بررسی تطبیقی مدایح نبوی سیّدای نسفی و صفی الدین حلّی
الموضوعات :ابراهیم فلاح 1 , محمدرضا حاجیان 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
شاعران مسلمان در ادب عربی و فارسی از دیرباز در صدر سروده‌های خود، علاوه بر حمد خداوند، سروده‌های ارزشمندی در قالب مدایح نبوی به پیشگاه پیامبر(ص) تقدیم نموده‌اند که نشان از اعتقاد و پای‌بندی‌شان به آن حضرت دارد. با توجه به اینکه پیامبر(ص) بنیانگذار دین مبین اسلام و خاتم پیامبران است، پرداختن به خصوصیات روحی و معنوی آن حضرت از دریچه مدایح نبوی امری ضروری است. از آنجایی که نقش و جایگاه پیامبر(ص) به عنوان نگین نبوت، در نظام هستی دارای اهمیت به خصوص می باشد. شاعران مسلمان برای متبرک کردن اشعارشان به این موضوع اهتمام ویژه‌ای داشتند و بخشی از اشعارشان را به آن اختصاص داده‌اند. زیرا روح و جان شاعران مسلمان سرشار از علاقه قلبی به حضرت بوده و در شعرشان صادقانه زبان به فضایل آن حضرت گشوده‌اند. پژوهش حاضر با کاربست روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این شاعران، به بررسی تطبیقی مدایح نبوی نسفی و حلّی پرداخته است.
قرآن کریم. مترجم: محمد صادقی تهرانی.
احمدی بیرجندی، احمد و سیدعلی نقوی زاده. 1377ش، مدایح رضوی در شعر فارسی، چاپ سوم، مشهد: آستان قدس رضوی.
انوشه، حسن و دیگران. 1380ش، دانشنامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
آشتیانی، سید جلال الدین. 1380ش، شرح مقدمه قیصری(بر فصوص الحکم محی الدین عربی)،قم: بوستان کتاب.
بستانی، فؤاد افرام. 1388ش، المجانی الحدیثة، قم: انتشارات ذوی القربی.
بیهقی، ابوبکر احمد بن احمد. 1361ش، دلایل النبوة، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
حلّی، صفی الدین. 1418ق، دیوان صفی الدین حلّی، چاپ اول، بغداد: مطبعة المعارف.
خلیلی، خلیل الله. بی تا، آثار هرات،کابل: بی نا.
سالم، محمود محمد. 1996م، المدائح النبویة حتی نهایة العصر المملوکی، دمشق: دار الفکر.
سبحانی، جعفر. 1383ش، منشور جاوید، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سیدای نسفی. 1990م، کلیات،تصحیح جابلقا داد علیشایف، دوشنبه: نشر دانش.
سیّدای نسفی، میر عابد. 1382ش، دیوان نسفی، تصحیح حسن رهبری، چاپ اول، تهران: الهدی.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. 1363ش، تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی، تهران: نشر بنیاد علمی.
عاملی، سید جعفر. 1388ش، سیرت جاودانه، ترجمه و تلخیص کتاب الصحیح مِن سیرة النبی الأعظم(ص)، مترجم: محمد سپهری، چاپ پنجم تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
عبدالجلیل، ج. م. 1381ش، تاریخ ادبیات عرب، مترجم: آذرتاش آذرنوش، تهران: امیرکبیر.
عمرانی، فاطمه. 1386ش، المدائح النبویّة فی الشعر الأندلسی، قم: المجمع العالمی لأهل البیت.
غلوش، جواد احمد. 1959م، شعر صفی الدین حلّی، بغداد: مطبعة المعارف.
غنیمی هلال، محمد. 1373ش، ادبیات تطبیقی، مترجم: سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
فاخوری، حنّا. 1368ش، تاریخ ادبیات زبان عربی، مترجم: عبدالمحمد آیتی، چاپ دوم، تهران: توس.
فروخ، عمر. 1979م، تاریخ الأدب العربی، بیروت: دار العلم للملایین.
لوبون، گوستاو. 1378ش، تمدن اسلام و عرب،مترجم: محمدفخر داعی گیلانی، تهران: افراسیاب.
مجلسی، محمدباقر. 1362ش، بحار الأنوار، تحقیق سیدجواد علوی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. 1385ش، جلاء العیون، مشهد: نشر واسع دامنیه.
مشکور، محمدجواد. 1368ش، خلاصه ادیان، تهران: شرق.
مصطفی، ابراهیم و دیگران. 1385ش، المعجم الوسیط، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرتضوی.
معلوف، لویس. 1384ش، منجدالطلاب، مترجم: محمد بندر ریگی، چاپ هفدهم، تهران: نشر اندیشه اسلامی.
ندا، طه. 1383ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه هادی نظری منظم، تهران: نشر نی.
یعقوبی، ابن واضح احمد. 1378ش، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مقالات
امین مقدسی، ابوالحسن. 1377ش، «مدح پیامبر(ص) از دیدگاه صفی الدین حلّی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 146 و 147، صص 70- 91.
