مطالعه اثر کودهای شیمیایی بر خصوصیات زراعی و میزان آلودگی مزارع کلزا به شته مومی کلم (Brevicoryne brassicae L.) در استان لرستان
الموضوعات :مهدی ساکی 1 , جهانشیر شاکرمی 2 , امیر محسنی امین 3 , محسن لک 4 , مرجان ساکی 5
1 - دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
2 - استاد، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
3 - استادیار، گروه گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، خرم آباد، ایران
4 - کارشناسی‌ارشد، سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، لرستان، ایران
5 - دکتری، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: شاخص آلودگی, شته, کلزا, کود شیمیایی,
ملخص المقالة :
این مطالعه به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی بر میزان آلودگی کلزا به شته مومی و خصوصیات زراعی کلزا در سال زراعی 1400-1401 در شهرستان دورود اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل سه عامله بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل‌های آزمایش شامل کاربرد کود نیتروژن در سه سطح (175، 250 و 325 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره، کود فسفر در سه سطح (70، 100 و 130 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود سوپرفسفات تریپل و کود گوگرد در دو سطح (25 و 50 کیلوگرم در هکتار) بود. براساس نتایج تجزیه واریانس داده ها مشخص شد که اثر تیمار کود نیتروژن بر صفات شاخص آلودگی، درصد بوته آلوده، طول ساقه آلوده، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. اثر متقابل کود نیتروژن×کود گوگرد بر عملکرد بوته معنی دار گردید. اثر متقابل فسفر×گوگرد نیز بر صفات تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه معنی دار شد. نتایج حاصل نشان داد افزایش میزان کاربرد کود نیتروژن منجر به کاهش شاخص آلودگی، درصد بوته آلوده و طول ساقه آلوده که در نتیجه آن عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک افزایش یافت. نتایج نشان داد کاربرد مقادیر بالاتر کودهای شیمیایی منجر به افزایش اجزای عملکرد دانه کلزا شد به طوری که بالاترین تعداد دانه در غلاف در تیمار کاربرد 100 کیلوگرم فسفر به همراه 25 کیلوگرم در هکتار گوگرد ( 16/24 دانه در غلاف) و بالاترین میزان وزن هزار دانه در تیمار کاربرد 130 کیلوگرم در هکتار فسفر به همراه 50 کیلوگرم در هکتار گوگرد (33/4 گرم) به دست آمد
1) جعفرنژادی، ع. و ع، راهنما. 1390. بررسي اثر تأخير در كاشت بر عملكرد كلزا و كارآيي كاربرد نيتروژن. پژوهشهاي خاك، 25(3): 233-225.
2) چاکرالحسینی، م ر. 1387. بررسي اثرات نيتروژن و فسفر بر خصوصيات كمي و كيفي كلزا در شرايط ديم نيمه گرمسيري. پژوهش هاي خاك، 22(2): 154-147.
3) حسن‌زاده قورت تپه، ع. و ح، جوادی. 1394. بررسی اثرات کاربرد کود نیتروژن و تلقیح با کودهاي بیولوژیک (آزوسپریلوم و ازتوباکتر( بر عملکرد، اجزاي عملکرد و روغن کلزاي بهاره در آذربایجان غربی. توليد و فرآوري محصولات زراعي و باغي، 5(18): 49-39.
4) صفی‌خانی، س.، بیابانی، ع.، فرجی، ا.، راحمی‌کاریزکی، ع. و ع، قلی‌زاده. 1394. پاسخ برخی خصوصیات زراعی ارقام کلزا به کود نیتروژن و تاریخ کاشت. اکوفیزیولوژي گیاهان زراعی، 3(35): 446-429.
5) ضرغامی، س.، الهیاری، ح.، صبوری، ع.، میرمحمدی، ش. و آ، علاسوند زراسوند. 1388. اثر كود نيتروژن بر دوره نمو و نرخ ذاتي افزايش جمعيت شته مومي كلم. گياهپزشكي، 23(1): 32-23.
