تحلیل امثال و حکم عربی طوطینامه نخشبی و تطبیق با امثال و حکم فارسی
الموضوعات :حسین سلطانی قدیم 1 , حمیدرضا فرضی 2
1 - دانشآموخته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
طوطی نامه اثر ضیاء الدّین نخشبی است. نخشبی از عارفان و نویسندگان مشهور قرن هشتم است. این کتاب که از آثار قرن هشتم است، از مجموعه داستانهای عامیانه تشکیل یافته است. نخشبی احاطه وسیعی به زبان عربی و مخصوصاً امثال و حکم عربی داشته است و برای مزیّن کردن نثر کتاب خویش، به تناسب حکایات، امثال و حکم را به کار برده است. تعدّد مثلها به حدی است که در بیشتر صفحات از آنها برای استحکام و جذّابیت متن بهره گرفته است. در مورد امثال و حکم کتاب تا به حال تحقیقی صورت نگرفته است. در این بررسی علاوه بر ترجمه صحیح امثال و حکم، امثال و حکم از دیدگاه ادبیات تطبیقی عربی- فارسی نیز بیان شده است. نگاه تطبیقی به امثال و حکم ارزش امثال را بیشتر روشن میکند و تأثیرات و تعاملات فرهنگها و آداب و عقاید و رسم و رسوم ملل را در همدیگر بیشتر نمایان میسازد.
قرآن کریم.
نهج البلاغه، 1383، ترجمه علی شیروانی، قم: دار العلم.
نهج البلاغه، 1379، ترجمه علینقی فیض الاسلام، تهران: فقیه.
کتب عربی
إبن منظور، محمد. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابوالفتوح رازی، حسین. 1371ش، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی، محمدمهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
اسوار، موسی. 1384ش، چکامههای متنبّی،ترجمه به انگلیسی: آربری، مقدّمه و ترجمه به فارسی: موسی اسوار، تهران: هرمس.
حریری، قاسم. 1389ش، ترجمه مقامات الحریری، ترجمه و توضیح طواق گلدی گلشاهی، تهران: امیرکبیر.
حسینشاه. 1388ش، خزینة الأمثال(ترجمه منتخب مجمع الأمثال)، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: دانشگاه تهران.
خوارزمی، قاسم. 1382ش، بدایع المُلَح، ترجمۀ موفّق بن طاهر خوارزمی، تصحیح مصطفی اولیائی، تهران: میراث مکتوب.
زین الدین رازی، محمد. 1375ش، امثال و حکم، ترجمه فیروز حریرچی، تهران: دانشگاه تهران.
طباطبایی، مصطفی. 1360ش، گنجینه امثال عرب، تهران: چاپخانه افست مروی.
ماوَرْدی، علی. 1421ق، ادب الدّنیا والدّین، بیروت: دار المکتبة هلال.
وطواط، رشید. 1376ش، لطایف الأمثال وطرایف الأقوال(شرح فارسی 281 مَثَل عربی)، تصحیح حبیبه دانش آموز، تهران: میراث مکتوب.
کتب فارسی
آل احمد، شمس. 1352م، تصحیح و توضیح جواهر الأسمار عماد بن محمد الثّغری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
استعلامی، محمد. 1383ش، درس حافظ(نقد و شرح غزلهای خواجه شمسالدّین محمّد حافظ)، تهران: سخن.
اصفهانی، محمود بن محمد. 1364ش، دستور الوزاره، تصحیح و تعلیق از رضا انزابی نژاد. تهران: امیرکبیر.
انزابی نژاد، رضا و قره بگلو، سعید.1381ش، شرح بوستان سعدی، تهران: جامی.
انوری، حسن. 1384ش، فرهنگ امثال سخن، تهران: سخن.
بهار، محمدتقی. 1384ش، سبکشناسی یا تاریخ تطوّر نثر فارسی، تهران: امیرکبیر.
بیهقی، محمد. 1392ش، تاریخ بیهقی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرستها: محمدجعفر یاحقی، مهدی سیدی، تهران: سخن.
تِرینی قندهاری،نظام الدین.1387ش، قواعد العرفا وآداب الشّعرا، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: سروش.