امین مقدسی، ابوالحسن. 1384ش، «مقارنه مدائح نبوی عطار و صفی الدین حلّی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 174، صص 78- 59.
گنجی، نرگس و فاطمه اشراقی. 1392ش، «تضمین و گونه‌های آن در چکامه‌های صفی الدین حلّی»،مجله ادب عربی دانشگاه تهران، شماره 1، سال 5، صص 171- 192.
_||_
The Holy Quran.
Translator: Mohammad Sadeghi Tehrani.
Ahmadi Birjandi, Ahmad and Seyed Ali Naghavizadeh. 1998, Razavi Praises in Persian Poetry, Third Edition, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Anousheh, Hassan and others. 2001, Encyclopedia of Persian Literature, Tehran: Printing and Publishing Organization.
Ashtiani, Seyed Jalaluddin 2001, Explanation of Qeisari's introduction (on the chapters of the ruling of Mahi Al-Din Arabi), Qom: Bustan Ketab.
Bostani, Fouad Afram. 2009, Al-Majani Al-Hadith, Qom: Zuy al-Qorba Publications.
Beyhaqi, Abu Bakr Ahmad bin Ahmad 1982, Reasons for Prophecy, translated by Mahmoud Mahdavi Damghani, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Halli, Safiuddin. 1418 AH, Diwan Safi al-Din Halli, first edition, Baghdad: Al-Ma'arif Press.
Khalili, Khalilullah Bi Ta, Works of Herat, Kabul: Bi Na.
Salem, Mahmoud Mohammad 1996, Prophetic Praises until the end of the Mamluki era, Damascus: Dar al-Fikr.
Sobhani, Jafar 2004, Eternal Charter, first edition, Qom: Imam Sadegh (AS) Institute.
Seyeda Nasfi. 1990, Generalities, edited by Jabalqa Dad Alishaev, Monday: Danesh Publishing.
Seyeda Nasfi, Mir Abed. 2003, Divan Nasfi, edited by Hassan Rahbari, first edition, Tehran: Al-Huda. Tabatabai, Seyed Mohammad Hossein 1984, Tafsir Al-Mizan, Translator: Mohammad Baqer Mousavi Hamedani, Tehran: Scientific Foundation Publishing.
Ameli, Seyed Jafar 2009, Immortal Nature, translation and summary of the correct book from the biography of the Great Prophet (PBUH), Translator: Mohammad Sepehri, fifth edition Tehran: Publications of the Institute of Islamic Culture and Thought.
Abdul Jalil, J., History of Arabic Literature, Translator: Azartash Azarnoush, Tehran: Amirkabir.
Imrani, Fatemeh. 2007, Prophetic Praises in Poetry of Al-Adalasi, Qom: Al-Majma Al-Alami Leahl Al-Bayt.
Gholush, Javad Ahmad 1959, Poetry of Safi al-Din Halli, Baghdad: Encyclopedia Press.
Ghanimi Hilal, Mohammad 1994, Comparative Literature, Translator: Seyed Morteza Ayatollah Zadeh Shirazi, Tehran: Amirkabir.
Fakhouri, Hanna. 1989, History of Arabic Language Literature, Translator: Abdolmohammad Ayati, Second Edition, Tehran: Toos.
Frokh, Omar. 1979 AD, History of Arabic Literature, Beirut: Dar Al-Alam Lelmalaein.
Lubon, Gustav. 1999, Islamic and Arab Civilization, Translator: Mohammad Fakhr Daei Gilani, Tehran: Afrasiab.
Majlisi, Mohammad Baqir 1983, Bahar Al-Anvar, research by Seyed Javad Alavi, Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslami.
Majlisi, Mohammad Baqir 2006, Jala Al-Oyun, Mashhad: publication of Vase Damaniya.
Mashkur, Mohammad Javad 1989, Summary of Religions, Tehran: Shargh.
Mostafa, Ibrahim and others. 2006, Al-Wasit Dictionary, second edition, Tehran: Mortazavi Publications.
Ma'loof, Lewis. 2005, Manjad Al-Talab, Translator: Mohammad Bandar Rigi, 17th edition, Tehran: Islamic Thought Publishing.
Neda, Taha. 2004, Comparative Literature, translated by Hadi Nazari Manzam, Tehran: Ney Publishing.
Yaqubi, Ibn Wadhid Ahmad 1999, Yaghoubi History, translated by Mohammad Ibrahim Ayati, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Articles
Amin Moghaddasi, Abul Hassan 1998, "Praise of the Prophet (PBUH) from the perspective of Safi al-Din Halli", Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, No. 146 and 147, pp. 70-91.
Amin Moghaddasi, Abul Hassan 2005, "Comparison of the Prophetic Praises of Attar and Safi al-Din Halli", Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, No. 174, pp. 78-59. Ganji, Narges and Fatemeh Ishraqi. 2013, "Guarantee and its types in the writings of Safi al-Din Halli", Journal of Arabic Literature, University of Tehran, No. 1, Year 5, pp. 171-192.
