بررسی و تبیین ذکر در سوره انشراح
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
مهدی ممتحن
1
,
بدیع اله صدری
2
1 - * عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت(دانشیار).
2 - ** دانشجوی کارشناسی ارشد عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
ذکر و یاد خداوند پاسخگوی ندای فطرت است. چراکه فطرت انسان با عشق به خداوند سرشته شده است. همه تلاش‌های آدمی برای یافتن حقیقت وجود خویش و شناخت منبع هستی است، تا هم شکر او را به جای آورده باشد و هم منعم واقعی را بشناسد و هم با ذکر و یاد او خود را در جریان فیض او قرار دهد و خویشتن را از نقایص برهاند. یکی از آیاتی که در آن واژه ذکر به کار رفته است آیه 4 سوره انشراح است. تفاسیر مختلفی در مورد ذکر در آیه ﴿وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ﴾ بیان شده و در این نوشتار با روشی توصیفی – اسنادی و بررسی تفاسیر مختلف بدین نتیجه می‌رسیم که منظور از ذکر در این آیه، شخص پیامبر(ص) و بلندآوازه کردن ایشان و قرین شدن نام پیامبر با نام خدا در نمازهای پنج‌گانه و آسان شدن امر رسالت بر پیامبر می‌باشد که تمامی این امور عطای ویژه خداوند بر پیامبر(ص) است.
کتابنامه
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
امین، نصرت. بی تا، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن المجید، اصفهان: انتشارات انجمن حمایت از خانواده‌های بی سرپرست.
آلوسی، سید محمود. 1415 ق، روح المعانی فی التفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
جوادی آملی، عبدالله. 1378ش، تفسیر موضوعی قرآن کریم (فطرت در قرآن)، تنظیم و ویرایش محمدرضا مصطفی پور، قم: اسراء.
حسینی همدانی، حسین. 1380ش، تفسیر انوار درخشان، تحقیق محمد باقر بهبودی، تهران: انتشارات کتابفروشی لطفی.
خرمشاهی، بهاء الدین. 1377ش، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران: گلشن.
خلخالی، ادهم. 1359ش، لطایف المواقف، تهران: چاپ انتشارات مولی.
دانش پژوه، منوچهر. 1379ش، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: فرزان.
دهخدا، علی اکبر. بی تا، فرهنگ لغت، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: سیروس.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1387ق، مفردات راغب، ترجمه حسن خداپرست، قم: دفتر نشر نوید اسلام.
زمخشری، محمود. بی تا، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
سجادی، سید جعفر. 1379ش، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
صفی علی‌شاه. 1385ش، شرح جامع و تفسیر عرفانی و منظوم قرآن، به اهتمام دکتر علیرضا منجمی، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی أبا صالح.
قرشی، سید علی اکبر. 1386ش، تفسیر أحسن الحدیث، تهران: ناشر بنیاد بعثت.
نووی جاوی، محمد بن عمر. 1417 ق، مراح البید لکشف معنی القرآن المجید، تحقیق محمد امین الصناوی، بی جا: دارالکتب العلمیه.
همدانی، عبدالصمد. 1370ش، بحرالمعارف، تحقیق و ترجمه حسین استاد ولی، تهران: انتشارات حکمت.
مقالات
عمادی استر آبادی، صدیقه. 1388. «بررسی ابعاد خلق عظیم پیامبر اعظم (ص) عصاره خوبی‌ها»، فصلنامه مطالعات قرآنی. س اول، ش1، صص101-123.
