بودجه گرمایی دریاچه ارومیه

الموضوعات :

حسام الدین مهرفر ¹ , مسعود ترابی آزاد ² , امین رئیسی ³ , عبدالرضا ثابت عهد جهرمی ⁴ , بلال پرتوی ⁵

1 - مربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، بروجرد، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - دانشیار، گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.
3 - مربی، گروه علوم پایه، آموزشکدة فنی سماء وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران.
4 - استادیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، جهرم، ایران.
5 - مربی، گروه علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه، میانه، ایران.

تاريخ الإرسال : 09 السبت , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 10 الأربعاء , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , شوال, 1439

الکلمات المفتاحية: بودجه گرمایی, تابش خورشیدی, دریاچه ارومیه, دما,

ملخص المقالة :

موضوع بودجه‌ی گرمایی همواره یکی از مهم ترین موارد مطالعه‌ی فیزیکی اقیانوس ها، دریاها و دریاچه‌ها بوده است. هدف از نگارش این مقاله تعیین تغییرات هر یک از پارامترهای مؤثر در توازن بودجه گرمایی دریاچه ارومیه می‌باشد. توازن گرمایی می‌تواند نقش مهمی در فیزیک، هواشناسی و حرکات آب دریاچه‌ی ارومیه داشته باشد. در این مقاله هر یک از جملات بودجه گرمایی توسط روابط تجربی و با استفاده از اطلاعات اندازه‌گیری شده و ماهواره‌ای شامل (دمای آب وهوا، میزان پوشش ابر، تابش خورشیدی، عرض جغرافیایی، سرعت باد، رطوبت نسبی، فشار بخار اشباع) محاسبه شده و مقادیر آن ها (شار گرمای تابش خورشیدی = 42/ 8183 ، شار تابش آب = 47/2651- ، شار گرمای محسوس = 57/360 و شار گرمای نهان = 9/5173 وات بر مترمربع) بدست آمده است. سپس تأثیر هر یک از پارامترهای جوی بر روی جملات بودجه گرمایی مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. درخاتمه مقادیر بدست آمده با اندازه‌های متوسط جهانی مقایسه شده و نتیجه این که تبادل گرمابین هوا و دریا، باد، ورودی رودخانه‌ها و … می‌تواند جریاناتی را در دریاچه ایجاد کند و سبب انتقال گرما گردد که مقدار آن برابر (فرارفت گرما = 05/86 - وات بر مترمربع ) برآورد شده است. با احتساب این مقادیر گرما مشاهده می‌شود که بین جملات بودجه گرمایی دریاچه توازن خوبی برقراراست.

المصادر:

1-      دانشور، نظام الدین و اشعثی سرخابی، حبیب، مطاله‌ی فیزیکی‌و شیمیایی‌آب دریاچه ارومیه، نشریه محیط شناسی، ۱۳۷۴، شماره 17، صفحه ۳۴-۴۱.

2-      Kara A. B. 1999 , “Efficient and Accurate Bulk Parameterizations of Air-Sea Fluxes for Use in General Circulation Models” , Journal of Atmospheric and Oceanic Technology, vol. 17, pp. 1421-1438.

3-      Naoki Hirose , C. Kim , J. H. Yoon , 1996 ,  “Heat Budget in the Japan Sea” , Journal of Oceanography, vol. 52, 553-574.

4-      Fan Y. , W. Brown , 2003, “The Heat Budget for Mt. Hope Bay”, The School for Marine Science and Technology,University of Massachusetts Dartmouth.

5-      یعقوبی، سیروس، مدل بودجه گرمایی خزر جنوبی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ۱۳۸۰.

6-   مهرفر، حسام الدین و همکاران مطالعه و فرمولاسیون میزان بودجه گرمایی تحت اثر وزش بادهای شدید در خلیج گرگان ، نشریه علوم پایه دانشگاه آزاد، 1386، شماره 63، صفحه ۱۹-۳۱.

7-      سالنامه‌های هوا شناسی 1381-1388 ، سازمان هوا شناسی کشور.

8-   پور اصغر، ف، توزیع دما در سطح دریاچه‌ی ارومیه با استفاده از تصاویرماهواره‌ای پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس دانشکده‌ی علوم و فنون دریایی، 1383.

9-      Emery J. W. ,L. D. Talley and G. L. Pickard , 2005 , “Descriptive physical oceanography”, Elsevier.

10-  Stewart R. H. 2005, “Introduction to Physical Oceanography, Department of Oceanography”, Texas A&M University.

11-  Simonsen Kund, M.Haugan, 1996, “Heat Budgets of the Arctic Mediterranean and sea surface heat flux parameterizations for the Nordic Seas”, Journal of Geophysical Research, vol. 101, No. C3, 6533-6576

12-  Wunsch Carl , 2005 , “The Total Meridional Heat Flux and Its Oceanic and Atmospheric Partition” , Journal of Climate, vol. 18, pp. 4374-4380.

13-