طراحی مدل ریسک معوقات مالیاتی با رویکرد دادرسی مالیاتی

الموضوعات : دانش سرمایه‌گذاری

محمد صادقی سیاح ¹ (دانشجوی دکتری مهندسی مالی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.)
میرفیض فلاح شمس ² (دانشیار، گروه مدیریت، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.)
علی اکبر عرب مازار ³ (استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
رضا غلامی جمکرانی ⁴ (استادیار گروه مالی وحسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاداسلامی، قم، ایران.)

تاريخ الإرسال : 26 الخميس , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 13 الأحد , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , جمادى الأولى, 1444

الکلمات المفتاحية: "معوقات مالیاتی", " مدیریت ریسک", "دادرسی مالیاتی", "اطاله دادرسی",

ملخص المقالة :

سازمان امور مالیاتی نیز مانند سایر سازمان‌ها در دست‌یابی به اهداف خود ازجمله تحقق درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی‌شده در بودجه‌های سنواتی با موانع و ریسک‌هایی روبرو می‌باشد که ازجمله این ریسک‌ها، ریسک معوقات مالیاتی می‌باشد. در فرآیند رسیدگی و قطعی شدن پرونده‌های مالیاتی و درنهایت پرداخت مالیات، وقفه‌های زمانی زیادی وجود دارد. ازاین‌رو ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ باهدف ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪل ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ معوقات مالیاتی با رویکرد دادرسی مالیاتی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮﻳﻪ داده بنیاد اﻧﺠﺎم شد. اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع پژوهش‌های ﻛﻴﻔﻲ و در ﺣﻮزه ﭘﺎراداﻳﻢ اﺳﺘﻘﺮاﻳﻲ اﺳﺖ. در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻋﻤﻴﻖ به‌عنوان اﺑﺰار جمع‌آوری داده‌ها استفاده‌شده ﻛﻪ داده‌های ﺣﺎﺻﻞ از آن ﺑﺎ بهره‌گیری از ﻛﺪﮔﺬارى ﺑﺎز، ﻣﺤﻮرى و اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ تحلیل‌شده اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاى اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ، از نمونه‌گیری ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ استفاده‌شده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻧﻈﺮى، در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از 16 ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رواﻳﻲ اﺑﺰار ﮔﺮدآورى اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن رواﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ (CVR) و ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ آن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن ﻛﺎﭘﺎى ﻛﻮﻫﻦ (K) تائید ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻠﻲ، زمینه‌ای، مداخله‌گر و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎى ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ معوقات مالیاتی با رویکرد دادرسی و درنهایت اراﺋﻪ ﻣﺪل ﻧﻬﺎﻳﻲ پژوهش ارائه‌شده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺴﻚ عدم انجام تکالیف قانونی توسط مؤدیان، عدم تمکین مالیاتی، عدم پرداخت به‌موقع مالیات، اطاله دادرسی مالیاتی، تعدد مراجع حل اختلاف مالیاتی، عدم استفاده بهینه از منابع انسانی به‌عنوان ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ معوقات مالیاتی با رویکرد دادرسی مالیاتی شناخته‌شده اﺳﺖ.

المصادر:

• آریا، نادر و دلخواه، جلیل،(1397)،"عوامل کلیدی موفقیت در سازمان‌های مالیاتی (مطالعه موردی سازمان امور مالیاتی کشور) پژوهشنامه مالیات شماره سی و نهم (مسلسل 87).


• دانایی فر، حسن واسلامی، آذر (1389). ساخت نظریه بی‌تفاوتی سازمانی: کاربرد استراتژی پژوهشی نظریه داده بنیاد در عمل. تهران. دانشگاه امام صادق. چاپ اول.


• رستمی، ولی (1392). مالیه عمومی. تهران: بنیاد حقوقی میزان.


• سازمان امور مالیاتی، دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی،"بررسی نظام‌های دادرسی مالیاتی در جهان"(1396).


