ایضاح خوانش قرآنی "قناعت" به عنوان عاملیت بهم‌تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

سیدعلی سیدطاهرالدینی ¹ (گروه فلسفه-تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، ایران)
مهشید ایزدی ² (گروه فلسفه-تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، ایران)
نجمه وکیلی ³ (گروه فلسفه-تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 22 الثلاثاء , رجب, 1441 تاريخ التأكيد : 22 الثلاثاء , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الخميس , جمادى الثانية, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

شیوه و نوع زیستی که خداوند به انسان معرفی می‌کند، حیات طیبه است که مظهری از حیات حقیقی خداوند است؛ حیاتی در جای جای خود پاکی و طهارت متبلور است و عاری از هر نوع خباثت و آلودگی است، از ایمان و عمل صالح شروع شده تا در مراتب کمال عبودیت، انسان را مقرّب درگاه پروردگار خویش کند. در این مقاله به بررسی هم‌سازگاری و بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه با توجه به تعریف و مفهوم آن پرداخته شد. از جمله شاخص‌های مد نظر حیات طیبه اعم از قناعت و عمل صالح بر اساس خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امام علی(ع) انتخاب و ضمن ارائه توضیحات و سپس شاخص‌ها، مستند گردید.

المصادر:

قرآن کریم.

نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی.

ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی. 1422ق، زاد المسیر فى علم التفسیر، بیروت: دار الکتاب العربی.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فى تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

امین، سیده نصرت. 1361ش، مخزن العرفان فى تفسیر القرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان.

آلوسی، سیدمحمود. 1415ق، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.

پرچم، اعظم. 1382ش، بررسى تطبیقى مسائل وحى و نبوت از دیدگاه قرآن و عهدین، اصفهان: کنکاش.

جمشیدی، اسداللّه. 1383ش، نگاهى قرآنى به حیات معنوى، تهران: کانون اندیشه جوان.

جوادی آملی، عبدالله. 1375ش، تفسیر موضوعى قرآن کریم، تهران: رجاء.

جوهری، اسماعیل بن حماد. بی تا، الصحاح التاج اللغة وصحاح العربیة، تحقیق احمد عبدالغفور عطاء، مصر: دار الکتاب العربی.

حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. 1363ش، تفسیر اثنا عشرى، تهران: میقات.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، المفردات فى غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، بیروت: دار العلم.

سبزواری نجفی، محمد بن حبیب اللّه. 1406ق، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

سید قطب. 1412ق، فى ظلال القرآن، بیروت: دار الشرق.

شوکانی، محمد بن علی. 1414ق، فتح القدیر، بیروت: دار ابن کثیر.

طباطبائی، سیدمحمدحسین. 1417ق، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.

طبرسی، فضل بن حسن. 1377ش، جوامع الجامع، تهران و قم: دانشگاه تهران و مرکز مدیریت حوزه علمیه.

طوسی، محمد بن حسن. بی تا، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

طیب، سیدعبدالحسین. 1378ش، اطیب البیان فى تفسیر القرآن، تهران: اسلام.

فخر رازی، محمد بن عمر. 1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1408ق، العین، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

فضل اللّه، سیدمحمدحسین. 1419ق، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة والنشر.

فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. بی تا، القاموس المحیط، بیروت: دار الجیل.

قرشی، سیدعلی اکبر. 1377ش، احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.

مدرسی، سیدمحمدتقی. 1419ق، من هدى القرآن، تهران: دار محبی الحسین.

مصطفوی، حسن. 1360ش، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

مصطفوی، حسن. 1380ش، تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب.

مصطفوی، زهرا. 1385ش، مبانى نظرى اخلاق و تربیت اسلامى، تهران: اطلاعات.

مغنیه، محمد جواد. 1424ق، تفسیر الکاشف، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مهدوی، سیدسعید. 1388ش، حیات طیبه در پرتو اخلاق، اصفهان: کیاراد.

واعظ زاده خراسانی، محمد. 1378ش، المعجم فى فقه لغة القرآن وسر بلاغته، مشهد: غوتمبرغ.

 

مقالات

پرچم، اعظم. پاییز و زمستان 1387ش، «تبیین مفاهیم و موضوعات اخلاقی در قرآن»، انجمن معارف اسلامى، ش 16-17، صص 133-149.

سلگی، مریم و زهره السادات نبوی و ابوالفضل سپاهی. 1397ش، «رابطه حیات طیّبه و قناعت از منظر قرآن و تفاسیر»، دوره 9، شماره 35، پاییز 1397، صص 143-121.

 

 

Holy Quran

Nahj al-Balaghah (2000), translation by Mohammad Dashti, Qom, Amir al-Mu'minin (as).

