بررسی تطبیقی شیوه تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر «الکاشف» و «الکشف و البیان»
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
علی اصغر شعاعی
1
(استاد یار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم)
علی تصدیقی شاهرضائی
2
(دکتری علوم قرآن و حدیث تربیت مدرس دانشگاه قم)
علی غضنفری
3
(دکترای تخصصی استادیار دانشکده علوم و فنون قرآن کریم)
الکلمات المفتاحية: ثعلبی, مغنیه, الکاشف, الکشف و البیان, اسرائیلیات,
ملخص المقالة :
یکی از مباحث علوم قرآن و حدیث، بحث اسرائیلیات است که وارد برخی از متون اسلامی از جمله تفاسیر قرآن شده‌است مفسران برخوردهای متفاوتی با اسرائیلیات داشته‌اند در تحقیق پیش رو با روش توصیفی تحلیلی شیوه‌ی تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر الکاشف ثعلبی و الکشف و البیان مغنیه مورد بررسی قرار گرفته‌است. برخی از نتایج تحقیق عبارتنداز: ثعلبی در مباحث مختلف، به اسرائیلیات استناد کرده‌است و گاهی اسرائیلیات را بدون ذکر سند یا با اسناد ضعیف آورده‌است. ایشان در مقدمه تفسیر خود، قصه‌گوئی را روش برتر برای تربیت و نفوذ در دلها معرفی می‌کند، و شاید به همین سبب اسرائیلیات را بدون اظهار نظر نقادانه پیرامون محتوای آنها، نقل کرده‌است؛ اگرچه در موارد نادر، در مقابل اسرائیلیات، با نقل احادیث اهل‌البیت (ع)، قول اصح را انتخاب می‌نماید. اما مغنیه با هدف ارائه تفسیر جوان‌پسند و منطبق با عقل همان طور که در مقدمه‌ی تفسیر خود وعده اجتناب از اسرائیلیات می‌دهد، در متن کتاب نیز به این وعده عمل می‌کند، علیرغم این امر، او روایاتی آورده که یا از منابع بنی‌اسرائیل و قوامیس ذکرشده و یا تطبیق مفهوم آنها با حقایق دین اسلام دشوار می‌نماید ولی مغنیه، با مبانی خاص خود، به ظاهر از کنار آنها با سکوت می‌گذرد.
_||_
