بررسی وضعیت و آشکارسازی تغییرات در جنگل‌های مانگرو جزیره قشم با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در بین سال‌های 1988 تا 2008

الموضوعات :

شهرام جعفرنیا ¹ , جعفر اولادی ² , سید محمد حجتی ³ , خسرو میر آخور لو ⁴

1 - دانشجوی دکتری جنگلداری، گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس نور.
2 - استادیار گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری *(مسوول مکاتبات).
3 - استادیار گروه جنگلداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
4 - مربی، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور.

تاريخ الإرسال : 12 الأحد , جمادى الثانية, 1432 تاريخ التأكيد : 06 الثلاثاء , ذو القعدة, 1432 تاريخ الإصدار : 11 الأحد , جمادى الثانية, 1437

الکلمات المفتاحية: جنگل‌های مانگرو, آشکار سازی تغییرات, توسعه سطح, تجدید حیات طبیعی, جزیره قشم,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: جنگل های مانگرو جزیره قشم در سواحل جنوبی ایران و نزدیک به بالاترین عرض جغرافیایی پراکنش مانگروهای جنوب شرقی آسیا قرار دارند. با توجه به اهمیت جنگل های مانگرو ایران از جمیع جهات و معرفی آن ها به عنوان یکی از مهم ترین اکوسیتم های جهان و تخریب روز افزون این مواهب طبیعی، حفظ، احیا و توسعه جنگل های مذبور از اهمیت بسزایی برخوردار است. روش بررسی: در این مطالعه ابتدا سطح جنگل های موجود در سال های 1988، 1998و 2008 در شمال غربی جزیره قشم تعیین شد و سپس با مقایسه داده های ماهواره ای در دو دوره 1998- 1988 و همچنین 2008- 1998 آشکارسازی تغییرات انجام شد. یافته ها و نتایج: نتایج بررسی نشان داد که طی دو دهه گذشته تغییرات چشم گیری در این اراضی اتفاق افتاده است. در دوره اول، مجموع وسعت جنگل از 52/5160 هکتار در سال 1988 به 32/5308 هکتار در سال 1998 افزایش یافته و در واقع در طول 10 سال توده جنگلی با افزایش 7/147هکتار(حدود 8/2 %)، توسعه داشته است. این رشد و توسعه را می توان رشد متوسط جنگل با نرخ سالانه 28/0 درصد معادل7/14 هکتار در سال در طول این دوره برشمرد. در دوره دوم، سطح جنگل از 32/5308 هکتار در سال 1998 به 7/5512 هکتار در سال 2008 افزایش یافته که در واقع در طول 10 سال توده جنگلی با افزایش 4/204 هکتار معادل 8/3 درصد توسعه داشته است. این توسعه را می توان رشد متوسط جنگل با نرخ سالانه 38/0 درصد معادل 4/20 هکتار در سال در طول دوره دوم برشمرد. در این مطالعه عامل اصلی توسعه سطح جنگل های مانگرو تجدید حیات طبیعی و در مواردی جنگل کاری های صورت گرفته در این مناطق بوده است.

المصادر:

1. Saleh, m., 2007. Assessment of mangrove vegetation on Abu Minqar Island of the red sea.  Arid Envirmental, Vol. 68, pp. 331-336.


2. Iftekhar, m.­, Takama, t., 2008. Perceptions of biodiversity, environmental servis, and conservation of planted mangrovs: a case study on Nijhum Deip Island, Bangladesh. journal Wetlands Ecology Mangement, Vol. 16, pp. 119-137.


3. دانه کار، ا فشین، جنگل­های مانگرو جهان، فصلنامه محیط زیست، 1374،شماره 26، صص2 - 16.


4. صفیاری، شهلا ، "جنگل­های مانگرو، جنگل­های مانگرو  در ایران"، چاپ اول،تهران: انتشارات موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور؛ 1381. جلد دوم، فصل اول.


5. - دهقانی، مریم، "پتانسیل­یابی جنگل­های مانگرو جزیره قشم با استفاده از "GIS. پایان نامه کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه کردستان،  1387؛ 57ص.


6. صادقی، ایوب، "بررسی تغییرات سطح و تراکم جنگل­های مانگرو در حوزه­ دریای عمان با استفاده از عکس­های هوایی(منطقه جاسک و سیریک)". پایان­نامه کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، 1384؛ 87ص.


7. Singh, A.,­ 1989. Digital Change Detection Techniques using Remotely Sensed Data. International Journal of Remote Sensing, Vol. 10, pp. 989-1003.


8. Minh Thu, p., Populus,  j., 2007. Status and changes of mangrove forest in Mekong Delta: Case study in Tra Vine, Vietnam. Estuarine, Coastal and Shelf Science, Vol. 71, pp. 98-109.


9. Ming Lee, t., ChungYeh, h., 2009. Applying remote sensing techniques to monitor shifting wetland vegetation: A case study of Danshui River estuary mangrove communities, Taiwan. Ecological Engineering, Vol.35, pp.487-496.


10. Chavez, P., Kwarteng, A., 1989. Extracting spectral contrast in landsat thematic mapper image using selective principle component analysis. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing, Vol.55, pp. 339-348.


11. Schowengerdt, R. A., 1983. Techniques for Image Processing and Classification in Remote Sensing. New York Academic Press, 199 p.


12. شتایی جویباری، شعبان، "تهیه نقشه جنگل به کمک تصاویر ماهواره­ای به روش رقومی". پایان نامه کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 1375؛ 108ص.


13. مهدوی، علی، "بررسی روند تغییرات کمی و کیفی جنگل­های مانگرو منطقه قشم با استفاده از عکس­های هوایی سال های 1346 و "1373. پایان نامه کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران ، 1380؛ 78ص.


14. Tappan, G.G., Sall, M., Wood, E.C., Cushing, M., 2004. Ecoregions and land cover trends in Senegal. Journal of Arid Environments, Vol. 59, pp. 427-462.


15. Giri, C., Pengra, B., Zhu, Z., Singh, A., Tieszen, L., 2007. Monitoring mangrove forest dynamics of the Sundarbans in Bangladesh and India using multi-temporal satellite data from 1973 to 2000. Estuarine, Coastal and Shelf Science, Vol.73, pp. 91-100.