نگاهی تطبیقی به شعر احمد شاملو و احمد مطر (با رویکرد تحلیل روان‌شناختی بر پایه نظریه شخصیت فروید)
الموضوعات :جواد کبوتری 1 , معصومه بخشی زاده 2 , حسین آریان 3
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهدشت، دانشگاه آزاد اسلامی، دهدشت، ایران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
احمد مطر شاعر شناخته شده عرب، اشعار اجتماعی خود را در تعارض با اعمال و افکار طبقه حاکمیت سروده است. در این اشعار، شاهد اعتراض ها و افشاگری های وی علیه جامعه خیانتکار و حکومت ظالم هستیم؛ همین رویه را می توان در شعر احمد شاملو ملاحظه کرد. مشابهت های فکری این دو شاعر باعث شد تا اشعار و افکار آن ها را بر اساس نگرش ادبیات تطبیقی بررسی نماییم. از میان رویکردهای نقدی نظریه شخصیت که در میان روان‌شناسان از بحث های حائز اهمیت بود را به خاطر برجستگی شواهد مرتبط با آن در شعر احمد مطر و احمد شاملو برگزیدیم. در این پژوهش، اشعار شاعران نامبرده را با توجه به نظریه های روانشناسی معروف بررسی کرده ایم؛ با توجه به نظریه فروید مبنی بر ابعاد سه‌گانه شخصیت، تعارض های نهاد، من و فراخود را در شعر هر دو شاعر باز نموده و مکانیسم های روانی بکاررفته در جهت حل این تعارض را مشخص کرده ایم. این پژوهش به شیوهتوصیفی- تحلیلی و بر پایه روش کتابخانه ای انجام گرفته است.
احمدوند، محمدعلی. 1386ش، بهداشت روانی، تهران: انتشارات پیام نور.
اسپربر، مانس. 1379ش، تحلیل روان‌شناختی خودکامگی و استبداد، ترجمه علی صاحبی، تهران: ادب و دانش.
اسنودن، رود. 1388ش، خودآموز یونگ: آموزش مبانی روانشناسی تحلیلی و آشنایی با نظریه‌های او، ترجمه نورالدین رحمانیان، چاپ دوم، بی جا: انتشارات آشیان.
امامی، نصرالله. 1385ش، مبانی و روش‌های نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: جامی.
ایزدی، سیروس. 1351ش، روانشناسی شخصیت از دیدگاه مکاتب، بی جا: بی نا.
ایگلتون، تری. 1368ش، پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، چاپ اول، تهران: شرکت نشر مرکز.
آیسنک، هانس یورگن. 1377ش، واقعیت و خیال در روانشناسی، ترجمه محمدنقی براهنی، نیسان کاهان، چاپ دوم، تهران: انتشارات رشد.
پارسا، محمد. 1376ش، زمینه روانشناسی(روانشناسی عمومی)، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات بعثت.
زرین کوب، عبدالحسین. 1388ش، آشنایی با نقد ادبی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات سخن.
سیاسی، علی اکبر. 1349ش، روانشناسی شخصیت، انتشارات ابن سینا.
سیاسی، علی اکبر. 1354ش، نظریه‌های مربوط به شخصیت، انتشارات دانشگاه تهران.
شالچیان، طاهره. 1373ش، آشنایی با اصول روانشناسی، چاپ سوم، بی جا: انتشارات بدر.
شاملو، احمد. 1380ش، مجموعه آثار، تهران: نگاه.
شاملو، سعید. 1382ش، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روانشناسی شـخصیت، چاپ هـفتم، تهران: رشـد.
شمیسا، سیروس. 1388ش، نقد ادبی، چاپ سوم، بی جا: نشر میترا.
شولتز، دوان. 1384ش، نظریه‌های شخصیت، کریمی و همکاران، چاپ اول، تهران: نشر ارسباران.
شولتس، دوآن. 1362ش، روانشناسی کمال، ترجمه گیتی خوشدل، تهران: نشر نو.
عباس، فیصل. 1996م، التحلیل النفسی والإتجاهات الفرویدیة؛ الـمقارنة العیادیة، الطبعة الأولی، بیروت: دار الفکر العربی.
