ارزیابی توان اکولوژیک شهر میامی به منظور توسعه پایدار شهری با استفاده از روش AHP

الموضوعات :

حسین عرب اسدی ¹ , معصومه رستمی ²

1 - کارشناس ارشد جغرا فیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان *(مسئول مکاتبات).
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.

تاريخ الإرسال : 07 الثلاثاء , محرم, 1437 تاريخ التأكيد : 25 الثلاثاء , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 16 الثلاثاء , رمضان, 1437

الکلمات المفتاحية: ارزیابی چند معیاره, ارزیابی توان اکولوژیک, توسعه پایدار شهری, ارزیابی چند معیاره (MCE), میامی,

ملخص المقالة :

توسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و هم‌چنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرات طبیعی و تلفات جانی می شود، لذا ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک ضروری است. تحقیق حاضر با علم به اهمیت موضوع و با هدف بررسی مناطق مستعد جهت توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE[1]) در شهر میامی تدوین شده است. در این تحقیق تناسب زمین برای توسعه کالبدی شهر میامی در چهار منطقه مورد‌‌ مطالعه برپایه ده معیار (رغبت عمومی و تمایلات مردم، ارتفاع و شیب زمین، وضعیت نسبت به مخاطرات طبیعی، فاصله با زمین های کشاورزی، فاصله از آب‌های‌سطحی، مساحت، عامل وقف، هزینه خرید، هزینه آماده سازی و وضعیت نسبت به کاربری های نامتجانس) ارزیابی شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش توصیفی و استنباطی به کار گرفته شد. جهت وزن دهی معیارها و پارامترهای مربوط، از مدل سلسله مراتبی AHP[2] با استفاده از دانش کارشناسان متخصص و نرم افزار Export choice استفاده گردید. مهم‌ترین عوامل تعیین کننده در توسعه شهر میامی به ترتیب شامل هزینه آماده سازی، هزینه خرید، شیب و ارتفاع، مخاطرات طبیعی، مساحت زمین مناسب، رغبت عمومی مردم، کاربری های نامتجانس، آب های سطحی، وقف و زمین های کشاورزی است که وزن هر معیار مشخص شد. مهم‌ترین موانع توسعه در جنوب شهر عوامل طبیعی و در شمال شهر زمین های کشاورزی و عامل وقف تشخیص داده شد. نقشه تناسب زمین در شهر میامی تهیه شده است. در این نقشه در بین چهار محدوده جهت توسعه شهر میامی در آینده و بر اساس افق توسعه شهری، محدوده شمال جاده اتوبان نسبت به شهرک شرق و شهرک امام و بافت قدیم شهر، نسبت به دیگر نواحی شهر توان اکولوژیکی بیش ‎تری دارد و جهت توسعه پایدار مناسب‌تر ارزیابی می‌گردد. اولویت بعدی شهرک‌شرق، بعد از آن شهرک امام و در آخر بافت قدیم شهر می‌باشد. [1]- Multi criteriaevaluation [2]- Analytic hierarchy process

المصادر:

1-      Srivastava¸S.K. ¸andGupa¸R.D. ¸2003.Monitoring of changes in landuse/ landcover using multi-sensor satellite data. Map India Conference 2003.

2-        میر کتولی. جعفر و کنعانی. محمد رضا، 1390، ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعه شهری با مدل تصمیم گیری چند معیاری MCDM وGIS ( مطالعه موردی، شهر ساری، استان مازندران)، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 77، صص 80-75 .

3-       مخدوم. مجید، 1389، اکولوژی  سیمای سرزمین در برابر مطالعات محیطی با اکولوژی سرزمین، فصل‌نامه محیط زیست و توسعه سال اول، شماره یک، صص91 تا 108

4-        غیور سالانقوچ. زکیه، رزم آرا. مرتضی و زارع صفت. مجتبی، 1390، مکان‌یابی لندفیل شهر قوچان با استفاده از تلفیق سیستم GIS و روش MCDA، هفتمین کنفرانس زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران، دانشگاه صنعتی شاهرود.

5-      پورجعفر. محمدرضا،  منتظرالحجه. مهدی، رنجبر. احسان و کبیری. رضا، 1391، ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور تعیین عرصه‌های مناسب توسعه در محدوده‌ی شهر جدید سهند، جغرافیا و توسعه، شماره 28.

6-      پور احمد. احمد، مهدی. علی و مهدیان بهنمیری. معصومه،1391، بررسی مناطق مستعد توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE) در محیط GIS- مورد پژوهش،  شهرستان بابلسر ، چهارمین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا.

7-       عزیزیان. محمد صادق، 1392، ارزیابی توان اکولوژیک حاشیه شهر تبریز به منظور توسعه پایدار شهری با رویکر د MCE، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال چهارم، شماره سیزدهم .

8-      باقری. فریده، سعیدی. عبدالله و بوذری. سهیلا، 1378، تحلیل هندسی و جنبشی نیمه باختری گسل میامی،  فصل‌نامه علوم زمین، سال هجدهم، شماره 69 .

9-       رجبی. حسین،1390، مکان یابی فضاهای آموزشی شهر میامی، پایان نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.

10-  کرکه آبادی. زینب و کساییان. میترا، 1391، بررسی نقش شهرهای کوچک در توسعه روستاهای حوزه نفوذ، مطالعه موردی شهر میامی،نشریه ساخت شهر، دوره 9، شماره 19.

11-  تاج. شهره و دارآفرین. فاطمه،1390، تاثیر پذیری اقتصادی روستاها از نواحی صنعتی، مطالعه موردی ناحیه صنعتی میامی، نشریه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 4، شماره 1، صص 135 تا144.

12-   مومنی. منصور و شریفی سلیم. علیرضا،1390، مدل‌ها و نرم افزار های تصمیم گیری چند شاخصه ، تهران ، ناشر مولفین.

13-   میکاییلی. علیرضا و صادقی بنیس. مژگان، 1389، شبکه اکولوژیکی شهر تبریز و راهکارهای پیشنهادی برای حفظ و توسعه آن، پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 1، شماره 2، ص2.