جامی، عبدالرحمن. 1387ش، بهارستان، به تصحیح اسماعیل حاکمی، تهران: اطّلاعات.
جمشیدیپور، یوسف. 1347ش، فرهنگ امثال فارسی، تهران: کتابفروشی فروغی.
جُنابِدی، میرزا بیگ. 1378ش، روضة الصفویّة، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
حافظ ابرو، عبدالله. 1375ش، جغرافیای حافظ ابرو، تصحیح صادق سجّادی، تهران: میراث مکتوب.
حکمت، علی اصغر. 1387ش، امثال قرآن، آبادان: پرسش.
حلبی، علی اصغر. 1381ش، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیّات فارسی، تهران: اساطیر.
حمیدالدّین بلخی، عمر. 1372ش، مقامات حمیدی، به تصحیح رضا انزابی نژاد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
خاتمی، احمد. 1387ش، متن ویراسته و شرح کامل تاریخ جهانگشای جوینی، تهران: علم.
خاقانی، بدیل. 1382ش، دیوان خاقانی شروانی، مقابله، تصحیح، مقدّمه و تعلیقات ضیاءالدین سجادی، تهران: زوّار.
خرّمشاهی، بهاءالدین. 1367ش، حافظنامه، تهران: علمی- فرهنگی و سروش.
دامادی، محمد. 1379ش، مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی، تهران: دانشگاه تهران.
دودپوتا، عمرمحمد. 1382ش، تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی، ترجمه سیروس شمیسا، تهران: صدای معاصر.
دهخدا، علی اکبر. 1363ش، امثال و حکم، تهران: امیرکبیر.
راوندی،محمد. 1364ش،راحة الصّدور وآیة السّرور، تصحیح محمّد اقبال و مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
رزّاز، علی اکبر. 1386ش، جمع پریشان(طبقهبندی موضوعی اشعار حافظ)، تهران: قطره.
رضایی هفتادُری، غلامحسین و حسنزاده نیری، محمدحسن. 1386ش، گزیده دیوان متنبّی، تهران: دانشگاه تهران.
روشن، محمد. 1355ش، تصحیح و توضیح مرزباننامه، سعدالدّینوراوینی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
زرّینکوب، عبدالحسین. 1379ش، حدیث خوش سعدی، تهران: سخن.
زمانی، کریم.1383ش، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطّلاعات.
زمانی، کریم.1389ش، میناگر عشق(شرح موضوعی مثنویمعنوی)، تهران: نشر نی.
سجّادی، جعفر. 1386ش، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
سعدی، مصلح. 1392ش، گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
شجاع، 2536، انیس الناس، به کوشش ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1388ش، تازیانههای سلوک(نقد و تحلیل چند قصیده از حکیم سنائی)، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1389ش، تصحیح و توضیح منطق الطّیر عطّارنیشابوری، تهران، سخن.
شهیدی، جعفر. 1373ش، شرح مثنوی شریف، تهران: علمی- فرهنگی.
شهیدی، جعفر. 1384ش، تصحیحوتوضیح درّه نادره، میرزامهدیخاناسترآبادی، تهران: علمی- فرهنگی.
صدرینیا، باقر. 1388ش، فرهنگ مأثورات متون عرفانی، تهران: سخن.
صفا، ذبیح الله. 1370ش، تاریخ ادبیّات در ایران، تهران: فردوس.
عابدی، محمود. 1386ش، تصحیح و توضیح کشف المحجوب، ابوالحسنعلی بنعثمان هجویری، تهران: سروش.
عفیفی، رحیم. 1371ش، مثلها و حکمتها در آثار شاعران قرن سوم تا یازدهم هجری، تهران: سروش.
عینالقضات، عبدالله. 1389ش، تمهیدات، تهران: منوچهری.
شرفالدین قزوینی، فضلالله. 1383ش، المعجم فی آثار ملوک العجم، شرفالدّین فضلالله حسینی قزوینی، به کوشش احمد فتوحی نسب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فخر رازی، محمد. 1382ش، ستّینی[جامع العلوم]، تصحیح علی آل داود، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
فروزانفر، بدیع الزمان. 1375ش، شرح مثنوی شریف، تهران: زوّار.
