بررسی دیدگاه‌های فلسفی وجودی (اگزیستانسیالیسم)در دفتر شعر«حجم سبز»سهراب سپهری و دفتر «زمستان» اخوان ثالث

الموضوعات :

زهرا میرزایی بهمن اباد میرزایی بهمن اباد ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان وادبیات فارسی ،واحد انار ،دانشگاه ازاد اسلامی ،انار ،ایران)
فاطمه غفوری مهدی اباد ² (گروه اموزشی زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات،دانشگاه ازاد اسلامی واحد انار،انار،ایران)
پوران یوسفی پور ³ (گروه ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی انار)

تاريخ الإرسال : 04 الخميس , شوال, 1443 تاريخ التأكيد : 30 الإثنين , صفر, 1444 تاريخ الإصدار : 25 الثلاثاء , محرم, 1444

الکلمات المفتاحية: اخوان ثالث, مکاتب فکر‌ی - فلسفی, سهراب سپهری, فلسفه اگزیستانسیالیسم,

ملخص المقالة :

اگزیستانسیالیست یکی از مکاتب فلسفی است، و به معنای اصالت وجود یا تقدم وجود بر ماهیت است، که تأثیر بسیاری بر جریان‌های ادبی پس از خود برجا گذاشت. مبانی اصلی این فلسفه، تقدم وجّود بر ماهیت، فردیت، آزادی، درون ماندگاری، گزاف بودن جهان، نا امیدی، یأس، وانهادگی، غم و دلهره، تنهایی و افسردگی می‌باشد. با توجّه به اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در شهریور1320 و فضای نسبتاً باز جهت ایراد این اندیشه‌ها و رواج آثار ترجمه شده از این دوره، بسیاری از شاعران و نویسندگان معاصر ادبیات از این اندیشه تأثیر پذیرفتند.که سهراب سپهری و اخوان ثالث از جمله کسانی بودند، که در بخشی از دوران افرینش ادبی شان از این اندیشه تأثیر پذیرفتند. بنابراین این پژوهش برآن است، تا این اندیشه‌های فلسفی را در منظومۀ حجم سبز و دفتر زمستان اخوان ٍثالث مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نگارنده در این پژوهش، بر اساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی- فلسفی به گردآوری مطالب و اثبات نظریات خود مبادرت ورزیده، و با بررسی اشعار این منظومه ها به این نتیجه رسیده، که درون مایه‌های فلسفۀ اگزیستانسیالیستی با شدّت و ضعف در دفتر حجم سبز سهراب سپهری و دفتر زمستان اخوان ثالث دیده می‌شود.کلمات کلیدی: مکاتب فکر‌ی - فلسفی، فلسفه اگزیستانسیالیسم، سهراب سپهری، اخوان ثالث.

المصادر:

تاورنیه، ژان باتیست. 1336، سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، به کوشش حمید شیرازی، تهران: کتابخانه سنایی.

جملی کارری، ج. 1383، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تهران: علمی و فرهنگی.

دریاگشت، رسول. 1354، صائب و سبک هندی، تهران: دانشگاه تهران.

تاورنیه، ژان باتیست. 1336، سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، به کوشش حمید شیرازی، تهران: کتابخانه سنایی.

جملی کارری، ج. 1383، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تهران: علمی و فرهنگی.

دریاگشت، رسول. 1354، صائب و سبک هندی، تهران: دانشگاه تهران.

دلاوله، پیترو. 1348، سفرنامه، ترجمه و شرح حواشی شجاع­الدین شفا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

ریاحی، محمدامین. 1371، صائب تبریزی شاعر زمانه خویش، تهران: قطره.

زرین­کوب، عبدالحسین. 1383، از گذشته ادبی ایران، چاپ دوم، تهران: سخن.

ستوده، هدایت­الله. 1378، جامعه­شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.

صائب، محمدعلی. بی­تا، دیوان، با مقدمه­ امیری فیروزکوهی، تهران: خیام.

صفا، ذبیح­اله. 1369، تاریخ ادبیات ایران (از آغاز سده دهم تا میانه سده دوازدهم هجری)، ج پنجم، تهران: فردوس.

طغیانی، اسحاق. 1385، تفکّر شیعه در شعر دوره صفویه، اصفهان: دانشگاه اصفهان و فرهنگستان هنر.

فضولی، محمدبن­سلیمان. بی­تا، دیوان، با تصحیح حبیب مازی­اوغلی، تهران: دوستان.

فلسفی، نصراله. 1353، زندگانی شاه عباس اوّل، تهران: دانشگاه تهران.

معدن­کن، معصومه. 1375، نگاهی به دنیای خاقانی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

نصرآبادی، محمّدطاهر. 1378، تذکرة­ نصرآبادی، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.

همایی، جلال­الدین. 1375، تاریخ اصفهان، تهران: پژهشگاه علوم انسانی  و مطالعات فرهنگی.

مقالات و پایان­نامه­ها

چمن، منیژه. 1395، «بررسی انتقاد اجتماعی در اشعار صائب تبریزی»، دانشکده الزهرا

حسنی کندسر، احمد.1390، «اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اندیشه و اعتقادات و اخلاقیات در ادب فارسی قرن ششم»، زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره 224.

مختاری، کاظم­پور، مسروره، مهسا. 1398، اجتماعیات در ترجمة داستان«سرگذشت ژیل بلاس»، مطالعات ادبیات تطبیقی، سال 13، ش51، صص231-259

هاشمیان، لیلا و  رشیدی، فریبا. 1389، «صائب و انتقادهای اجتماعی او»، فصل­نامه علمی پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد سنندج، سال دوم، شماره 5