مقایسه‌ی تحلیلی تأثیر مباحث صرف (هیئت کلمه) و نحو (اتخاذ معنی حروف و ارجاع ضمیر) بر تفکر کلامی، در دو تفسیر مفاتیح‌الغیب (التفسیر الکبیر) و تسنیم
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
معصومه سلطان میرجلیلی
1
,
محمد رضا امین
2
1 - طلبه سطح 4 .حوزه علمیه رفیعه المصطفی تهران وابسته به مرکز حوزه های علمیه خواهران قم
2 - استاد یار موسسه علمی پژوهشی امام خمینی)(نویسنده مسئول)
الکلمات المفتاحية: تأثیر دانش صرف بر روش کلامی, تأثیر دانش نحو بر روش کلامی, دانش صرف, دانش نحو, روش کلامی مفسر,
ملخص المقالة :
چکیده: بی‌شک یکی از دانش‌های الزامی برای مفسران در فهم آیات الهی، دانش صرف و نحو است. در این مقاله با بررسی شواهدی از دو تفسیر مفاتیح‌الغیب و تسنیم، تأثیر دو علم صرف و نحو در فهم مُراد باری تعالی و نیز تأثیر این دو دانش بر تفکر و مشرب کلامی این دو تفسیر، مورد توجه قرار گرفته است. در برخی موارد، عدم توجه مفسران به ساختار صرفی واژه‌ها، سبب ایجاد زمینه‌ی عدم یگانگی فهم آنان از مقصد آیه شده است؛ چرا که گاه به استناد تحلیلی خاص از چینش آیات، تأییدی بر تفکر کلامی مفسر شکل می‌گیرد. در این نوشتار فقط به آن دسته از آیاتی توجه شده که تاثیرشان بر منش کلامی مفسر مشهود است. در بررسی نقش دانش نحو نیز، آیاتی از قرآن مورد واکاوی قرار گرفته‌اند که تأثیر علم نحو بر منش کلامی مفسر را بازگو می‌کنند، مانند: اختلاف درباره‌ی واو در آیه‌ی هفتم سوره‌ی آل عمران، اختلاف درباره‌ی لام آیه‌ی هفتاد و نه سوره‌ی انعام و اختلاف در مرجع ضمائر آیات پانزدهم سوره‌ی حجر و صد و پنجاه و هفتم سوره‌ی اعراف. به نظر می‌رسد اهتمام به فهم درست کاربرد مصادیق قواعد صرفی و نحوی، بی‌ارتباط با منش کلامی مفسران نیست و بر آن تأثیر دارد.
