نگاهی نو به عصمت حضرت آدم(ع) از منظر فریقین با رویکردی به آیه 121 سوره طه
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
صفی الله کرد
1
(دانشجوی دکترای ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت)
هاشم اندیشه
2
(دانشجوی دکترای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،)
ولی الله نقی‌پورفر
3
(عضو هیأت علمی و استادیار دانشگاه قم)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
وجوب عصمت پیامبران و پاکی آن‌ها از هرگونه آلودگی و گناه یکی از مهم‌ترین مسائل قرآن و روایات، و تقریباً مورد اتفاق علما و دانشمندان مسلمان است. ما در این کوتاه، نخست به بررسی عصیان و عدم عصیان حضرت آدم(ع) از منظر مفسران شیعه و سپس مفسران اهل سنت پیرامون آیه 121 سوره مبارکه طه می‌پردازیم، سپس در ادامه به روایات فریقین، پیرامون این مطلب می‌پردازیم تا به عصمت یا عدم عصمت حضرت آدم(ع) و اختلافات موجود در تفاسیر و روایات فریقین پی برده و به شبهات پیرامون آن پاسخ دهیم و نقدهایی را بر برخی نظرات مفسران و تعدادی از روایات وارد می‌کنیم و به پاره‌ای از شبهات اشاره کرده و پاسخ می‌دهیم. در انتها نظرات جامع آیت الله سبحانی بر آیات مشکله عصمت یا عصیان آدم را بیان می‌کنیم و وجود عصمت و عدم عصیان حضرت آدم(ع) را اثبات می‌کنیم.
قرآن کریم.
آلوسی بغدادی، أبی الفضل شهاب الدین. بی تا، روح المعانی فی تفسیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
إبن أبی حاتم الرازی، عبد الرحمن بن محمد بن إدریس. 1419ق، تفسیر القرآن العظیم، صیدا: المکتبة العصریة.
ابن عاشور، محمد طاهر. 1997م، تفسیر التحریر و التنویر، تونس: دار سحنون لنشر وتوزیع.
ابن کثیر، إسماعیل بن عمر بن کثیر أبو الفداء. 1408ق، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الفکر.
ابو‌الفتوح رازی، حسین. 1371ش، روض الجنان، مشهد: آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
الأندلسی، أبو حیان محمد بن یوسف. 1420ق، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر.
انس، جمیس. 1890م، نظام التعلیم فی علم اللاهوت القویم، بیروت: مطبعة الامیرکان.
بحرانی، هاشم بن سلیمان. 1417ق، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: دار التفسیر.
البخاری الجعفی، ابو عبدالله محمد بن إسماعیل. 1403ق، صحیح البخاری، بیروت: دار ابن کثیر.
بغدادی، علاء الدین علی بن محمد. 1415ق، لباب التاویل فی معانی التأویل، بیروت: دار الکتب العلمیه.
بغوی، حسین بن احمد. 1420ق، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
بیضاوی، عبدالله عمر. 1418ق، انوار التنزیل واسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جعفری، یعقوب. بی تا، تفسیر کوثر، قم: هجرت.
الجلالین، جلال الدین المحلی و جلال الدین السیوطی. بی تا، تفسیر الجلالین، القاهرة: دار الحدیث.
جوادی آملی، عبدالله. 1390ش، تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی شیرازی، سید محمد. 1423ق، تبیین القرآن، بیروت: دار العلوم.
حسینی شیرازی، سید محمد. 1424ق، تقریب القرآن الی الاذهان، بیروت: دار العلوم.
حسینی همدانی، محمد. 1380ق، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: بی نا.
حقی، ابن مصطفی الإستانبولی الحنفی الخلوتی. بی تا، روح البیان، بیروت: دار الفکر.
خطیب، عبدالکریم. بی‌تا، التفسیر القرآنی للقرآن، قاهره: دار الفکر العربی.
دعاس و دیگران، أحمد. 1425ق، إعراب القرآن الکریم، دمشق: دار منیر ودار فارابی.
زحیلی، وهبة بن مصطفی. 1418ق، التفسیر المنیر فی العقیدةوالشریعة والمنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.
