بررسی مفاهیم هیدرولوژیکی باران در قرآن با تکیه بر نهج البلاغه

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

سید علی هاشمی خانعباسی ¹ (استادیار گروه معارف دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)
رضا نوروز ولاشدی ² (استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)

تاريخ الإرسال : 22 الأحد , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 22 الأحد , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی می‌کند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهج‌البلاغه، باران به ‌طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداخته‌اند. لذا در این پژوهش با بهره‌گیری از آیات قرآن و تفسیر گهربار حضرت علی(ع) در خطبه 115 کتاب نهج البلاغه به بررسی علوم موجود در این خطبه در باب بارش نزولات جوی و درخواست آن از خالق هستی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مقایسه عبارات دقیق حضرت علی(ع) در خطبه باران با علم روز آب و هواشناسی در مورد مکانیزم شکل‌گیری، حرکت، و اشکال مختلف بارش در کره زمین است. در نهایت با بررسی دقیق خطبه حضرت به انواع مختلف باران و نظریه تشکیل قطرات باران(هم‌آمیزی و برژرون) و باران مؤثر اشاره می‌شود.

المصادر:

قرآن کریم.

نهج ‌البلاغه. ترجمه علی‌اصغر فقیهی.

نهج ‌البلاغه. ترجمه محمّد دشتی.

نهج ‌البلاغه. ترجمه و شرح سیّد علی‌نقی فیض‌ الإسلام.

نهج ‌البلاغه. شرح و ترجمه محمّدتقی جعفری.

بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم. 1360ش، مجموع قرآن و طبیعت، تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.

شریف رضی، محمّد بن حسین. 1387ش، نهج‌ البلاغه، ترجمه حسین استادولی، چاپ چهارم، قم: انتشارات اسوه.

طبرسی، فضل بن حسن. 1368ش، جوامع الجامع فی تفسیر القرآن المجید، تهران: چاپ دانشگاه تهران.

علی زاده، عمران. 1360ش، واژه‌های نهج البلاغه، قم: انتشارات شفق.

علیزاده، امین. 1386ش، اصول هیدرولوژی کاربردی، چاپ بیست و دوم، بی جا: انتشارات آستان قدس رضوی.

 

مقالات

پازوکی کربلایی، علی. 1391ش، «حکمت بلایا با تکیه بر آیات و احادیث»، سراج منیر، دوره 3، شماره 7، صص 47-74.

حاجی‌خانی، علی و سعید جلیلیان. 1395ش، «واکاوی عوامل معنوی بارش باران از نگاه قرآن»، پژوهشنامه معارف قرآنی، دوره 7، شماره 25، صص 33-54.

خالقی، نوشین. 1394ش، «مقایسه روش‌های برآورد بارش مؤثر در کشاورزی»، مجله علمی ترویجی آب و توسعه پایدار، دوره 2، شماره 2، صص 51-58.

رستمی، محمد حسن. 1389ش، «باران در روایات»، مجله علمی پژوهشی علوم حدیث، دوره 15، شماره 4، صص 160-173.

سعیدی رضوی، بهزاد. 1393ش، «دیدگاه قرآن و نهج البلاغه در مورد کره زمین»، سراج منیر، دوره 5، شماره 15، صص 89-104.

مسبوق، مهدی و مرتضی قائمی و رسول فتحی مظفری. 1394ش، «تعادل واژگانی و اهمیّت آن در فهم دقیق متن(موردکاوی پنج ترجمه‌ فارسی از خطبه‌های نهج ‌البلاغه)»، دوفصلنامه پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، دوره 5، شماره 12، صص 40-13.

The Holy Quran.

Nahj al-Balagheh. Translated by Ali Asghar Faqihi.

Nahj al-Balagheh. Translated by Mohammad Dashti.

Nahj al-Balagheh. Translated and explained by Sayyed Ali Naqi Feiz al-Islam.

Nahj al-Balagheh. Description and translation by Mohammad Taqi Jafari.
Biazar Shirazi, Abdul Karim. 1981, Quran and Nature, Tehran: Besat Publishing Institute.
Sharif Razi, Muhammad bin Hussein. 2008, Nahjat al-Balaghah, translated by Hossein Estadoli, fourth edition, Qom: Oswe Publications.
Tabarsi, Fadl Ibn Hassan 1989, Javame Al-Jame Fi Tafsir al-Quran al-Majid, Tehran: Tehran University Press.
Alizadeh, Emran. 1981, The words of Nahj al-Balaghah, Qom: Shafaq Publications.
Alizadeh, Amin 2007, Principles of Applied Hydrology, 22nd Edition, No place: Astan Quds Razavi Publications.

 

Articles
Pazuki Karbalaei, Ali. 2012, "Wisdom of Disasters Based on Verses and Hadiths", Siraj Monir, Volume 3, Number 7, pp. 47-74.
Hajikhani, Ali and Saeed Jalilian. 2016, "Analysis of spiritual factors of rainfall from the perspective of the Quran", Journal of Quranic Education, Volume 7, Number 25, pp. 33-54.

Khalaghi, Nushin, "Comparison of methods for estimating effective rainfall in agriculture", Journal of Water Extension and Sustainable Development, Volume 2, Number 2, pp. 51-58.
Rostami, Mohammad Hassan 2010, "Rain in Traditions", Journal of Hadith Sciences, Volume 15, Number 4, pp. 160-173.
Saeedi Razavi, Behzad. 2014, "The view of the Qur'an and Nahj al-Balaghah about the earth", Siraj Munir, Volume 5, Number 15, pp. 89-104.

Masbugh, Mehdi and Morteza Ghaemi and Rasoul Fathi Mozaffari. 2015, "Vocabulary balance and its importance in accurate understanding of the text (case study of five Persian translations of sermons of Nahj al-Balaghah)", Bi-Quarterly Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, Volume 5, Number 12, pp. 13-140.