بررسی تطبیقی سیاست مدن در گلستان سعدی و کلیله و دمنه عربی
الموضوعات :
جواد کبوتری
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد دهدشت، دانشگاه آزاد اسلامی،دهدشت، ایران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
نویسندگان کتاب‌های کلیله و دمنه عربی و گلستان هر یک به گونه‌ای در طرح مسأله سیاست مُدُن و آیین حکومت‌داری تأکید ورزیده‌اند. رعایت اصول و موازین اخلاقی در سیاست مدن و آیین حکومت‌داری و کشورداری همچون عدالت، رعیّت‌پروری، رازداری، برقراری امنیت اجتماعی، خردورزی، مشورت و رایزنی در تدبیر مصالح مملکت، اتحاد و یکدلی، قناعت و خرسندی، توجه به قدرت اهورایی و اعتقاد به تقدیر و سرنوشت و ... پیوندی استوار با شیوه شخصی پادشاهان و حاکمان دارد و حتی این امر در منابع تاریخی ایران نیز نمود فراوانی دارد. سعدی درگلستان یک باب را به سیرت پادشاهان اختصاص می دهد و در بقیه باب ها کم و بیش نکات مهمی را در این زمینه متذکر می شود. در کتاب کلیله و دمنه عربی نیز این امر به گونه ای دیگر و با زبان حیوانات به شکل نمادین و در هیأت فابل، بازگو می شود. هر دو نویسنده در صدد یافتن چاره ای برای رفع مشکلات مردم و دفع ظلم و فساد هستند. نویسندگان هر دو اثر برای رسیدن به الگوی برتر حکومتی، نگرشی اسوه گرا دارند و برای نشان دادن نمودار عینی آن به آموزه‌های دینی تکیه می کنند و بر اهتمام به امور دنیا و دین تأکید می‌ورزند. با بررسی دو اثر، این نتیجه حاصل می شود که در هر عصری نه تنها حاکمان بلکه برخی ادیبان هم به عالم سیاست روی آورده اند و گاهی نقش مشاوران سیاسی حاکمان را ایفا کرده اند.
قرآن کریم.
نهجالبلاغه.
ابن المقفع، عبدالله. 2010م، کلیله و دمنه، به تصحیح محمد راجی کنّاس، بی‌جا: دار المعرفه.
حلبی، علی اصغر. 1382ش، مبانی اندیشههای سیاسی در ایران و جهان اسلامی، چاپ اول، تهران: انتشارات زوّار.
دال، رابرت. 1364ش، تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ترجمه حسین ظفریان، تهران: انتشارات خرمی.
دهخدا، علیاکبر. 1389ش، لوح فشرده لغتنامه فارسی، انتشارات دانشگاه تهران.
رامپوری، غیاث الدین. 1363ش، غیاث اللغات، به کوشش دکتر منصور ثروت، تهران: انتشارات امیرکبیر.
سعدی، مصلح الدین. 1366ش، گلستان، به تصحیح محمد خزائلی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات جاویدان.
سعدی، مصلح الدین. 1389ش، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
شریف القرشی، باقر. 1369ش، نظام حکومتی و اداری در اسلام، ترجمه عباسعلی سلطانی، چاپ اول، بی‌جا: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
شریفیان، مهدی. 1372ش، سیاست مدن در کلیله و دمنه و مرزبان نامه، نشر اردیبهشت.
شیرودی، مرتضی. 1386ش، جهانیسازی در عرصه فرهنگ و سیاست، چاپ اوّل، بی‌جا: انتشارات زمزم هدایت- چاپ سپهر.
طبیب ساوجی، علامه میرزا موسی. 1389ش، گنجینه آثار ادیبان و دانشمندان ساوجی(سیاست مُدُن)، محقق محمدحسین اکبری ساوجی، بی‌جا: انتشارات استاد مطهری- چاپ گنج معرفت.
طوسی، خواجه نصیرالدین. 1356ش، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی.
عباسی، باختر. 1391ش، بررسی موازین حکمت عملی در کلیله و دمنه و مرزباننامه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون.
عزیزی، طاهره. 1385ش، گزیده‌ای از مباحث سیاسی در کلیله و دمنه، بی‌جا: بی‌نا.