سبحانی، جعفر. ۱۳71ش، تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
سبزواری، محمد. ١۴١٩ق، إرشاد الأذهان إلى تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
سبزواری، محمّد. 1406ق، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
السلمی، أبو عبد الرحمن محمد. 1421ق، تفسیر حقائق التفسیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
سمرقندی، نصر بن محمد بن أحمد ابواللیث. بی تا، تفسیر بحر العلوم، بیروت: دار الفکر.
السیوطی، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر. 1404ق، تفسیر الدر المنثور، بیروت: دار الفکر.
شریف لاهیجی، محمد. 1390ش، تفسیر، تهران: بی نا.
الشوکانی، محمد. 1414ق، فتح القدیر، بیروت: دار الفکر.
شیبانی، محمد. 1377ش، نهج البیان، قم: الهادی.
صادقی تهرانی، محمد. 1365ش، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: بی‌نا.
صادقی تهرانی، محمد. 1419ق، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنه، قم: فرهنگ اسلامی.
صافی، محمود. 1418ق، الجدول فی إعراب القرآن وصرفه وبیانه،بیروت: مؤسسة الایمان.
صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. 1385ق، علل الشرایع، نجف: حیدریه.
صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. 1404ق، عیون اخبار الرضا، بیروت: مؤسسه اعلمی.
طباطبایی، محمد حسین. 1417ق، المیزان، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة فی قم المقدسة.
طبرسی، فضل بن حسن. 2005م، مجمع البیان، بی جا: دار العلوم للتحقیق والطباعة والنشر والتوزیع.
طنطاوی، محمد سید. بی‌تا، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهرة: دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
طوسی، الشیخ ابوجعفر محمد. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، بی جا: مکتب الإعلام الإسلامی.
طیب، عبدالحسین. ۱۳۸۶ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه سبطین.
عروسی الحویزی، عبد علی بن جمعة. ١۴١۵ق، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.
فخر الرازی الشافعی، محمد بن عمر. 1420ق، التفسیر الکبیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
فیض کاشانی، ملا محسن. 1418ق، الأصفى فی تفسیر القرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
فیض کاشانی، ملا محسن. 1415ق، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات الصدر.
قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، تهران: ایرانسال.
قرطبی، محمد بن احمد. بی تا، الجامع لأحکام القرآن، قاهره: دار الکتب المصریه.
القشیری النیسابوری، أبوالقاسم. 1420ق، تفسیر لطائف الإشارات، بیروت: دار الکتب العلمیة.
قمی نیسابوری، نظام الدین حسن. 1416ق، غرائب القرآن ورغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیه.
کاشانی، مولی نورالدین. بی تا، تفسیر المعین، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
گنابادی، حاج ملا سلطان. ١۴٠٨ق، تفسیر بیان السعادة، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مسلم،ابن الحجاج ابوالحسین القشیری. 1419ق، صحیح مسلم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مشهدی، میرزا محمد. 1368ش، تفسیر کنز الدقائق وبحر الغرائب، قم: دار الغدیر.
مصباح یزدی، محمد تقی. 1377ش، آموزش عقائد، تهران: نشر بین الملل.
مظهری، محمد ثناء الله. 1412ق، التفسیر المظهری، پاکستان: مکتبة رشدیة.
مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ملاحویش آل غازی، عبدالقادر. 1382ق، بیان‌المعانی، دمشق: مطبعة الترقی.
نجفی خمینی، محمد جواد. 1398ش، تفسیر آسان، تهران: انتشارات اسلامیه.
نیشابوری، نظام‌الدین. 1415ق،تفسیر غرائب القرآن ورغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیة.
_||_
Bibliography
The Holy Quran.
Alousib Baghdadi, Abolfazl Shahabuddin (Bey), Rooh al-Me'ani Faith, Beirut, earabiah.
Extent of the Execution, Abdulrahmanbnm Mohammadbnaydrys (1419 AH), the commentary of al-Qur'an al-Azim, Sida: maktabah Alasriah.
Ibn Ashour, Mohammad Taher (1997), Tahrir and Watanoyar Interpretation, Tunisia: Shahnoun Lanshir and Distribution.
Ibn Kathir, Ismail ibn Omar ibn Kathir Abu al-Fada (1408 BC), Ta'sir al-Qur'an al-Zim, Beirut: Dar al-wiker.
