سبک شناسی تمنی و ترجی در قرآن کریم از منظر زیبایی‌شناسی

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

رحیمه چولانیان ¹ , نانسی ساکی ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان
2 - استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز

تاريخ الإرسال : 08 الجمعة , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 08 الجمعة , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 25 الجمعة , ربيع الأول, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

علمای بلاغت همواره سعی بر فهم دریافت دلالت‌های حقیقی واژه‌هایی که معنای حقیقی سبک تمنی و ترجی را بیان می‌کند، داشته‌اند. در همان زمان مشخص گردید که این سبک بیانی گاهی از معنایی به معنای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و گاهی پیش می‌آید که این دو سبک بیانی با توجه به نوع متن کاربردشان جابه‌جا می‎شود؛ به طوری که این کاربردها به سادگی قابل تشخیص و تعیین نبودند، به گونه‌ای که نزدیکی کاربرد معانی(تمنی و ترجی) به اندازه‌ای است که گاهی ادوات این دو به جای یکدیگر به کار می‎روند، و این کاربرد نزد علمای بلاغت بسیار مشهور است. مسأله اصلی آن است که اهمیت زیباشناختی معانی این واژه‌ها و ادوات را که در این دو سبک بیانی به کار می‎روند، تبیین شود، و چگونگی کاربرد آن‌ها را در متن قرآن روشن شود. روش این مقاله کیفی و تکنیک تحلیل مصداقی در برخی از آیات قرآن است و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است. نتیجه این بررسی آن است که ساختار زبانی، یک ساختار بی‌طرفانه در بیان و ارائه نیست و وقتی که این ساختار از یک ترکیب معنوی کوچک در ادات تمنی یا ترجی به کار می‌رود، محدود به آن‌ها نمی‌شود بلکه می‌بایست ساختاری معنای تمنی و ترجی را در بر گیرد و معنای مورد نظر با توجه به نیاز ارائه شود.

المصادر:

قرآن کریم.

انصاری، ابن هشام. 1410ق، مغنی اللبیب، تهران: مجمع علمی اسلامی.

تفتازانی، سعدالدین. بی تا، شرح المختصر، شرح عبدالمتعال الصعیدی، قم: انتشارات الغدیر.

جرجانی، عبدالقاهر. 2004م، دلائل الإعجاز، شرح محمد الخفاجی، بیروت: دار الجیل.

حریری، قاسم. 1999م، درة الغواص فی أوهام الخواص، تهران: مرکز نشر التراث.

زمخشری، جار الله. بی تا، الکشاف، قم: منشورات البلاغة.

سکاکی، سراج الدین. 2000م، مفتاح العلوم، شرح عبدالحمید الهنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.

شیرازی، احمد امین. 1380ش، آیین بلاغت، قم: فروغ قرآن.

ضیف، شوقی. بی تا، البلاغة تطور وتاریخ، چاپ10، قاهره: دار المعارف.

فاضلی، محمد. 1365ش، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة، مشهد: مؤسسه مطالعات.

مازندرانی، محمد. 1376ش، أنوار البلاغة، شرح محمد غلامی نژاد، تهران: نشر میراث مکتوب.

متنبی. 1986م، دیوان متنبی، شرح برقوقی، قاهره: دار المعارف.

 

 

The Holy Quran.

Ansari, Ibn Hisham (1410 AH), Mukhni Al-Libib, Islamic Scientific Society, Tehran.

Tefazani, Saad al-Din (Bey), Description of Al-Mukhtar, Description of Abdulmatal Al-Sa'idi, Al-Ghadir Publication, Qom.

Gedgjani, Abdul Qahir (2004), Dela'il El-Ejjaz, Description of Mohammed al-Khafaji, Dar al-Jalil, Beirut.

Hariri, Qasim (1999), Gateway to the Al-Khwas, Center for the Publishing of the Al-Terah, Tehran.-Zemakhshari, Jarullah (Bey), Development, Leaflets, Qom.

Kokaki, Sirajdin (2000), Meftah Al-ulum, Abdul Hamid Al-Hendawi's commentary, Dar Eleg-ul-Amayyah, Beirut.

Shiraz, Ahmad Amin (1380 AH), Rhymes, Qur'an, Qom.-Devif, Shoghi (Bey), Anniversary of the Enlightenment, 10th edition, Encyclopedia, Cairo.

Fazzli, Mohammad (1365 AD), Study and critique of rhetorical issues, Institute of Studies, Mashhad.

Mazandarani, Mohammad (1376 AH), Ananoor al-Balaghah, Explanation of Mohammad Gholami Nejad, Publishing Hereditary Writings, Tehran.

Metanibi (1986), Divan Mutabi, Describes the Electro-Encyclopedia, Encyclopedia, Cairo.