ایجاد محیط تربیتی مساعد و تأثیر آن در بهبود تربیت با تأکید بر سوره اعراف

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

هادی رزاقی هریکنده ئی ¹ (استادیار، گروه معارف دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل)
رقیه صادقی آهنگری ² (طلبه سطح 3 آموزش عالی حضرت خدیجه بابل)

تاريخ الإرسال : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ التأكيد : 12 الخميس , شعبان, 1442 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , شعبان, 1442

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

امروزه روش شناسی در هر علمی از اهمیتی وی‍ژه برخوردار است. امر تعلیم و تربیت نیز از این قاعده، مستثنی نیست. یعنی برای شکوفایی استعدادهای نهفته مربیان و پرورش انسان هایی لایق و شایسته، چاره‌ای جز این نیست که اولیا و مربیان از روش‌هایی علمی و متقن بهره جویند تا نهال سعادت را در وجود متربّیان بپرورانند و لذا در سوره‌های مختلف قرآن، شیوه‌ها و راهکارهای تربیتی؛ ابعاد پررنگ تری را به خود اختصاص داده است. از آنجا که سوره اعراف بعد از سوره بقره از لحاظ تعداد کلمات، جزء بزرگ‌ترین سوره‌های قرآن است و به نوعی اکثر اهداف و مقاصد قرآن در آن گرد آمده، می‌تواند زمینه مناسبی برای بررسی ابعاد تربیتی لحاظ گردد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش فیش برداری از آیات سوره اعراف و مراجعه به تفاسیر متعدد به این نتیجه دست یافته که این سوره مشحون از روش‌های تربیتی است که ایجاد محیط تربیتی مساعد و تأثیر آن در بهبود تربیت فرزندان از آن موارد است و قرآن کریم برای رسیدن به آن محیط مناسب، به شیوه‌هایی از جمله زمینه‌سازی، الگوسازی، سالم‌سازی، و امر به معروف و نهی از منکر اشاره نموده است.

المصادر:

قرآن کریم. ترجمه ابوالفضل بهرام پور و مهدی الهی قمشه‌ای.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1408ق، لسان العرب، قم: نشر ادب و حوزه.

ایازی، سید محمدعلی. 1375ش، تفسیر البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات آفتاب.

باقری، خسرو. 1384ش، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه.

بستانی، فواد افرام. 1375ش، المنجد الابجدی، ترجمه: رضا مهیار، تهران: اسلامی.

بلاغی، سید عبدالحجه. 1354ش، تفسیر حجة التفاسیر وبلاغ الاکسیر، قم: حکمت.

حجتی، سید محمد باقر. 1360ش، پژوهش در تاریخ قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

حرانی، ابن شعبه. 1384ش، تحف العقول، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامی.

حویزی، عبد علی بن الجمعه العروسی. 1415ق، تفسیر نور الثقلین، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.

دلشاد تهرانی، مصطفی. 1377ش، سیری در تربیت اسلامی، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.

دیلمی، احمد و مسعود آذربایجانی. 1379ش، اخلاق اسلامی، تهران: انتشارات معارف.

راغب اصفهانی. 1390ش، معجم مفردات الفاظ قرآن، قم: نشر نوید اسلام.

رضا، محمد رشید. 1414ق، تفسیر القرآن الحکیم(تفسیر المنار)، چاپ اول، بیروت: دار المعرفه.

زمخشری، محمود بن عمر بن محمد. 1407ق، تفسیر الکشاف، بیروت: دار الکتب العربی.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر. 1363ش، الإتقان فی علوم القرآن، ترجمه: سید مهدی حائری قزوینی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر. 1404ق، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی(ره).

شرف الدین، جعفر. بی تا، الموسوعة القرآنیة، بیروت: دار التقریب بین المذاهب الاسلامیه.

طباطبایی، محمدحسین. 1390ش، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

طباطبائی، محمد حسین. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمد باقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.

فیض کاشانی، ملا محسن. بی­تا، الصافی فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

قرائتی، محسن. 1374ش، تفسیر نور، قم: انتشارات در راه حق.

قرشی، سید علی اکبر. 1381ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

قرطبی، محمد بن احمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن(تفسیر قرطبی)، تهران: ناصرخسرو.

مترجمان. 1360ش، ترجمه تفسیر مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات فراهانی.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الوفاء.

مصطفوی، حسن. 1368ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، الطبعة الأولی، تهران: مؤسسه الطباعة والنشر وزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی. 

مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از فضلا. 1377ش، پیام قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

نرم افزار جامع الاحادیث نور. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. 

 

مقالات

ممتحن، مهدی و فاطمه قربانی. 1393ش، «نماد عنکبوت و زنبور عسل در قرآن و مثنوی»، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره 17.

 

References:

 

The Holy Quran. Translated by Abolfazl Bahrampour and Mehdi Elahi Ghomshei.

Ibn Manzur, Muhammad ibn Makram. 1408 AH, Arabic Language, Qom: Publication of literature and seminary.

Ayazi, Seyed Mohammad Ali 1996, Tafsir al-Burhan fi Tafsir al-Quran, Tehran: Aftab Publications.

Bagheri, Khosrow 2005, A New Look at Islamic Education, Tehran: Madrasa Publications.

Bostani, Fouad Afram. 1996, Al-Munajjid Al-Abjadi, translated by Reza Mahyar, Tehran: Islamic.

Balaghi, Sayyid Abdul Hijjah 1354, Tafsir Hojjat al-Tafasir and Balagh al-Aksir, Qom: Wisdom.

Hojjati, Seyed Mohammad Baqir 1981, Research in Quran History, Tehran: Islamic Culture Publishing Office.

Harani, Ibn Shuba. 2005, The Gift of Minds, Tehran: Islamic Bookstore Publications.

Havizi, Abdul Ali bin Al-Juma Al-Arousi. 1415 AH, Tafsir Noor al-Thaqalin, research: Seyyed Hashem Rasooli Mahallati, fourth edition, Qom: Ismailian Publications.

Delshad Tehrani, Mostafa. 1998, A Journey in Islamic Education, Tehran: Zikr Publishing and Research Institute.

Dailami, Ahmad and Massoud Azarbayjani. 2000, Islamic Ethics, Tehran: Maaref Publications.

Ragheb Isfahani. 1390, Dictionary of Quranic Words, Qom: Navid Islam Publishing.

Reza, Mohammad Rashid 1414 AH, Tafsir Al-Quran Al-Hakim (Tafsir Al-Manar), first edition, Beirut: Dar Al-Ma'rifah.

Zamakhshari, Mahmud ibn Umar ibn Muhammad. 1407 AH, Tafsir al-Kashaf, Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.

Siouti, Abdul Rahman bin Abi Bakr 1984, Al-Taqan Fi Uloom Al-Quran, translated by Seyyed Mehdi Haeri Qazvini, Tehran: Amirkabir Publishing Institute.

Siouti, Abdul Rahman bin Abi Bakr 1404 AH, Al-Dar Al-Manthur Fi Tafsir Al-Mathur, Qom: Maktab Ayatollah Al-Uzmi Al-Marashi Al-Najafi (RA).

Sharafuddin, Jafar, Quranic Encyclopedia, Beirut: House of Approximation between Islamic Religions.

Tabatabai, Mohammad Hussein 1390, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Scientific Foundation for Publications.

Tabatabai, Mohammad Hussein 1995, Translated by Tafsir Al-Mizan, translated by Mohammad Baqer Mousavi, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the seminary teachers' association.

Faiz Kashani, Mullah Mohsen, Al-Safi Fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Scientific Foundation for Publications.

Qaraati, Mohsen 1995, Tafsir Noor, Qom: Publications in the way of truth.

Qurashi, Seyed Ali Akbar. 2002, Quran Dictionary, Tehran: Islamic Bookstore.

Qurtubi, Muhammad bin Ahmad 1985, Al-Jame 'for the rules of the Qur'an (Tartseer Qurtubi), Tehran: Naser Khosrow.

Translators. 1981, translation of Tafsir Majma 'al-Bayan fi Tafsir al-Quran, Tehran: Farahani Publications.

Majlisi, Mohammad Baqir 1403 AH, Sea of ​​Lights, second edition, Beirut: Al-Wafa Foundation.

Mustafavi, Hassan 1989, Research in the words of the Holy Quran, first edition, Tehran: Printing and Publishing Institute of the Ministry of Culture and Islamic Guidance.

Makarem Shirazi, Nasser and a group of scholars. 1998, The Message of the Quran, Tehran: Islamic Bookstore.

Comprehensive software of light hadiths. Computer Science Research Center of Islamic Sciences.

 

Articles

Momtahen, Mehdi and Fatemeh Qorbani. 2014, "The symbol of spiders and bees in Holy Quran and Mathnavi", Quarterly Journal of Quranic Studies, No. 17.