Abu al-Fateh Razi, Hossein (1992), Rawz al-Janna'n, Mashhad: Astan Quds Razavi Foundation of Islamic Studies.
Al-Onelsi, Abu Hayan Muhammad ibn Yusuf (1420 AH), Al-Baher al-Muhifat al-Tuftsir, Beirut: Dar Al-Wink.
Anas, Jamys (1890), System of Al-Ta'lim Fei Alam al-la'outh al-Qawim, Beirut: Matve'at al-Amirkan.
Critical, Hashim bin Sulayman (1417 AH), Al-Bahnan Fei Tafsir al-Quran, Qom: Dar al-Tufsir.
Al-Bekhari al-Shifa, Abu Abdullah Muhammad ibn Ismail (1403 BC), Sahih Al-Bakhari, Beirut: Dar Ibn Kathir.
Baghdadi, Alaeddin Ali ibn Muhammad (1415 AH), Lebab al-Taawiul, Ma'ani al-Ta'awil, Beirut: Dar al-Kabul al-Ma'miyeh.
Baghavi, Hossein ibn Ahmad (1420 AD), Mu'alim al-Tanzil al-Tafsir al-Quran, Beirut: Dar al-'Arta al-Arabi.
Bijawi, Abdullah Omar (1418 BC), Anwar al-Tunzil and secrets of al-Taawiil, Beirut: Dar al-'Arta al-Arabi.
Jafari, Ya'qub (Bey), Qusar's commentary, Qom: Hijra.
Al-Jalalin, Jalal-i-Din al-Mahli and Jalal al-Din al-Siyoti (Bey), commentary on Al-Jalalin, Al-Qahirah: Dar al-Hadith.
Javadi Amoli, Abdullah (2011), Tsensim Interpretation, Qom: Center for the Publishing of the Asra.
Hosseini Shirazi, Seyyed Muhammad (1423 AH), Explanation of Al-Quran, Beirut: Dar al-ulum.
Hosseini Shirazi, Seyyed Mohammad (1424 AH), Al-Quran al-Ala'ahan, Beirut: Dar al-ulum.
Hosseini Hamedani, Mohammad (1380 AH), Shining Anvar in the Interpretation of the Qur'an, Tehran: Bi-Na.
Haghi, Ibn Mostafi al-Imstanbuli al-Hanafi al-Khaloty (Bey), Spirit of Aliaban, Beirut: Dar Al-Fatr.
Khatib, Abdul Karim (Bita), Al-Furraq Al-Qurani, Leclerc, Cairo: Dar al-Fakr al-Arab.
Prayer and Others, Ahmed (1425 AD), Imam Ali Quran, Damascus: Dar Monir and Vard Farabi.
Zahili, Wahba ibn Mostafa (1418 AH), Al-Fayr al-Mounir al-Fatiqah and al-Sharia and Al-Munahed, Beirut: Dar al-Fakr al-Mu'aser.
Sobhani, Ja'far (1371), The correct interpretation of the verses of the Qur'an's problem, Qom: Imam Sadiq Institute (AS).
Sabzevari, Muhammad (1419 AH), Ershad Zehn, Beirut:Dar Altaarof.
Sabzevari, Mohammad (1406 AH), Al-Jadid al-Tafsir al-Quran al-Majid, Beirut: Dar al-ta'arif for the press.
Al-Salmi, Abou Abdurrahman Mohammed ibn al-Hussein (1421 AD), interpretation of truths, Beirut: Dar al-Ummi.
Samarqandi, Nasr ibn Muhammad bin Ahmad Abolith (Bey), Interpretation of Bahr al-Ulum, Beirut: Dar al-Watrick.
El Sayyoti, Jalal al-Din Abdurrahman bin Abybeker (1404 AD), Tahrir al-Din al-Mansour, Beirut: Dar al-wiker.
Sharif Lahiji, Mohammad (2011), Interpretation, Tehran: Anonymous.
Al-Shawkani, Mohammed (1414 BC), Fath al-Qadir, Beirut: Dar al-wiker.
Shibani, Mohammad (1377), Nahj al-Bayan, Qom: Al-Hadi.
Sadiqi Tehrani, Mohammad (1365 AD), Al-Balagh-i-Fekhsir al-Quran al-Quran, Qom: Bina.