فقهی، عبدالحسین و رضایی، ابوالفضل. 1389ش، فرهنگ جامع مثلها و حکمتها، تهران: دانشگاه تهران.
فیض کاشانی، محمد. 1372ش، کلّیّات اشعار مولانا فیض کاشانی،تصحیحمحمّدپیمان،تهران:کتابخانه سنایی.
قهرمانی، علی. 1378ش، امثال و حکم مشابه در عربی و فارسی، تبریز: احرار.
ماهیار، عباس. 1385ش، شرح مشکلات خاقانی(گنجینه اسرار)، کرج: جام گل.
محفوظ، حسینعلی. 1377ش، متنبّی و سعدی، تهران: روزنه.
محقّق، مهدی. 1384ش، «ادبیّات تطبیقی(فارسی- عربی)»، دانشنامه زبان و ادب فارسی، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
محقّق، مهدی. 1386ش، تحلیل اشعار ناصر خسرو، تهران: دانشگاه تهران.
مراقبی، غلامحسین و جهانی نوق، مجید. 1391، فرهنگ جامع امثال و حکم، تهران: دانشگاه تهران.
معین، محمد. 1389ش، حافظ شیرینسخن، به کوشش دکتر مهدخت معین، تهران: صدای معاصر.
مولوی، جلال الدین. 1383ش، گزیده غزلیّات شمس، مقدمه و شرح لغات و ترکیبات و فهارس به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
مولوی، جلال الدین. 1389ش، فیه ما فیه(و پیوستهای نویافته)، مولانا جلالالدّین بلخی، تهران: کتاب پارسه.
نصرالله منشی، ابوالمعالی. 1377ش، کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
نجفی، راحله. 1388ش، فرهنگ ضرب المثل عربی، تهران: چوک آشتیان.
نجم رازی، عبدالله. 1379ش، مرصادالعباد من المبدأ الی المعاد، تصحیح محمّدامین ریاحی، تهران: علمی- فرهنگی.
نجم رازی، عبدالله.1381ش، مرموزات اسدی در مزمورات داوودی، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
نخشبی، ضیاءالدّین. 1372ش، طوطی نامه، تصحیح دکتر فتحالله مجتبایی و دکتر غلامعلی آریا، تهران: منوچهری.
نظامالملک، حسن بن علی. 1348ش، سیاست نامه، به کوشش جعفر شعار، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
نظامی، الیاس. 1383ش، مخزن الأسرار حکیم نظامی گنجهای، با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظامی، الیاس. 1389ش، خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجهای، با حواشی و تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظری، جلیل. 1383ش، تصحیح و توضیحروضة العقول، انشای محمّد غازی ملطیوی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی(تهران).
وراوینی، سعدالدّین. 1384ش، مرزبان نامه، به کوشش خلیل خطیب رهبر،تهران: صفیعلیشاه.
یثرِبی، یحیی. 1381ش، آب طربناک(تحلیل موضوعی دیوان حافظ)، تهران: مرکز مطالعات و انتشارات آفتاب توسعه.
یزدگردی، امیرحسن. 1385ش، تصحیح و توضیحنفثة المصدور، انشای شهابالدّین محمّد خُرَندِزی زیدَری نسوی، تهران: توس.
یوسفی، غلامحسین. 1352ش، تصحیح و توضیح قابوسنامه، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، تهران: علمی- فرهنگی.
یوسفی، غلامحسین. 1387ش، تصحیح و توضیح بوستان سعدی، تهران: خوارزمی.
مقالات
محقّق، مهدی. 1338ش، «متنبّی و سعدی»، مجله راهنمای کتاب. سال دوم، شماره دوم و سوم، صص. 238-223.
_||_Bibliography
Arabic Resources
The Holy Quran.
Nahj al-Balaghah. 2004, Translation Ali Shirvani, Qom: Dar al-Elm.
Nahj al-Balaghah. 2000, Translation Ali Naqi Feizol-Islam, Tehran: Faqih.
Ibn Manzor, Mohammad. 1993, Lesan al-Arab, Beirut: Dar Sader.