Alushi, Seyyed Mahmoud (1415 AD), Al-Mu'awi al-Mu'ta'sari al-Qur'an al-Zaym, Beirut, Dar al-Kot al-Olamiya.

Ibn Juzzi, Abul Faraji Abdul Rahman bin Ali (1422 AH), Zadalmasir for the science of al-Fatih, Beirut, Arabic book.

Ibn Muhammad, Mohammad bin Mekram (1414 AH), Lassan al-Arab, Beirut, Dasadar.

Abu al-Fitooh Razi, Hossein ibn Ali (1408 AH), Rawz al-Janan and Roh al-Janna'i by interpretation of al-Qur'an, Mashhad, Islamic Studies Foundation of Astan Quds Razavi.

Amin, Sayyedeh Nosrat (1361), Tavan al-Furan in the interpretation of the Quran, Tehran, Muslim women's movement.

Flag, Azam (2003), A comparative study of the issues of revelation and prophecy from the point of view of the Quran and the Prophets, Isfahan, Exploration.

"Explaining the Concepts and Ethical Issues in the Quran" (Autumn and Winter 2008), Islamic Education Association, p. 1617, p. 133149.

Jamshidi, Asadullah (2004), A Qur'anic View of the Spiritual Life, Tehran, the center of young thought.

Javadi Amoli, Abdullah (1996), Thematic Commentary of the Holy Qur'an, Tehran, Raja.

Inkari, Ismail ibn Hamad (bita), al-Sahaq altaj al-laghah and Saha al-Arab, research by Ahmad Abdul Ghafour Ata, Egypt, Dar al-Ka'tab al-Arabi.

Hosseini Shah Abdol Azimi, Hossein ibn Ahmad (1363), Interpretation of Tnah Eshri, Tehran, Meybat.

Raghib Isfahani, Hossein ibn Muhammad (1412 AH), Almfrdat al-Gharib al-Quran, The study of Safwan Adnan Davoodi, Beirut, Al-Dharal alam.

Sabzevari Najafi, Mohammad bin Habibullah (1406 AH), Al-Jadid al-Tafsir al-Quran al-Majid, Beirut, Dar al-'Albar for the press.

Seyyed Qottab (1412 AH), in the Zelal al-Quran, Beirut, the Islamic Republic of.

Shokani, Mohammad bin Ali (1414 AD), Fatah al-Qadir, Beirut, Dar ibn Kathir.

Tabataba'i, Seyyed Mohammad Hussein (1417 AD), Al-Meizan, Tafsir Al-Quran, Qom, Teacher's Society.

Tavassari, Fazl ibn Hasan (1998), Societies of Al-Juma, Tehran and Qom, Tehran University and the Center for the Management of the Seminary.

(1372), Assembly of the Holy Quran, Tehran, Nasser Khosrow.

Tusi, Mohammad b. Hassan (B), Al-Tbayan al-Taqsir al-Quran, Beirut, Dar al-'Arth al-Arabi.

Tayeb, Seyyed Abdol-Hossein (1999), Atib al-Bayan by interpretation of Al-Qur'an, Tehran, Islam.

Fakhr Razi, Mohammad bin Omar (1420 BC), Mu'tatieh al-Ghib, Beirut, Darahiyat al-Arab al-Arabi.

Farahidi, Khalil bin Ahmad (1408 AH), Al Ain, Beirut, Institute of Literature and Literature.

Fazlullah, Seyyed Mohammad Hussein (1419 AH), I am Wahi Al-Quran, Beirut, Daralmalk and Lalat-Baha and Al-Nashr.

Firoozabadi, Mohammad bin Yaghoub (Beti), Al-Qamus al-Muhifat, Beirut, Dar al-Jalil.

Gharashi, Seyyed Ali Akbar (1377), Ahsan al-Hadith, Tehran, Behsat Foundation.

Modarresi, Seyyed Mohammad-Taghi (1419 AH), I Hadi Al-Quran, Tehran, Dar Mohibi al-Hussein.

Mostafavi, Hassan (1360), Al-Thakayeq Faylatam Al-Quran al-Kiraim, Tehran, Translation and Publishing Agency.

(1380), Clear Commentary, Tehran, Book Publishing Center.

Mostafavi, Zahra (2006), Theoretical Foundations of Ethics and Islamic Education, Tehran, Information.

Mughniyeh, Mohammad Javad (1424 AH), commentary commentary, Tehran, Dar al-Kabul al-Islam.

Makarem Shirazi, Nasser and others (1374), Sample Interpretation, Tehran, Dar al-Kabul Eslamyyeh.

Mehdi, Seyyed Sa'id (2009), Life of Tayyeb in Behavioral Ethics, Isfahan, Kayard.

Vaezzadeh Khorasani, Mohammad (1999), Al-Mu'ayyqi Fiqh al-Laghah al-Quran and Rāghāte, Mashhad, Ghulam Abbagh.