تحلیل عنصر فرهنگی بوم‏شناسی در ترجمه‏‏ عربی به فارسی بر اساس چارچوب نظری نیومارک

الموضوعات :

فاطمه کیادربندسری ¹ (دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
حامد صدقی ² (استاد تمام و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی)
لیلا قاسمی حاجی آبادی ³ (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد گرمسار)
عزت ملاابراهیمی ⁴ (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران)

تاريخ الإرسال : 22 الإثنين , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 22 الإثنين , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

اختلاف زبان ها، یکی از مشکلات اساسی بشر است که مانعی برای ایجاد ارتباط انسان ها با یکدیگر به حساب می آید و یکی از راه های اصلی و مطمئن برای غلبه بر این مانع، استفاده از ترجمه است. نیومارک، یکی از نظریه پردازان شاخص معاصر، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم می کند که مترجم باید برای انتقال درست بار فرهنگی زبان مبدأ به زبان مقصد آن ها را بشناسد و با پیشنهاد 17 روش در ترجمه این عناصر، سعی کرده تا راهکارهای مناسبی پیش روی مترجمان قرار دهد. در این راستا، نویسندگان مقاله بر آن شدند تا با روش توصیفی- تحلیلی نقش یکی از این عناصر فرهنگی به نام عنصر فرهنگی "بوم شناسی" را با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک، شاخص تر کنند تا مشخص شود که مترجمان ایرانی برای انتقال این عنصر در ترجمه های خود بیش‌تر از کدام روش ها استفاده کرده و تا چه حد در انتقال درست آن به زبان مقصد موفق بوده اند.

المصادر:

قرآن کریم.

ارفع، کاظم. 1381ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: فیض کاشانی.

انصاریان، حسین. 1379ش، ترجمه نهج‏البلاغه، چاپ چهارم، تهران: پیام آزادی.

انیس، ابراهیم و دیگران. 1372ش، معجم‏الوسیط، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

آذرنوش، آذرتاش. 1392ش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی بر اساس فرهنگ عربی- انگلیسی هانس‏ور، چاپ پانزدهم، تهران: نشر نی.

آیتی، عبدالمحمد. 1374ش، ترجمه قرآن، چاپ چهارم، تهران: سروش.

آیتی، عبدالمحمد. 1378ش، ترجمه نهج‏البلاغه، چاپ سوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی- بنیاد نهج ‏البلاغه.

حسن، محمد عبدالغنی. 1376ش، فن ترجمه در ادبیات عربی، مترجم: عباس عرب، چاپ اول، مشهد: آستان قدس رضوی.

دشتی، محمد. 1379ش، ترجمه نهج‏البلاغه امام علی(ع)، چاپ اول، قم: مشهور.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1369ش، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، مترجم: غلامرضا خسروی حسینی، چاپ اول، تهران: مرتضوی.

کنفانی، غسان. 1370ش، بازگشت به حیفا و پنج داستان کوتاه، مترجم: یوسف عزیزی بنی طرف، چاپ اول، تهران: چکامه.

کنفانی، غسان. 1380ش، به حیفا بازمی‏گردم، مترجم: محمدعلی عسگری، چاپ اول، تهران: آب.

کنفانی، غسان. 1393ش، مردانی در آفتاب، مترجم: احسان موسوی خلخالی، چاپ اول، تهران: نیلوفر.

معروف، یحیی. 1384ش، فن ترجمه(اصول نظری و عملی ترجمه از عربی به فارسی و فارسی به عربی)، چاپ پنجم، تهران: سمت.

معزی، محمد کاظم. 1372ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: اسوه.

مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان. 1371ش، تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

منافی اناری، سالار. 1383ش، ترجمه ناپذیرها در شعر فارسی، به کوشش: فرزانه فرحزاد در کتاب مجموعه مقالات 2 هم‏اندیشی ترجمه شناسی، تهران: یلدا قلم.

موسوی گرمارودی، علی. 1384ش، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران: قدیانی.

ناظمیان، رضا. 1386ش، روش‏هایی در ترجمه از عربی به فارسی، چاپ سوم، تهران: سمت.

ناظمیان، رضا. 1388ش، فن ترجمه(عربی- فارسی)، تهران: دانشگاه پیام نور.

نصیری، حافظ. 1390ش، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمه شده از عربی به فارسی، چاپ اول، تهران: سمت.

نیومارک، پیتر. 1372ش، دوره آموزش فنون ترجمه، مترجم: منصور فهیم و سعید سبزیان، چاپ سوم، تهران: رهنما.

نیومارک، پیتر. 2006م، الجامع فی الترجمه، مترجم: حسن غزاله. چاپ اول، بیروت: دار مکتبه الهلال.

الهی قمشه‏ای، مهدی. 1380ش، ترجمه قرآن، چاپ دوم، قم: فاطمه الزهراء.

کتب انگلیسی

Newmark, peter. .1988., A Textbook of Translation, first published, New York: Prentice Hall.

Slovakova, Vera. .2007., Historical Terminology in Translation of Non-Fiction, Department of English and American Studies, English Language and Literature, B.A. Major Thesis.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

تمام، عبدالکریم قطاف. 2005م. «إشکالیة نقل الخصوصیات الثقافیة»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ترجمه، الجزایر: دانشگاه منتوری.

حیدری، أحمد و کبری روشنفکر. 1393ش. «إشکالیات نقل الخصوصیات الثقافیة فی روایات نجیب محفوظ المترجمة إلی الفارسیة فی ضوء نظریة نیومارک(زقاق المدق، اللص و الکلاب، الشحّاذ نموذجا)»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

روشن، بلقیس و روح الله افراه. 1391ش. «ترجمه پذیری عناصر فرهنگی در اشعار سهراب سپهری و فروغ با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک»، فصلنامه مطالعات نظری ترجمه، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 3، صص 39-51.