فرزاد، عبدالحسین. 1388ش، درباره نقد ادبی، چاپ پنجم، نشر قطره: تهران.
فروید، زی‍گ‍م‍ون‍د. 1377ش، اصول روان‍ک‍اوی ب‍ال‍ی‍ن‍ی، گ‍ردآوری و ترجمه از سعید ش‍ج‍اع ش‍ف‍ت‍ی، تهران: ققنوس.
فروید، زی‍گ‍م‍ون‍د. 1389ش، اش‍ت‍ب‍اه‍ات ل‍پ‍ی، ترجمه حسین آروم‍ن‍دی، بی جا: بی نا.
فروید، زی‍گ‍م‍ون‍د. 1390ش، آینده یـک پندار، ت‍رج‍ـم‍ه، ت‍ح‍ـش‍ی‍ه و م‍ق‍دمـ‍ه ه‍اش‍م رض‍ی، تهـران: بهجـت.
فروید، زی‍گ‍م‍ون‍د. 1391ش، التحلیل النفسی ل‍ل‍رج‍ولة والان‍وثة من فروید ال‍ی لاک‍ان، ع‍دن‍ان ح‍ب ال‍ل‍ه، ب‍إش‍راف ال‍م‍رک‍ز العربی ل‍لأب‍ح‍اث ال‍ن‍ف‍س‍ی‍ة وال‍ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی‍ة.
فروید، زی‍گ‍م‍ون‍د. 1392ش، اصول روان‍ک‍اوی ارن‍س‍ت ج‍ون‍ز، دال‍ب‍ی‌ی‍ز ... با ف‍ره‍ن‍گ‍ی از اص‍طلاح‍ات عمومی و ف‍ره‍ن‍گ‍ی، ترجمه، ت‍ح‍ش‍ی‍ه و م‍ق‍دم‍ه ه‍اش‍م رض‍ی، تهران: بهجت.
فیست، جس، جی فیست، گریگوری. 1389ش، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ پنجم، تهران: نشر روان.
کریمی، یوسف. 1389ش، روانشناسی شخصیت، چاپ چهاردهم، تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
گنجی، حمزه. 1383ش، روانشناسی عمومی، چاپ بیست و هفتم، نشر ساوالان.
مانفردا، مارگاریت و ل، کرامپیتز، سیدنی د. 1369ش، روان‌پرستاری، ترجمه طلعت شهریاری و همکاران، چاپ اول، تهران: نشر مرکز دانشگاهی.
مطر، احمد. 1384ش، پ‍لاک‍ارده‍ا: ی‍ک شعر، ترجمه عبدالرضا رضایی نیا، تهران: سوره مهر.
مطر، احمد. 1390ش، چ‍ه دش‍وار است سخن؛ گ‍زی‍ده اشعار احمد مطر، ترجمه ص‍ف‍اء ال‍دی‍ن گ‍چ‍ی، تهران: بی نا.
مطر، احمد. 1391ش، درها هم زبان دارند، ترجمه ایاد فیلی، تهران: آوگان.
مطر، احمد. 1392ش، خندیدن با زبان زخم، ترجمه عبدالرضا رضایی نیا، تهران: روایت فتح.
مطر، احمد. 1393ش، تق تق، ترجمه سهند آقایی، تهران: مشکی.
_||_
Bibliography
Aisenck, Hans Jurgen (1377) Reality and Imagination in Psychology. Translation: Mohammad Nadihi Barahani, Nissan Kahan. Grow Publishing, Tehran, Second Edition.
Ahmadvand, Mohammad Ali (2007), Mental Health, Tehran, Payame Noor Publications.
Esperan, Mones (2000). Psychological Analysis of Autocracy and Autocracy, Translation by Ali Sahebi, Tehran: Literature and Knowledge.
Snowden, Rud, Yong Self-Learning: Teaching the Basics of Analytical Psychology and Familiarizing with His Theories. Translation of Noureddin Rahmanian. Publishing House of Aishan, Second Edition, 2009.
Nasrallah Emami (2006) The Foundations and Methods of Literary Criticism; Tehran, Jami, Ch Third.