• شریعتی، محسن (1398). بررسی دادرسی در نظام حقوقی ایران بر اساس اصول دادرسی منصفانه. (رساله دکتری). رشته حقوق عمومی. دانشگاه علامه طباطبایی


• طجرلو رضا و مرادی (1398)،" اﺻﻮل دادرﺳﻰ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻰ در ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮﻗﻰ اﻳﺮان و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻰ به آموزه‌های ﻓﻘﻬﻰ"دو فصلنامه ﻋﻠﻤﻰ ﭘﮋوﻫﺶﻧﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﻰ، ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻰ، ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖوﻳﻜﻢ، ﺷﻤﺎره اول (ﭘﻴﺎﭘﻰ ٥١)، و ﺻﺺ. ٢٢٣-٢٤٢.


• منصوریان، ناصر وچشم بیات، بهرام،(1392)،"تحلیل حقوقی تطبیقی مراجع دادرسی مالیاتی ایران"پژوهشنامه مالیات، شماره 19


• موسوی، سید یحی وابراهیمی کرهرودی، احمد،(1397)،"بررسى مشکلات و چالش‌های نظام دادرسى مالیاتى ایران"پژوهشنامه مالیات، شماره سی و هفتم (مسلسل 85).


• نبوی چاشمی، سید علی وبرزگر تهمتن، ناصر،(1397)،"بررسى و سنجش عوامل مؤثر بر ایجاد وقفه‌های مالیاتى در نظام مالیاتى ایران (مطالعه موردى اداره کل امور مالیاتى استان مازندران)"پژوهشنامه مالیات شماره سی و نهم (مسلسل 87).


• هومن، حیدرعلی،(1389)، راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه‌ها، سمت، چاپ دوم


• یاوری، اسداله و ادریسیان، حامد،(1397)،" راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻰ ﺑﺮای ﻛﺎﻫﺶ اﻃﺎﻟﻪ دادرﺳﻰ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻰ"دو فصلنامه داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮق اﻗﺘﺼﺎدى، شماره١٣


• Adebisi, J. F. Gbegi, D. O. (2013). The Effect of Tax Avoidance and TaxEvasion on Personal Income Tax Administration in Nigeria, American Journalof Humanities and Social Sciences, 1(3), 125-134.


• Alabede, James O., Zaimah Bt. Zainol Ariffin & Kamil MIdris. (2011). "Determinants of Tax Compliance Behaviour: A Proposed Model for Nigeria", International Research Journal of Finance and Economics, ISSN 1450-2887, Issue 78.


• Bame-Aldred, C.W. Cullen, J.B. Martin, K.D. & Parboteeah,K.P. , (٢٠١٣)National culture and firm-level tax evasion.” Journal of Business Research Taxpayers' Rights: (3),390-396


• Bentley, Duncan,(٢٠٠٧) , Rights: Theory, Origin dan Implementation. Kluwer Law.


• International Press, first edition


• Drewry, Gavin,(٢٠٠٩)”The Judicialisation of Administrative from Hewart to E Si, pp.45-64.


• Jimenez, P. & Iyer, G.S, (٢٠١٦) “Tax compliance in a social setting: The influence of, norms,Trust in government, and perceived... .” Advances in Accounting, incorporating Advances in International Accounting:1-16


• Muazzam, Mughal M. Akram, M. (2012). Reasons of Tax Avoidance and Tax Evasion: Reflections from Pakistan, Journal of Economics and Behavioral Studies, 4(4), 217-222.


• Okoeguale, Ibadin P. Eiya, O. (2013). Tax Evasion and Avoidance Behaviour of the Self-employed Nigerians, European Journal of Business and Management, 5(6), 1- 14.


• Saidu, S. Dauda, U. (2014). Tax Evasion and Governance Challeneges in the Nige-


• Thuronyi,Victor,(٢٠٠٣) “Comparative Tax Law. International Monetary Fund(IMF), Kluwer Law International Press, first edition