روشنفکر، کبری؛ هادی نظری منظم و احمد حیدری. 1392ش، «چالش‌های ترجمه پذیری عناصر فرهنگی در رمان نجیب محفوظ؛ مقایسه دو ترجمه با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک»، فصلنامه پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، شماره 8.

علیزاده، علی. 1389ش. «مقوله‌ها و عناصر فرهنگی و چگونگی ترجمه آن‌ها در گتسبی بزرگ ترجمه کریم امامی»، مجله پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره 59، صص 53 تا 74.

 

 

The Holy Quran.

Arfa, Kazem. 2002, Translation of the Quran, First Edition, Tehran: Feyz Kashani.

Ansarian, Hossein 2000, translation of Nahj al-Balaghah, fourth edition, Tehran: Payam Azadi.

Anis, Ibrahim and others. 1993, Majma Al-Vasit, Tehran: Islamic Culture Publishing Office. Azarnoosh, Azartash. 2013, Contemporary Arabic-Persian Dictionary Based on Hansvar Arabic-English Dictionary, Fifteenth Edition, Tehran: Ney Publishing.

Ayati, Abdul Mohammad 1995, Quran translation, fourth edition, Tehran: Soroush.

Ayati, Abdul Mohammad 1999, translation of Nahj al-Balaghah, third edition, Tehran: Islamic Culture Publishing Office - Nahj al-Balaghah Foundation.

Hassan, Mohammad Abdul Ghani 1997, Translation Technique in Arabic Literature, Translator: Abbas Arab, First Edition, Mashhad: Astan Quds Razavi.

Dashti, Mohammad 2000, translation of Nahj al-Balaghah by Imam Ali (AS), first edition, Qom: Mashhur.

Ragheb Isfahani, Hossein bin Muhammad. 1990, translation and research of the words of the Qur'an with lexical and literary interpretation of the Qur'an, translated by Gholamreza Khosravi Hosseini, first edition, Tehran: Mortazavi.

Kanfani, Ghassan 1991, Return to Haifa and five short stories, translated by Yousef Azizi Bani Taraf, first edition, Tehran: Chakameh.

Kanfani, Ghassan 2001, I return to Haifa, Translator: Mohammad Ali Asgari, first edition, Tehran: Ab. Kanfani, Ghassan 2014, Men in the Sun, Translator: Ehsan Mousavi Khalkhali, First Edition, Tehran: Niloufar.

Maruf, Yahya. 2005, translation technique (theoretical and practical principles of translation from Arabic to Persian and Persian to Arabic), fifth edition, Tehran: Samt.

Moezzi, Mohammad Kazem 1993, translation of Quran, first edition, Qom: Oswe.

Makarem Shirazi, Nasser and a group of writers. 1992, Sample Interpretation, Tenth Edition, Tehran: Islamic Bookstore.

Manafi Anari, Salar. 2004, The untranslatable in Persian poetry, by: Farzaneh Farahzad in the book Collection of Articles 2 Symposium on Translation Studies, Tehran: Yalda Ghalam

Mousavi Garmaroodi, Ali. 2005, Quran translation, second edition, Tehran: Ghadyani.

Nazemian, Reza 2007, Methods in Translation from Arabic to Persian, Third Edition, Tehran: Samt. Nazimian, Reza 2009, translation technique (Arabic-Persian), Tehran: Payame Noor University. Nasiri, Hafez 2011, Method of evaluation and qualitative evaluation of texts translated from Arabic to Persian, first edition, Tehran: Samt.

Newmark, Peter. 1993, Teaching Course of Translation Techniques, Translator: Mansour Fahim and Saeed Sabzian, Third Edition, Tehran: Rahnama.

Newmark, Peter. 2006, Al-Jame in translation, translated by Hassan Ghazaleh. First Edition, Beirut: Dar Maktab Al-Hilal.

Elahi Ghomshei, Mehdi. 2001, translation of the Quran, second edition, Qom: Fatemeh Al-Zahra. English books

Newmark, peter. .1988., A Textbook of Translation, first published, New York: Prentice Hall.

Slovakova, Vera. .2007., Historical Terminology in Translation of Non-Fiction, Department of English and American Studies, English Language and Literature, B.A. Major Thesis.

 

 

 

 

 

 

Articles and dissertations

Tamam, Abdul Karim Qataf. 2005. "Eshkaliya Naghl Al-Khosusiyat Al-Saghafiya", Master Thesis in Translation, Algeria: University of Manturi.

Heydari, Ahmad and Kobra Roshanfekr. 1393 ") Eshkaliya Naghl Al-Khosusiyat Al-Saghafiya Fi Revayat Najib Mahfuz Al-Motarjemiye Ela Al-Farsiya Fi Zu Nazariya Newmark (Zaghagh Al-Madagh, Al-las Valketab, Al-Shahaz Namuzja)", M.Sc. of Arabic language, Tehran: Tarbiyat Modarres University.

Roshan, Belqis and Ruhollah Afrah. 2012. "Translatability of cultural elements in the poems of Sohrab Sepehri and Forough based on Newmark's theoretical framework", Quarterly Journal of Theoretical Translation Studies, Tehran: Allameh Tabatabai University, No. 3, pp. 39-51.

Roshanfekr, Kobra; Hadi Nazari Monazam and Ahmad Heidari. 2013, "Challenges of translatability of cultural elements in Najib Mahfouz's novel; Comparison of two translations based on Newmark's theoretical framework ", Quarterly Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, No. 8.

Alizadeh, Ali 2010. "Categories and cultural elements and how to translate them in the great Gatsby translated by Karim Emami", Journal of Contemporary World Literature Research, No. 59, pp. 53-74.

ر