Abu al-Fotuh Razi, Hosein. 1992, Ravz al-Jenan and Ravh al-janan fi tafsir al-Quran, in an effort and proofreading by Mohammad Ja'far Yahaqqi, Mohammad Mahdi Naseh, Mashhad: Islamic Studies Foundation.
Asvar, Mosa. 2005,Chakamehaye Mutanabbi, English Translation: Arberry, Introduction and Translation into Persian: Asvar, Mosa, Tehran: Hermes.
Hariri, Qassim. 2010, Translation Maqamat al-hariri, Translation and explanation of Tovag Goldi Golshahi, Tehran: Amir Kabir.
Hosein Shah. 2009, Khazinat al-Amsal (Translation Montakhab Majma' al-Amsal) by Ahmad Mojahed, Tehran: Tehran University.
Kharazmi, Qasim. 2003, Badayea al-Mulah, Translation of Movvag bin Taher Kharazmi, Correction of Mostafa Oliyayi, Tehran: Miras Maktub.
Ma'vardi, Ali. 2001, Adab Al-donya va Al-din, Beirut: Dar al-maktabat al-helal.
Tabatabayy, Mostafa. 1981, Ganjineye Amsal Arab, Tehran: Ofset Marvi Printing house.
Vatvat, Rashid. 1997, Lata'yef al-Amsal va Tarayef al-Agval (Explanation of Persian 281 Proverb
Arabic), Correction of Habiba Daneshamooz, Tehran: Miras Maktub.
Zayn al-Din Razi, Mohammad. 1996, Amsal and Hekam, Translation Firouz Harirchi, Tehran: Tehran University.
Persian Resources
Abedi, Mahmoud. 2007, Correction and Explanation of Kashf al-Mahjub, Abo al-hasan Ali ibn Osman Hojviri, Tehran: Soroush.
Afifi, Rahim. 1992, Masalha va Hekmatha in the Works of Poets of the Third Century to Eleventh AH, Tehran: Soroush.
Al Ahmad, Shams. 1973, Correction and Explanation of Javaher al-Asmar Emad bin Mohammad al-Saqari, Tehran: Iran Culture Foundation.
Esfahani, Mahmoud bin Muhammad. 1985, Dastur al-vezarat, Correction and Suspension from Reza Anzabi Nejad. Tehran: Amir Kabir.
Este'lami, Mohammad. 2004, Dars Hafez (Review and Description of Khajeh's Shams al-uddin Mohammad Hafez Ghazeles), Tehran: Sokhan.
Anzabi Nejad, Reza and Ghare bagloo, Saeed. 2002. Description of Sa'dani boostan, Tehran: Jami.
Anvari, Hassan. 2005, Farhang Amsal Sokhan, Tehran: Sokhan.
Bahar, Mohammad Taghi. 2005, Sabk Shenasi ya Tarikh Tatavvor of Nasr Farsi, Tehran: Amirkabir.
Beyhaghi, Mohammad. 2013, Tarikh Beyhaghi Introduction, Correction, Notes, Descriptions and Lists: Mohammad Ja'far Yahaqqi, Mehdi Seyyedi, Tehran: Sokhan.
Dama'di, Mohammad. 2000, Mazamin Moshtarak dar Adab Farsi va Arabi, Tehran: Tehran University.
Dodpota, Omar Mohammad. 2003, Ta'sir She'r Arabi bar Takamol She'r Farsi, Translated by Sirus Shamisa, Tehran: Sadaye Moaser.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1984, Amsa'l va Hekam, Tehran: Amir Kabir.
Eyn al-Qoza'at, Abdollah. 2010, Tamhidat, Tehran: Manouchehri.
Fakhr Razi, Mohammad. 2003, Settini [Jame' al-ulum], Correction Ali Al Dawood, Tehran: Bonyad Moghofat Dr. Mahmoud Afshar.
Feghhi, Abdoal-hossein and Rezaei, Abolfazl. 2010, Farhang jame' Masalha va Hekmatha, Tehran: Tehran University.
Feyz Kashani, Mohammad. 1993, Kollyyat Asha'r Mulana Feyz Kashani, Correction of Mohammad Peyman, Tehran: Sanayy Library.
Foruzanfar, Badie al-zaman. 1996, Sharh Masnavi Sharif, Tehran: Zavvar.
