ارزش‌های تعلیمی در شعر احمد زکی ابو شادی با توجه به مفاهیم رمانتیک آن

الموضوعات :

رؤیا ایزددوست ¹ , زهرا خسروی ومکانی ² , سهیلا قسیمی ترشیزی ³

1 - گروه زبان و ادبیات عربی، ، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران،ایران
2 - گروه زبان و ادبیات عربی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , صفر, 1443

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

احمد زکی ابو شادی(1892م) از شاعران پیشگام در زمینه گرایش به مکتب رمانتیک در ادبیات عربی به شمار می‌رود که علاوه بر اصول رمانتیک گاهی نیز به تجلّی درونمایه های تعلیمی در شعر همّت گماشت. او زاییده عصری است که تلاش برای رهایی از استعمار به صورت تمام عیار انجام می شد؛ از این رو پاره ای از پندهای اخلاقی و ارزش های انسانی را در قالب زیرساخت های درون‌متنی به تصویر کشید؛ با خواندن اشعار وی می‌توان از ویژگی‌های اشعار رمانتیک در جامعه عرب آگاه شد. منظور از شعر تعلیمی آن دسته از ابیاتی است که هدف سراینده آن آموزش ارزش‌های اخلاقی و باورهای انسانی باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی قصد دارد نشان دهد که آموزه های تعلیمی این شاعر در چه حوزه‌ای و چگونه منعکس شد. مهم ترین نتایج حاکی از آن است که گزاره های اخلاقی مورد نظر او در مباحث دینی از طریق روابط بینامتنی و توصیفات زیبا مطرح شد در حالی که در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی بیش از هر شگرد ادبی، به نمادپردازی گرایش داشت.

المصادر:

قرآن مجید.

أبوشادی، أحمد زکی. 2005م، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: دار العودة.

الأیوبی، یاسین. 1984م، مذاهب الأدب؛ معالم وانعکاسات(الکلاسیکیة، الرومنطیقیة، الواقعیة)، بیروت: دار العلم للملایین.

برلین، آیزایا. 1387ش، ریشه‌های رمانتیسم، چاپ اول، ترجمه عبدالله کوثری، تهران: ماهی.

پاکباز، روئین. 1354ش، بررسی هنری و اجتماعی امپرسیونیسم، چاپ اول، تهران: رز.

جعفری جزی، مسعود. 1386ش، سیر رمانتیسم در ایران، چاپ اول، تهران: مرکز.

خفاجی، محمد عبدالمنعم. 1956م، رائد الشعر الحدیث، القاهرة: شرکة فرج الله للطباعة.

داد، سیما. 1380ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوم، تهران: انتشارات مروارید.

الدسوقی، عمر. 1967م، فی الأدب الحدیث، القاهرة: دار الفکر العربی.

رزمجو، حسین. 1374ش، انواع ادبی و آثار آن، چاپ سوم، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

زرین کوب، عبدالحسین. 1369ش، نقد ادبی، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.

زکی ابوشادی، احمد. 2005م، الأعمال الشعریة، بیروت: بی نا.

سید حسینی، رضا. 1391ش، مکتب‌های ادبی، جلد اول، چاپ هفدهم، تهران: آگاه.

شرارة، عبداللطیف. 1984م، معارک أدبیة وقدیمة ومعاصرة، الطبعة الأولی، بیروت: دار العلم للملایین.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1388ش، شعر معاصر عرب، تهران: انتشارات سخن.

ضیف، شوقی. 2008م، الأدب العربی المعاصر فی مصر، چاپ چهاردهم، قاهره: دار المعارف.

عباس، حسن. 1998م، خصائص الحروف العربیة ومعانیها، بی جا: منشورات اتحاد الکتاب العرب.

عبود شراد، شلتاغ. 1998م، تطور الشعر العربی الحدیث، چاپ اول، عمان: دار مجدلاوی.

فرشیدورد، خسرو. 1363ش، درباره ادبیات و نقد ادبی، چاپ اول، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

فورست، لیلیان. 1375ش، رمانتیسم، چاپ اول، مترجم مسعود جعفری جزی، تهران: مرکز.

قبش، احمد. 1970م، تاریخ الشعر العربی الحدیث، الطبعة الأولی، دمشق: مؤسسة النوری.

هدارة، محمد مصطفی. 1994م، بحوث فی الأدب العربی الحدیث، بیروت: دار النهضة العربیة.

 

مقالات

پاینده، حسین. 1373ش، «بخش‌هایی از مقدمه ویلیام وردزورث بر ترانه‌های غنایی»، ارغنون، سال اول، شماره دوم، صص 47- 53.

