Press.


14. Zonneveld, I.S. (1995). Landscape Ecology. Amsterdam: SPB Academic Publishers.


15. 16.    Forman, R.T.T. (1995). Land Mosaics: The Ecology of Landscapes and Regions. Cambridge University Press, Cambridge.


16. Herpserger, A.M. (1994). Landscape ecology and its potential application to planning. Journal planning literature 9 (1): 14–29.


17. برق‏جلوه، شهیندخت (1387). چارچوب مفهومی برنامه‏ریزی پایداری محیط: تعالی‏خواهی عملکرد شبکه‏‏سامانه‏‏‏های بومی-انسانی محیط. نشریه علمی-پژوهشی هنرهای زیبا 35، دانشگاه تهران.

 

1. Baschak, L., Brown, R. (1994). River Systems and Landscape Networks. In Landscape Planning and Ecological Networks edited by E. A. Cook and H. N. van Lier. Amsterdam: Elsevier.


2. Noss, R.F., Harris, L D. (1986). Nodes, Networks and MUMs: preserving diversity at all scales. Environmental Mangement 10: 299-309.


3. برق‏جلوه، شهیندخت (1385). پرسپکتیوی از اتحاد بین علم و سیاست محیطی: راهبرد توسعه پژوهش در حوزه "مطالعات میان‏دانشی تغییر بوم‏شناختی سیمای‏سرزمین". نشریه علمی-پژوهشی علوم محیطی 14، دانشگاه شهید بهشتی.

 

1. Luck, G.W., Daily, G.C., Ehrlich, P. (2003). Population diversity and ecosystem services. TREE 18, 331–336.


2. Treu, M.C., Magoni, M., Steiner, F., Palazzo, D. (2000). Sustainable landscape planning for Cremona, Italy. Landscape Urban Planning. 47, 79-98.


3. Nakamura, T., Short, K. (2001). Land-use planning and distribution of threatened wildlife in a city of Japan. Landscape Urban Planning 53. 1–15.


4. Jim, C.Y., Chen, S.S. (2003). Comprehensive green space planning based on landscape ecology principles in compact Nanjing city China, Landscape Urban Planning. 65, 95–116.


5. Opdam, P., Verboom, J., Pouwels, R. (2003). Landscape cohesion: an index for the conservation potential of landscapes for biodiversity. Landscape Ecol. 18, 113–126.


6. Zonneveld. I. S. (1994). Landscape Ecology and Ecological Networks. In Landscape Planning and Ecological Networks, edited by E. A. Cook and H. N. van Lier. Amsterdam: Elsevier.


7. Ahern, J. (1995). Greenways as a planning strategy. In: Fabos, J., Ahern, J. (Eds.), Greenways: The Beginning of an International Movement. Elsevier, Amsterdam, pp. 131–155.


8. Fabos, J. (1995). Introduction and Overwiew: The Greenway Movement, Uses and Potentials of Greenways. Landscape and Urban Planning 33 (1-3): 1-13.


9. 30.    Lewis, P.H. Jr. (1964). Quality Corridors for Winsconsin. Landscape Architecture 52 (2): 100-107.


10. Opdam, P., Foppen, R., Vos, C.C. (2002). Bridging the gap between empirical knowledge and spatial planning in landscape ecology. Landscape Ecology 16, 767–779


11. Jongman, R.H. G., Pungetti, G. (2004). Introduction: Ecological Networks and Greenways. In Ecological Networks and Greenways: Concepts, Design, Implementation, edited by Rob H. G. Jongman and Gloria Pungetti. Cambridge: Cambridge University Press.


12. Little, C.E. (1990). Greenways for America. Baltimore: Johns Hopkins University Press.


13. 34.    Turner, M.G., Gardner R.H. (eds.) (1991). Quantitative Methods in Landscape Ecology. Springer-Verlag, New York, NY, USA.


14. Ahern, J. (1991). Planning for an extensive Open Space System: Linking Landscape Structure and Function. Landscape and Urban Planning 21: 131-45.


15. Smith, D. S. (1993). Greenway Casestudies. In D. S. Smith and P. Hellmund eds. Ecology of Greenways: Design and Function of Linear Conservation Areas: 161-208. University of Minnesota press, Minneapolis, MN.


16. Schwarz, L.L. (eds) (1993). Greenways: A Guide to Planning, Design & Development. Island Press, Washington, DC.


17. Linehan, J.R. Gross, M., Finn, J. (1995). Greenway Planning: developing a Landscape ecological network approach. Landscape & Urban Planning 33: 179-93.


18. Walmsley, A. (1995). Greenways and the making of urban form. Landscape and Urban Planning 33 (1-3): 81-127.


19. Erickson, D., Louisse, A. (1997). Greenway Implementation in Metropolitan Regions: A Comparative Case Study of North America Examples. University of Michigan, School of Natural Resources & Environment.


20. Haines-Young, R. (2000). Sustainable development and sustainable Landscapes: defining a new paradigm for landscape ecology, Fennia 178, 7-14.


21. Hobbs, R.J. (2002). Habitat networks and biological conservation. In: Gutzwiller, K.J. (Ed.), Applying Landscape Ecology in Biological Conservation. Springer Verlag, New York, pp. 150–170.


22. Vos, C.C., Verboom, J., Opdam, P.F.M., ter Braak, C.J.F. (2001). Towards ecologically scaled landscape indices. American. Naturalist 183: 24–41.


23. Ahern, J. (2002). Greenways as strategic landscape planning: theory and application. Dissertation, Wageningen University, Wageningen, The Netherland.