Ghahramani, Ali. 1999, Amsa'l va hekam Moshabeh dar Arabi va farsi, Tabriz: Ahrar.
Hafez Abro, Abdullah. 1996, Jografiaye of Hafez Abro, Correcting Sadegh Sajjadi, Tehran: Miras Maktub.
Halabi, Ali Asghar. 2002, Ta'sir Quran va Hadith dar Adabyyat Farsi, Tehran: Asatir.
Hamid al-Din Balkhi, Omar. 1993, Maqamat Hamidi, Corrected by Reza Anzabi nejad, Tehran: University Publication Center.
Hekmat, Ali Asghar. 2008, Amsal Quran, Abadan: Porsesh.
Jami, Abdurrahman. 2008, Baharestan, Correction of Ismail Hakemi, Tehran: Ettelaat.
Jamshidipour, Yousef. 1968, Farhang Amsal Farsi, Tehran: Ketabforoshi Foroughi.
Jonabedi, Mirza Beyg. 1999, Ravzat al-Safaviyeh, Tehran: Endowment Foundation Dr. Mahmoud Afshar.
Khaghani, Badil. 2003, Divan Khaqani Sharvani, Coping, Correction, Introduction and Propagation of Zia' al-ddin Sajjadi, Tehran: Zavvar.
Khatami Ahmad. 2008, Revised text and full description of the Tarikh Jahanghoshay Joveiny, Tehran: Elm.
Khorramshahi, Baha'uddin. 1988 ,Hafez Nameh, Tehran: Elmi-Farhangi and Soroush.
Ma'hyar, Abbas. 2006, Sharh Moshkelat Khagani (Ganjineye Asrar), Karaj: Jam Gol.
Mahfooz, Hosein Ali. 1998, Mutanabbi va Saa'di, Tehran: Rozaneh.
Mohaggeg, Mehdi. 2005, "Comparative Literature (Farsi-Arabic)" Persian Language and Literature, Supervised by Ismail Sa'adat, Tehran: Farsi Language and Literature Academy.
Mohaggeg, Mehdi. 2007, Tahlil Asha'r Naser Khosrow, Tehran: University of Tehran.
Moin, Mohammad. 2011, Hafez Shirin Sokhan, in an effort by Dr. Mahdokht Moin, Tehran: Sadaye Moaser.
Molavi, Jalal al-Din. 2004, Gozideye Ghazalyyat Shams, Introduction and Descriptions of Words and Compositions and Lists by Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Pocketbook Public Stock Company.
Molavi, Jalal al-Din. 2010, Fihe Ma fihe (and New Attachments Recognize), Movlavi Jalal al-Din Balkhi, Tehran: Ketab Parseh.
Morageby, Gholam Hosein and Jahani Novgh Majid. 2013, Farhang Jame' Amsal va Hekam, Tehran: Tehran University.
Najafi, Raheleh. 2009, Farhang Zarb al-masal Arabi, Tehran: Chouk Ashtian.
Najm Razi, Abdullah. 2000, Mersad al-Ebad men al-mabda' Ela al-mā'ad, Correction of Mohammadamin Riahi, Tehran: Elmi va Farhangi.
Najm Razi, Abdullah. 2002, Marmuzat Asadi dar Mazmurat Davoudi, Correction of Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan.
Nakhshabi, Ziauddin. 1993, Tuti Nameh, Correction of Dr. Fathollah Mojtabayy and Dr. Gholamali Aria, Tehran: Manouchehri.
Nasrollah Monshi, Abo Al-maa'li. 1998, Kalileh va Demneh, Correction and Explanation of Mojtaba
Minavi, Tehran: Amir Kabir.
Nazari, Jalil. 2004, Correction and Explanation of Rozat Al-oqul, Essay of Mohammad Ghazi Malatyavi, Tehran: Islamic Azad University (Tehran).
Nezam Al-Molk, Hassan ibn Ali. 1969, Syasat Nameh, by Ja'far Shea'r, Tehran: Pocket Book Stock Company.
Nezami, Elias. 2004, Makhzan al-Asrar Wise Nezami Ganjeei, with an Edge and Correction of Hasan Vahid Dastgerdi, in an effort by Saeed Hamidian, Tehran: Ghatreh.