Sadeghi Tehrani, Mohammad (1419 AH), Al-Furqan Fi Tafsir Al-Quran Balqiran and al-Sunnah, Qom: Islamic Culture.
Safi, Mahmoud (1418), Al-Jodwil, for the Prophet and Peace, Beirut: Al-Ayman Institute.
Sadouq, Muhammad ibn Ali ibn Husayn ibn Musa ibn Babuye Qumi (1385 AH), Al-Sharia, Najaf: Heydarieh.
Sadouq, Muhammad ibn Ali ibn Husayn ibn Musa ibn Babuye Qomi (1404 AD), Ayoun al-Reza News, Beirut: Alaami Institute.
Tabatabai, Mohammad Hussein (1417 AH), Al-Meizan, Qom: The laws of Jama'a-al-Mudar-e-Shi'ah are in the province of Qum al-Maqdisah.
Tabresi, Fazl ibn Hassan (2005), Assembly of the Alibi, Nayd: Dar al-ulum lltlhighig waltabas and vlanshir and distribution.
Tantawi, Mohammad Seyed (Bita), Al-Tafsir al-Sayyat al-Karim, Ghaheraha: Dar Nizha of Egypt, is the lampoon of the valley and the prophet.
Tusi, Al-Sheikh Abu Ja'far Muhammad (1409 CE), Al-Tayeban al-Tafsir al-Quran, Naydd: the school of Imam Ali (peace be upon him).
Tayyeb, Abdolhossein (2007), Ateb al-Bayan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: The Sabotean Institute.
The Wedding of Al-Hawizi, Abd Alī Ben-Bend (1415 AH), The Interpretation of Noor Al-Takhelin, Qom: The Ism â¯l¯.
Fakhr al-Razi al-Shafa'i, Mohammed bin Omar (1420 AD), Al-Fafsir al-Kabir, Beirut: Dar al-Kumar.
Feyz Kashani, Mullah Mohsen (1418 AH), Al-Asfi Qiyat al-Quran, Qom: Islamic propaganda office.
Faiz Kashani, Mullah Mohsen (1415 AH), Taksir al-Safi, Tehran: Al-Sadr Publications.
Qareati, Mohsen (2004), Commentary on Noor, Tehran: Iranan.
Qartabi, Mohammed ibn Ahmad (Bey), Al-Juma Allah al-Quran, Cairo: Dar al-Kabul al-Masriyah.
Al-Qashiri Al-Nisaabouri, Abū Al-Qassim Abdul-Kareem (1420 AD), commentary on the worship of Al-Imra'ath, Beirut: Dar al-Kummīyah.
Qomi Nisabouri, Nizam al-Din Hassan (1416), Gharib al-Quran and Raghāb al-Furqan, Beirut: Dar al-ki al-Ma'miyeh.
Kashani, Molly Noorudin (Bey), Ta'sir al-Me'in, Qom: General Ayatollah Grand Ayatollah Marashi Najafi (RA) public library.
Gonabadi, Hajj Molaslatan (1408 AH), commentary on the statement of al-Sa'ada, Beirut: Institute for the Study of Literature.
Majlesi, Mohammad Bagher (1403 BC), Baharalanwar, Beirut: The Mufti.
Obviously, Ibn al-Hajjaj Abolhossein al-Qashiri al-Nisaburi (1419 BC), Sahih Muslim, Beirut.
Mashhadi, Mirza Muhammad (1368 AD), commentary on Kains al-Daghigh and Bahr al-Gharrabi, Qom: Dar al-Ghadir.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi (1377), Teaching Ehsud, Tehran: International Publishing.
Mozhiri, Mohammad Sna'at Allah (1412 AH), Al-Tafsir al-Mushari, Pakistan: Mechty Rushdie.
Makaram Shirazi, Nasser (1995), Sample Interpretation, Tehran: Dar al-Kabul al-Islam.
Malahevich Al-Ghazi, Abdul Qadir (1382 BC), Speaking Understanding, Damascus: Mubalayat-e-Raghi.
Najafi Khomeini, Mohammad Javad (1398), Easy Interpretation, Tehran: Islamiyah Publications.
Nishapuri, Nizad al-Din (1415 AH), Interpretation of Gharib al-Quran and Raghayeb al-Furqan, Beirut: Dar al-Kabul