صدری نیا، باقر. 1382ش، «جلوه‌های رمانتیسم در شعر شهریار»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال چهل و ششم، صص 133-152.

صرفی، محمدرضا و مهسا اسفندیاری. 1390ش، «شعر تعلیمی در منظومه‌های عطّار»، پژوهشنامه ادبیات تطبیقی، سال سوّم، شماره دوازدهم.

فتوحی، محمود. «تصاویر رمانتیک: مبانی نظری، ماهیت و کارکرد»، مجله پژوهش‌های ادبی، شماره 9 و 10، صص151-180.

نوریان، مهدی و مسعود خردمندپور. 1393ش، «مضامین تعلیمی در شعر آیینی»، پژوهشنامه ادبیّات تعلیمی، سال ششم، شماره21.

Holy Quran.

Abu Shadi, Ahmed Zaki. 2005 AD, The Complete Poetic Works, Beirut: Dar Al-Awda.

Al-Ayoubi, Yassin. 1984 AD, Doctrines of Literature; Landmarks and Reflections (Classical, Romantic, Realistic), Beirut: House of Science for Millions.

Berlin, Isaiah. 2008, The Roots of Romanticism, 1^st Edition, translated by Abdullah Kawsari, Tehran: Mahi Press.

Pakbaz, Rooin. 1975, Artistic and Social Study of Impressionism, First Edition, Tehran: Roz Pres

Jafari Jazi, Massoud. 2007, The Course of Romanticism in Iran, First Edition, Tehran: Markaz Press

Khafagy, Mohamed Abdel Moneim. 1956, Pioneer of Modern Poetry, Cairo: Farajollah Printing Company

Dad, Sima. 2001, Dictionary of Literary Terms, 3^rd Edition, Tehran: Morvarid Publications.

Desouki, Omar. 1967, in modern literature, Cairo: Dar al-Fikr al-Arabi

Razmjoo, Hussein 1995, Literary Types and Its Works, Third Edition, Mashhad: Astan Quds Razavi Publishing Institute.

Zarrinkoob, Abdul Hussein 1990, Literary Criticism, Fourth Edition, Tehran: Amirkabir.

Zaki Abushadi, Ahmed. 2005, Poetic Works, Beirut.

Seyed Hosseini, Reza 2012, Literary Schools, Volume One, 17^th Edition, Tehran: Agah.

Sharare, Abdol Latif. 1984, Literary, Ancient and Contemporary Battles, first edition, Beirut: Dar Al-Elm

Shafiee Kadkani, Mohammad Reza 2009, Contemporary Arabic Poetry, Tehran: Sokhan Publications.

Zeif, Shawqi. 2008, Contemporary Arabic Literature in Egypt, Cairo: Dar Al Maaref.

Abbas, Hassan. 1998, Characteristics and Meanings of Arabic Letters: Publications of the Arab Writers Union.

Abboud Shrad, Shaltagh. 1998, The Development of Modern Arabic Poetry, Oman, 1^st Edition, Majdalawi House.

Farshidvard, Khosrow. 1984, On Literature and Literary Criticism, 1^st Edition, Tehran: Amirkabir Publishing Institute.

Forrest, Lillian. 1996, Romanticism, first edition, translated by Masoud Jafari Jazi, Tehran: Markaz Press

Kabash, Ahmed. 1970, History of Modern Arabic Poetry, 1^st edition, Damascus: Al-Nouri Foundation.

Hadara, Muhammad Mustafa. 1994, Research in Modern Arabic Literature, Beirut: Dar Al-Nahda Al-Arabiya.

 

Articles

 

Payende, Hussein 1994, "Excerpts from the introduction of William Wordsworth to lyrical songs", Arqanoon, 1^st year, second edition, pp. 47-53.

Sadri Nia, Baqer. 2003, "Manifestations of Romanticism in Shahriar Poetry", Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tabriz, Year 46, pp. 133-152.

Sarfi, Mohammad Reza and Mahsa Esfandiari. 1390, "Educational Poetry in Attar's Poems", Journal of Comparative Literature, Third Year, No. 12.

Fotuhi, Mahmoud "Romantic Images: Theoretical Foundations, Nature and Function", Journal of Literary Research, Nos. 9 and 10, pp. 151-180.

Nourian, Mehdi and Massoud Kheradmandpour. 2014, "Educational Themes in Ritual Poetry", Journal of Educational Literature, Year 6, No. 21.