تحلیل جایگاه اخلاقی مهارت تقابل، هنگام تعارض بین همسران از منظر قرآن
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
محبوبه موسائی پور
1
(استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی (علوم قرآن وحدیث )دانشگاه پیام نور،تهران،ایران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
توجه به شیوه‌های حل تعارض بین همسران و نهادینه کردن آن در میان خانواده‌ها امری ضروری است. هدف از آموزش این شیوه‌ها، آن است که همسران بیاموزند هنگام پیدایش اختلاف، روشی مناسب پیش گیرند و از راه حل‌هایی معقول و منصفانه بهره جویند. در راستای این هدف، پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی استنتاجی از آیات قرآن و به روش توصیفی- کتابخانه‌ای، به مسأله تعارض و راهکارهای مدیریت تعارض بین همسران پرداخته است. می‌توان گفت مهم‌ترین مهارت و فن مورد نیاز همسران به هنگام تعارض و تنش، مهارت تقابل با هدف اصلاح مشکل و رسیدن به وحدت دوباره، مورد تأیید آیات قرآن است که با تأکید بر مبنا و اصل اخلاقی معاشرت به معروف یعنی رفتار بر اساس عقل و شرع، صورت می پذیرد تا هر یک از زوجین در رفتار با همسر خود، از آن به عنوان یک مؤلفه تعیین کننده، در پستی و بلندی، خوشی و ناخوشی زندگی مشترک، بهره جویند و شامل مراحل منسجم و هدفمندی می شود که با حفظ اولویت عبارت‌اند از صحبت منطقی(موعظه، نصیحت و پند)، تعاملات رفتاری حاکی از ناخرسندی که خود دارای مراتبی است و در نهایت استفاده از مشاور.
قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی.
برقی القمّی، احمد بن محمد. 1413ق، المحاسن، تحقیق السید مهدی الرجایی، قم: المجمع العالمی لأهل البیت.
برمکی، نقی. 1381ش، نظریه‌های جامعه شناسی، بی‌جا: سروش.
جوهری، اسماعیل بن حماد. 1418ق، تاج اللغة وصحاح العربیة المسمی بالصحاح، بیروت: دار الفکر.
راغب الاصفهانی، حسین بن محمد. 1416ق، مفردات‌ألفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق: دار القلم.
رشید رضا، محمد. 1995م، تفسیر القرآن الکریم(تفسیر المنار)، بیروت: دار المعرفه.
طباطبائی، محمد حسین. 1412ق، المیزان فی تفسیر القرآن، ط5، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
طبرسی، حسن بن فضل. بی تا، مکارم الأخلاق، محقق: محمد حسین الاعلمی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن. 1415ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن. 1418ق، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، تحقیق: مهدی هوشمند، قم: دار الحدیث.
طوسی، محمد بن الحسن. بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طوسی، محمد بن محمد نصیر الدین. 1389ش، اخلاق ناصری، به کوشش: سیاوش خوشدل، تهران: انتشارات فراهانی.
طیب، سید عبد الحسین. 1378ش، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
غزالی، محمد. 1386ش، کیمیای سعادت، به کوشش: حسین خدیوجم، چاپ سیزده، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
فراهیدی، خلیل بن احمد. 1414ق، ترتیب کتاب العین، تحقیق: مهدی المخزومی، ابراهیم السامرّائی، قم: انتشارات اسوه.
قرشی، علی اکبر. 1370ش، تفسیر أحسن الحدیث، تهران: نشر بنیاد بعثت.
قرطبی، محمد بن محمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو.
کاشانی، محمد بن المرتضی محسن. 1403ق، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، تصحیح: علی اکبر الغفاری، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
کنث، دیویس. 1382ش، خانواده، راهنمای مفاهیم و فنون برای متخصص یاوری، ترجمه: فرشاد بهاری، تهران: نشر تزکیه.
مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
مقاتل بن سلیمان. 1423ق، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مکارم شیرازی، ناصر. 1386ش، تفسیر نمونه، تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
نیون، دیوید. 1383ش، صد راز موفقیت در زندگی زناشویی، ترجمه: نفیسه معتکف، تهران: درسا.
کتب انگلیسی
Cook ,j. L .&Jones, R.M.(2002). Congruancy of Identify Style in Married Couples. Journal of Family Issus. 23: 912-926.
Fincham , F.,& Beach, S.R. (2007). Forgiveness in marital quality: precursor of consequence in well-established relationships? The journal of Positive Psycologe , 2, 260-268.
Gottman , J.M. ,(1994), Why marriage succeed or fail: What you can learn from the break through research to make your marriage last. New York: Simon & Schuster.
Ha T ,Overbeek G, Lichtwarck - Aschoff A , Engls RCME (2013) Do Coniflict Resolution and Ricovery Predict the Survival of Adolescents Romantic Relationships? PLOS ONE,8(4): e61871.
Olson,D., Defrain , .j.,&Skogrand.L.(2010).Marriages and families: Intimacy, diversity, and strengths. McGraw Hill.