Nezami, Elias. 2010, Khosrow & Shirin Wise Nezami Ganjeei, With Edge and Correction of Hasan Vahid Dastgerdi, By: Saeed Hamidian, Tehran: Ghatreh.
Ra'vandi, Mohammad. 1985, Rahat Al-Sodour va Ayat al-Sorour, Corrections by Mohammad Iqbal and Mojtaba Minavi, Tehran: Amir Kabir.
Razzaz, Ali Akbar. 2007, Jame Parishan (Subject Classification of Hafez Poems), Tehran: Ghatreh.
Rezaei Haftadori, Gholam Hossein and Hassan Zadeh Niri, Mohammad Hassan. 2007, Gozideh Divan Mutanabbi, Tehran: Tehran University.
Roshan, Mohammad. 1976, Correction and Explanation of the Marzban Nameh, Sa'd al-doddin Varavini, Tehran: Iran Culture Foundation.
Sa'adi, Mosleh. 2013, Golestan Saadi, Correction and Explanation of Gholam Hosein Yusofi, Tehran: Kharazmi.
Sadry nya, Baqer. 2009, Farhang Ma'sorat Erfani, Tehran: Sokhan.
Safa, Zabih Allah. 1991, Tarikh Adabyyat dar Iran, Tehran: Ferdows.
Sajjadi, Ja'far. 2007, Farhang Estelahat va Ta'birat Erfani, Tehran: Tahori.
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. 2009, Taziyanehaye Soluk (Critique and Analysis of Some ode from Hakim Sanayy), Tehran: Agah.
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. 2010, Correction and Explanation of the Mantegh al-Tayr Attar Neishabouri, Tehran, Sokhan.
Shahidi, Ja'far. 1994, Sharh Masnavi Sharif, Tehran: Elmi and Farhangi.
Shahidi, Ja'far. 2005, Correction and Explanation of the Dorreye Nadereh, Mirza Mahdi Khan Astarabadi, Tehran: Elmi va Farhangi.
Sharaf al-Din Qazvini, Fazlullah. 2004, Al-Mu'jam fi Asar Moluk al-A'jam, Sharaf al-Din Fazlullah Hoseini Ghazvini, by the efforts of Ahmad Fotohinasab, Tehran: Anjoman Asar va Mafakher Farhangi.
Shoja'a. 1977, Anis al-Nas, by Iraj Afshar, Tehran: Bongah Tarjomeh va Nashr Ketab.
Terini Qandahari, Nizam al-Din. 2008, Qava'ed al-Orafa va Adab al-Sho'ara, by Ahmad Mojahed, Tehran: Soroush.
Vara'vini, Sa'd al-Din. 2005, Marzban Nameh, By Khalil Khatib Rahbar, Tehran: Safi Ali-Shah.
Yasrebi, Yahya. 2002. Ab Tarabnak (Thematic Analysis of the Divan of Hafez), Tehran: Center of Studies and Publications of Aftab Development.
Yazdgerdi, Amir Hosein. 2006, Correction and Explanation of the Nafsat Al-Masdur, Essay of Shahab al-Din Mohammad Khorandezi Zydari Nasavi, Tehran: Tus.
Yusofi, Gholam Hosein. 1973, Correction and Explanation of Qabus Nameh, Onsor al-Ma'ali Keykávus ibn Eskandar ibn Qabus ibn Voshmgir ibn Ziyar, Tehran: Elmi and Farhangi.
Yusofi, Gholam Hosein. 2008, Correction and explanation of Bostan Sa'di, Tehran: Kharazmi.
Zamani, karim. 2004, Sharh Jame' Masnavi Ma'navi, Tehran: Ettelaat.
Zamani, karim. 2010, Minagar Eshgh (Thematic Explanation of Masnavi Ma'navi), Tehran: Punlication Ney.
Zarrin Kob, Abdolhosein. 2000, Hadith Khosh Sa'adi, Tehran: Sokhan
Articles
Mohaggeg, Mehdi. 1959, Mutanabbi and Sa'di, Rahnamaye Ketab Journal. Second Year, Second and Third, Pages. 238-223.