بررسی تطبیقی وصف خمر در شعر اعشی و منوچهری دامغانی

الموضوعات :

مرتضی براری رئیسی ¹ , الهی بخش گوری ²

1 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر(مربی)
2 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر(استادیار)

تاريخ الإرسال : 16 الخميس , رمضان, 1439 تاريخ التأكيد : 16 الخميس , رمضان, 1439 تاريخ الإصدار : 07 الثلاثاء , رمضان, 1439

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

خمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعران‌اند که به این موضوع پرداخته‌اند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو شاعر به این موضوع را بررسی کرده و تفاوت‌ها و اشتراکات شعری آنان را بیان کند. یافته‌های این پژوهش نشانگر است که مضامین مشترکی همچون تأثیر باده بر جسم، شفابخشیِ بوی باده و وصف مجالس باده نوشی همراه با رقص کنیزکان وجود دارد. دقت و شمول، توجه به جزئیات و حسّیات، پرگویی، جان بخشی به باده و زمینی بودن باده، از دیگر ویژگی های مشترک است.

المصادر:

ابن رشیق، أبو علی الحسن بن رشیق القیروانی. 2000م، العمدة فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، شرح صلاح الدین الهواری وهدی عودة، بیروت: دار ومکتبة الهلال.

ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم. 1997م، الشعر والشعراء،محقق: عمر الطبَّاع، بیروت: شرکة دار الأرقم.

ابن منظور، محمّد بن مکرم. 1363ش، لسان العرب، قم: نشر أدب الحوزة.

ابن هشام. 1361ش، سیرت رسول الله(ص)، چاپ دوم، مترجم: رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی، تهران: انتشارات خوارزمی.

ابونواس، حسن بن هانی. 1422ق، دیوان أبی نواس، شرح سلیم خلیل قهوجی، بیروت: بی نا.

آذر نوش، آذرتاش. 1374ش، راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.

اصفهانی، أبوالفرج. 1994م، الأغانی، ط1،اعداد: مکتب تحقیق دار إحیاء التراث العربی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

اعشی، میمون بن قیس. بی­تا، دیوان اعشی الکبیر، شرح و تعلیق محمد محمد حسین، القاهرة: دار الکتب المصریة.

بستانی، بطرس. 1989م، أدباء العرب فی الجاهلیة والإسلام، بیروت: دار نظیر عبود.

جاحظ، أبو عثمان عمرو بن بحر. 1990م، البیان والتبیین، تحقیق وشرح عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دار الجیل.

حسّان بن ثابت. 1994م، دیوان حسّان بن ثابت الأنصاری، ط2، شرح وتقدیم عبدأ مهنَّا، بیروت: دار الکتب العلمیة.

رودکی، ابو عبدالله. 1382ش، دیوان، بر اساس نسخه سعید نفیسی، تهران: انتشارات نگاه.

زرکلی، خیر الدین. 1990م، الأعلام، ط9، بیروت: دار العلم للملایین.

عدی بن زید. 1965م، دیوان عدی بن زید العبادی، محقق: محمد جبار المعیبد، بغداد: شرکة دار الجمهوریة للنشر والطبع.

عطوان، حسین. 1979م، بیئات الشعر الجاهلی، بیروت: دار الجیل.

فاخوری، حنّا. 1383ش، تاریخ الأدب العربی: تاریخ ادبیات زبان عربی، مترجم: عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات توس.

 

کتب لاتین

Boyce, Mary (1947). "The Parthian Gosan and Iranian Minstrel Tradition", JRAS.

 

مقالات

نامداری، ابراهیم و فولادی، محمد علی و لرستانی، نرگس. بهار 1395ش، «بررسی تطبیقی نگاره‌های وصف طبیعت در شعر ابن رومی و منوچهری دامغانی»، مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، سال دهم، شماره 37، صص 145-168.

نجاریان، محمدرضا و محمدکاظم کهدویی، 1390ش، «نگاه شاعرانه رودکی و ابو نواس به خمریات»، نشریه ادبیات تطبیقی، کرمان، سال دوم، شماره 4، صص 250- 280.