فروند، ژولین. 1384ش، سیاست چیست، ترجمه عبدالوهاب احمدی، تهران: نشر آگه.
قاسمی پطرودی، سید مجید. 1392ش، حکومت دینی(در اندیشه سیاسی توماس آکویناس و امام خمینی(ره))، بی‌جا: مؤسسه چاپ و نشر عروج.
محمدی، محمدرضا. بی‌تا، سیاست در کلیله و دمنه، بی‌جا: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
مرعشیپور، محمدرضا. 1393ش، ترجمه کلیله و دمنه، تهران: انتشارات نیلوفر.
_||_
Qoran e Karim
Nahjolbalaghe’(1368)’tarjemeh shahidi’ sayyed Jafar’ Entesharat e Elmi Farhangi’ Chap Avval.
Ibn al Moghafa’ Abdollah’(2010)’Tshihe Raji Kannas’mohammad’ Dar ol Maarefa’ Tabe khameseh.
Habali’Ali Asghar’(1382)’Mabani Andishehay e seyasi dar Iran va Jahan e Islami’ Entesharat e Zavvar’ Chap avval.
Dal.Rabert’ (1389)’ Tajzeyeh o Tahlil e Jadid e Seyasat’Tarjemeh Hossein Zafareyan’ Entesharat e Khorrami’ Tehran’ Chap e Avval.
Dehkhoda’ Ali Akbar’(1389)’ Loghat Nameh Farsi CD’ Entesharat e Daneshgah e Tehran.
Rampuri’ Gheyasoddin’ (1363)’be Kushesh e Mansur e Sarvat’ Entesharat e Amir Kabir’ Chap e Avval.
Saadi’ Moslehoddin’ (1389)’Kolleyat e Saadi’ be Ehtemam e Mohammad Ali Forughi’ Entesharat e Amir Kabir’ Chap e Panzdah.
Saadi’ Moslehoddin’ (1366)’ Golestan’ be Tashih e Mohammad Khazaeli’ Entesharat e Javidan’ Chap e Haft.
Sharif Alghorashi’ Bagher’ (1369)’Nezam e Hokumati va Edari Dar Islam’ Tarjemeh Abbas Ali Soltani’ Bonyad e Pazhuheshhay e Islami’ Chap e Avval.
Sharifeyan’ Mahdi’ (1372)’ Seyasat e Modon dar Kalileh va Demneh va Marzban Nameh’ Entesharat e Ordibehesht.
Shirudi’ Morteza’ (1386)’ Jahani Sazi dar Arseh e Farhang va Seyasat” Entesharat e Zam Zam eHedayat’ Chap eAvval.
Tabib e Saveji’ Allameh Mirza Tusi’ (1389)’ Ganjineh e Asar e Adiban va Daneshmandan e Saveji (Seyasat e Modon)’be Tahghigh e Mohammad Hossein Akbari Saveji’ Entesharat e Ostad Motahari.
Tusi’ Khajeh Nasir o ddin’(1356)’ Akhlagh e Naseri’ Tashih e Mojtaba Minovi va Ali Reza Heydari’ Entesharat e Kharazmi’ Tehran.
Abbasi’ Bakhtar’ (1391)’ Barrasi Mavazin e Hekmat e Amali dar Kalileh ve Demneh va Marzban Nameh’ Daneshkadeh Adabayyat va Olum e Ensani’ Daneshgah e salman e Farsi Kazerun.
Azizi’ Tahereh’ (1385)’ Gozideh yi az Mabahese Seyasi dar Kalileh va Demneh’bi ja.
Forond’ Zhulin’ (1384)’ SeyasatChist’ Tarjemeh e Abdol Vahhab e Ahmadi’ Nashr e Agah’ Tehran. Chap e Avval.
Ghasemi Petrudi’ Sayyed Majid’ (1392)’ Hokumat e Dini dar Andisheh e Seyasi Tumas Akvinas va Imam Khomeini’ Moaseseh e Chap va Nashr e Oruj’ Chap e Avval.
Maraashi Pur’ mohammad Reza’ (1393)’ Tarjemeh e Kalileh va Demneh’ Entesharat e Nilufar’Chap e Avval.
Mohammadi’ Mohammad Reza’ (Bi ta)’Seyasat darKalileh va Demneh’Daneshgah e Olum e Islami Razavi.