Weeks., G.R. and Treat, S.R. (2001). Couples in Treatment: techniques and approaches for effective practice. (2 ed). Brunner-Routledge. Taylor & Francis Group.USA.
مقالات
ترکاشوند، جواد. 1394ش، «تحلیل روان‌شناختی نشوز و راهکارهای سه گانه قرآن»، اسلام و روان‌شناسی، شماره 17.
رضایی، جمال و علی اصغر نراقی. 1389ش، «بررسی الگوی خانواده سالم در سیره پیامبر اسلام(ص)»، فصلنامه مطالعات قرآنی جیرفت، دوره 1، شماره 4.
عظیم زاده اردبیلی، فائزه. 1378ش، «مبانی حسن معاشرت در نظام حقوقی خانواده از منظر قرآن کریم»، مجله ندای صادق، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
_||_
Bibliography
The Holy Quran, translated by Nasser Makarem Shirazi.
Nahj al-Balaghah, translated by Muhammad Dashti.
Barqi al-Qomi, Ahmad ibn Muhammad. 1413 AH, Al-Mahasin, research by Sayyid Mahdi Al-Raja'i, Qom: World Assembly for the People of the House.
Barmaki, Naghi. 2002, Sociological Theories: Soroush.
Johari, Ismail bin Hamad. 1418 AH, the crown of language and the correct Arabic name with the correct, Beirut: Dar al-Fikr.
Ragheba Al-Isfahani, Hussein Bana Mohammad. 1416 AH, Quranic vocabulary, research: Safwan Adnan Dawoodiya, Damascus: Dar al-Qalam.
Rashid Reza, Mohammad 1995, Tafsir Al-Quran Al-Karim (Tafsir Al-Manar), Beirut: Dar Al-Ma'rifah.
Tabatabai, Mohammad Hussain 1412 AH, Al-Mizana Fi Tafsir Al-Quran, Vol. 5, Qom: Ismaili Press Institute.
Tabarsi, Hassan Ibn Fadl Bi Ta, Makarem Al-Akhlaq, Researcher: Mohammad Hussein Al-A'lami, Beirut: Al-A'lami Institute for Publications.
Tabarsi, Fadl Ibn Hassan 1415 AH, Collection of Statements in the Interpretation of the Qur'an, Beirut: Scientific Foundation for Publications.
Tabarsi, Fadl Ibn Hassan 1418 AH, Mishkaat al-Anwar fi Gharr al-Akhbar, research: Mahdi Hooshmand, Qom: Dar al-Hadith.
Tusi, Muhammad ibn al-Hassan Bi Ta, Al-Tibyan Fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.
Tusi, Muhammad ibn Muhammad Nasir al-Din. 2010, Nasiri ethics, by: Siavash Khoshdel, Tehran: Farahani Publications.
Tayyib, Sayyid Abdul Hussein 1999, Atib Al-Bayan Fi Tafsir Al-Quran, Tehran: Islam.
Ghazali, Mohammad 2007, Alchemy of Happiness, by Hossein Khadiojam, 13th edition, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Farahidi, Khalil Bana Ahmad. 1414 AH, Arrangement of the Book of Eyes, Research: Mahdieh Al-Makhzoumiya, Ibrahim Al-Samarai, Qom: Aswa Publications.
Ghorashi, Ali Akbar. 1991, Tafsir Ahsan Al-Hadith, Tehran: Besat Foundation Publishing.
Qurtubi, Muhammad ibn Muhammad. 1985, Al-Jami 'for the rules of the Qur'an, Tehran: Naser Khosrow.
Kashani, Mohammad bin Al-Murtada Mohsen 1403 AH, Al-Muhajjah Al-Bayda in the refinement of revival, correction: Ali Akbar Al-Ghaffari, Beirut: Scientific Foundation for Publications.
Kenneth, Davis. 2003, Family, Guide to Concepts and Techniques for Assistants, Translated by Farshad Bahari, Tehran: Tazkieh Publishing.
Majlisi, Mohammad Baqir 1403 AH, Behar Al-Anwar Al-Jame'a for the news of the pure Imams, Beirut: Al-Wafa Foundation.
Fighter of Ibn Sulayman. 1423 AH, Tafsir Muqatil Ibn Sulayman, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.
Makarem Shirazi, Nasser. 2007, Sample Interpretation, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyya Publications.
Neon, David. 2004, One Hundred Secrets of Success in Marital Life, translated by Nafiseh Motakaf, Tehran: Dorsa.
Articles
Torkashvand, Javad. 1394, "Psychological analysis of impotence and the three solutions of the Qur'an", Islam and Psychology, No. 17.
Rezaei, Jamal and Ali Asghar Naraghi. 2010, "A Study of the Model of a Healthy Family in the Life of the Prophet of Islam (PBUH)", Jiroft Quarterly Journal of Quranic Studies, Volume 1, Number 4.
Azimzadeh Ardabili, Faezeh. 1999, "Principles of good socialization in the family legal system from the perspective of the Holy Quran", Nedaye Sadegh Magazine, Tehran: Imam Sadegh (AS) University.
