تحلیلی بر نقش برنامه ریزی راهبردی در آموزش توسعه پایدار با تاکید بر ابعاد زیست محیطی

الموضوعات :

مهدیه رضائی ¹ , سید محمد شبیری ²

1 - مربی گروه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست و دانشجوی دکتری آموزش محیط‌زیست دانشگاه پیام‌نور*(مسوول مکاتبات
2 - دانشیار گروه آموزش محیط‌زیست دانشگاه پیام‌نور.

تاريخ الإرسال : 08 السبت , ربيع الثاني, 1435 تاريخ التأكيد : 16 الثلاثاء , شوال, 1435 تاريخ الإصدار : 30 الإثنين , صفر, 1436

الکلمات المفتاحية: برنامه‌ریزی راهبردی, آموزش توسعه پایدار, آموزش محیط‌زیست, تفکر راهبردی, تجزیه و تحلیل SWOT,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: درجهان رقابتی امروز، بی‌تردید یکی از ابزارهای مهم در ایجاد، تحول و بقای یک نظام و رسیدن به اهداف و رسالت‌های موردنظر، برنامه‌ها و رویکردهای نوین آموزش است. هدف از این تحقیق، بررسی نقش برنامه‌ریزی راهبردی در تحقق توسعه پایدار و معرفی راهبردهای کلیدی آموزش توسعه پایدار در راستای پاسخگویی به چالش های زیست‌محیطی در ایران با عنایت به نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود است. روش بررسی: با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و صورت‌بندی مطالعات بر اساس تجزیه و تحلیل SWOT، با برشماری مراحل و گام‌های برنامه‌ریزی راهبردی برای آموزش توسعه پایدار با تاکید بر محیط‌‌‌‌‌زیست، ویژگی‌های لازم برای راهبردهای طراحی‌شده و اصول ضروری برای برنامه‌ریزی راهبردی در سطوح مختلف ذکر گردید. یافته‌ها: در مقاله حاضر فرآیند انجام کار برای دستیابی به نتیجه در مدل راهبردی، در پنج گام برشمرده شده و نمونه تدوین شده‌‌ای از تحلیل SWOT در مورد آموزش زیست‌محیطی توسعه پایدار در 4 بخش قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها وراهبردهایی درباره اولویت‌های آموزشی توسعه پایدار در قالب چهار بخش راهبردهای رقابتی/تهاجمی، تنوع بخشی، بازسازی و تدافعی ارایه گردید. نتیجه گیری: آموزش برای توسعه پایدار باید به روش برنامه‌ریزی راهبردی صورت پذیرد تا با درنظرگیری نقاط قوت و ملاحظه نقاط منفی از دل تهدیدهای موجود به بازسازی فرصت هایی امکان دهد که از دل همین تهدیدها بیرون می‌آید. راهبردهای انتخابی طی فرآیند مورد مطالعه باید با برنامه زمانی مشخص توسط نهادهای محلی و مردم و با تقویت سیاست‌ها، قوانین، رویه‌ها و مقررات از طرف مدیران دولتی به ترتیب اولویت مورد توجه قرار گیرند.

المصادر:

1. Luthy, R,etal.1992, Future Concerns in Environmental Engineering Graduate Education; Professional Issues in Engineering Education and Practice, Vol. 118, No. 4, pp.361-380.


2. نصیرپور، محمدحسن، آموزش زیست محیطی زنان و تغییر در الگوی مصرف جامعه، فصلنامه محیط‌ زیست،  بهار 1383، شماره 41، ص45-42.


3. امینی، محمدتقی،سالار،جمشید. تفکر و دید استراتژیک، چاپ اول، تهران: انتشارات پیام نور، 1392.


4. کافمن، راجر هرمن، جری. (نویسندگان)، مشایخ، فریده، بازرگان، عباس (مترجم)، برنامه‌ریزی استرتژیک در نظام آموزشی ،چاپ پنجم، تهران: انتشارات مدرسه، 1391.


5. Hassan, A, etal. 2009, The Adult Non-Formal Environmental Education (EE): A scenario in Sabah, Malasiya, Procedia Social and Behavioral Sciences Vol.1, No1, pp. 2306-2311.


6. Kauffman, R. 2002, Strategic Planning in Education, McGraw-Hill Publication, 2nd Edition.


7. WCED, 1987, Our Common Future, Oxford: Oxford University Press.


8. Shabanalifami, H. 1999, A world Vice perspective on the role of indigenous knowledge in utilization & conservation of bios verity, proceeding of the national congress of biotechnology, Vol3. Published by national Research center for Genetic Engineering & Biotechnology. Tehran.


9. عمادی، محمدحسین، بازنگری در انگاره­ها و راهبردهای آموزشی محیط زیست چالش­ها و چاره­ها، فصلنامه محیط‌زیست، بهار 1383، شماره 41، ص14-9.


10. رکن الدین افتخاری، علیرضا و همکاران، تحلیل محتوای برنامه چهارم در ارتباط با اهداف دهه ملل متحد، فصلنامه جغرافیا(نشریه علمی و پژوهشی انجمن جغرافیای ایران) ،پاییز و زمستان 1388، شماره 18 و19، ص62-45.


11. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و همکاران،راهبردهای توسعه آموزش پایدار در ایران،فصلنامه جغرافیا، تابستان 1389، شماره 25،ص66-47.


12. کمیسیون ملی یونسکو ،گزارش کارگاه آموزشی آموزشیاران جنوب و غرب آسیا در زمینه آموزش برای تفاهم بین‌المللی و اهداف توسعه هزاره- 15 آبان 1390، تهران ،ایران.


13. UNESCO,2005.Toward  Knowledge Societies (http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php.URL_ID=20507&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html)


14. محرم­نژاد، ناصر، حیدری، عمران. تدوین الگوی مدیریتی توسعة پایدار آموزش محیط زیست برای نسل جوان کشور، فصلنامة علمی- پژوهشی علوم و تکنولوژی محیط زیست، بهار 1385، شمارة 28ص،77-68.


15. پیرس ،جان، رابینسون، ریچارد(نویسندگان)، خلیلی شورینی، سهراب(مترجم) ، برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک، چاپ دوم، تهران: انتشارات یادواره، 1384.


16. David, Fred R.2005. Strategic Management: Concept & Cases, Pearson Education, 10th Edition.


17. پاداش، امین و همکاران، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست در مناطق حفاظت شده دریایی،فصلنامه پژوهش‌های محیط‌زیست، بهار و تابستان 1389، شماره 1،ص63-56 .


18. گلکار، داریوش، مناسب‌سازی تکنیک تحلیلی سوآت برای کاربرد در طراحی شهری،نشریه صفه،پاییز و زمستان 1384، شماره41،ص64-44


19. عمادی، محمدحسین، بازنگری در انگاره­ها و راهبردهای آموزشی محیط زیست چالش­ها و چاره­ها، فصلنامه محیط‌زیست، بهار 1383، شماره 41، ص14-9.


20. پزشک­پور، پیام و همکاران، نقش دانش بومی در حفاظت از تنوع زیستی و توسعة پایدار، نخستین همایش علمی تخصصی آموزش محیط زیست ایران، دی 1382، تهران، ایران.