Izadi, Sirous (1351), personality psychology from the point of view of schools, Dehkhoda.
Eagleton, Terry (1368). A Prelude to Literary Theory, Translated by Abbas Mokhtbar Nashr Center, Tehran, First Printing,
Parsa, Mohammad (1997) The field of psychology (General psychology); Besat Publishing, Tehran, Fourteenth Edition.
Zarrin Kob, Abdolhossein (2009) Understanding Literary Criticism. Sokhan Publication, Eighth Edition.
Sicia, Ali Akbar (1354), Personality Theories, Tehran University Press.
Political, Ali Akbar (1349), Personality Psychology, Avicenna Publications.
Shalchiyan, Tahereh (1373) Introduction to the Principles of Psychology, Badr Publications, Third Edition.
Shamloo, Ahmed (2001). Collection of Works, Tehran: Look.
Shamloo, Saeed (2003), Schools and Theories in Personality Psychology, Tehran, Growth, Seventh Edition.
Shamsa, Sirus (2009) Literary Review, Mitra Publishing, Third Edition.
Shultz, Devon (2005), Personality Theories, Karimi & Associates, Tehran, Arasbaran Publishing, First Edition.
Schulz, Duane (1362) Psychology of Perfection, Gothic Translation, Khoshdel, New Publishing.
Farzad, Abdolhossein (2009) about literary criticism. Drop Publishing, Tehran, Fifth Edition.
Freud, Sigmund (1377). Principles of Clinical Psychoanalysis /; Collection and translation from Saeed Shojaeshti, Tehran: Phoenix.
Freud, Sigmund (1392). Principles of Psychoanalysis by Ernest Jones, Dolby ... With a Culture of Common and Cultural Terms ... / [Written by Sigmund Freud]; Translated, Gratis and Introduction by Hashem Ratii. Tehran: Behjat.
Freud, Sigmund (1389)) Lep's Mistakes / Writer Sigmund Freud; Translation by Hossein Aromandi.
Freud, Sigmund (1390) The Future of a Thought, Translation, Gratis and Introduction Hashem Ratii. Tehran: Behjat.
Freud, Sigmund (1391) Al-Tahlil al-Nafisi, Larjullah and Al-'Otha'a I, Freud, El-La-Kahn / Adnan Habb Allah; Bashr al-Muqas al-Arabi, the Lābhāṭ al-Nafisa and Al-Tahliliyah.
Fist, Jess, J Fist, Gregory (2010) Theories of Personality. Translation by Yahya Seyyed Mohammadi. Ravan Publishing House, Tehran, Fifth Edition.
Abbas, Faisal (1996), Al-Thaqul al-Nafsi and al-Ottahahat al-Furoidi, Al-Muhararna al-Ayadī; Dar al-Fakir al-Arabi, Beirut, al-Taba al-Awli.
Karimi, Yousef (2010) Personality Psychology. Publishing House, Tehran, Fourteenth Edition.
Karimi, Yousef (2010) Psychology of Personality, Theory and Concepts. Payame Noor University Press, Tehran, Thirteenth Edition.
Ganji, Hamza (2004) General Psychology. Savalan Publishing, 27th edition.
Manfreda, Margarita L., Curhimats, Sidney D. (1369) Psychiatric Nursing. Translated by Talaat Shahriari et al. University Press, Tehran, First Edition.
Matar, Ahmad (2006) Placards 1, Translation by Abdolreza Rezaei Nia, Tehran: Surah Mehr.
Matar, Ahmad (1384) Placards: A Poem / Ahmad Matar; Translation by Abdolreza Rezaie Nia, Tehran: Surah Mehr.
Matar, Ahmad (1393) Sacred Translation, Sahand Aghaei, Tehran: Black.
Matar, Ahmad (1391) The doors also have a tongue, Aydafili translation, Tehran: Avgan.
Matar, Ahmad (1392). Wounding with Wounds, Translation by Abdolreza Rezaie Nia, Tehran: Fatah narration.
Matar, Ahmad (1390) How difficult is the speech / selection of poems by Ahmad Matar; translation by Saffa'din Gachi, Tehran: Safa al-Din Gachi.