6) مجیدیان، م.، شجاع، ط. و م، ربیعی. 1394. تاثير عناصر گوگرد، بر، روي و برهمكنش آنها بر عملكرد كمي و كيفي دانه كلزا به عنوان كشت دوم در شاليزار. توليدات گياهي (مجله علمي كشاورزي)، 38(2): 50-37.
7) محیسینی، ع. و م، داشادی. 1395. تأثیر نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر مدیریت شتهBrevicoryne brassicae در مزارع کلزا. آفات و بیماریهای گیاهی، 84(1): 186-175.
8) مدنی، ح.، نادری بروجردی، غ. و ع، پازکی. 1398. اثر كاربرد باكتريايي محلول كنندهي فسفر و كود شيميايي فسفات آمونيوم در زراعت كلزاي پاييزه. مجله علمي ـ پژوهشي اكوفيزيولوژي گياهان زراعي و علفهاي هرز، 4(16): 108-95.
9) معرفی، م.، صدیق، ث.، و ع، همراهی. 1399. تأثیر غلظت مصرف کائولین و مراحل فنولوژیکی گیاه بر عملکرد، اجزاي عملکرد و جمعیت شته کلزا Brevicoryne brassicae L به همراه دشمنان طبیعی آن. بومشناسی کشاورزي، 12(4): 740-723.
10) وفایی، ف. و ح، یدایی. 1397. دستورالعمل اجرایی کنترل شته مومی کلزا. سازمان حفظ نباتات. معاونت کنترل آفات. دفتر پیش آگاهی. دستورالعمل شماره: 97126. 6 صفحه.
11) Ahmad, A., Khan, I., Anjum, N.A., Abrol, Y.P. and M, Iqbal. 2015. Role of sulphate transporter systems in sulphur efficiency of mustard genotypes. Plant Science, 169: 842–846.
12) Fidelis, E.G., Farias, E.S., Lopes, M.C., Sousa, F.F., Zanuncio, J.C. and M.C, Picanco. 2019. Contributions of climate, plant phenology and natural enemy to the seasonal variation of aphids on cabbage. Journal of Applied Entomology, 143: 365-370.
13) Hogendorp, B.K., Cloyd, R.A. and J.M, Swiader. 2016. Effect of nitrogen fertilization on reproduction and development of citrus mealy bug, Planococcus citri Risso (Homoptera: Pseudococcidae), feeding on two colors of coleus, Solenostemon scutellarioides L. Codd. Environmental Entomology, 35: 201-211.
14) Jackson, G.D. 2020. Effects of nitrogen and sulfur on canola yield and nutrient uptake. Agronomy Journal, 92: 644-648.
15) Janson, J. 2023. The Influence of Plant Fertilisation Regime on Plant-Aphid-Parasitoid Interactions. Doctoral thesis Swedish University of Agricultural Sciences Uppsala Acta Universitatis Agriculturae Sueciae. 29 pp.
16) Jian, H., Zhang, A., Ma, J., Wang, T., Yang, B., Shuang, L.S. and L, Liu. 2019. Joint QTL mapping and transcriptome sequencing analysis reveal candidate flowering time genes in Brassica napus L. BMC Genom. 20, 21
17) Kazemeini, S.A., Edalat, M., Shekoofa, A. and R, Hamidi. 2010. Effects of nitrogen and plant density on rapeseed (Brassica napus L.) yield and yield components in southern Iranian. Journal of Applied Science, 10(14): 1461-1465.
18) Madani H., Nurmohamadi, G., Majid, I., Shirani Rad A.H. and M.R, Naderi. 2015. Comparing winter rapeseed cultivars (Brassica napus L.) according to yield and yield components in cold regions of Iran. Iranian J. Agric. Sci, 7(1): 55-70.
19) Malakuti, M.J., Khademi, Z. and P, Mohajer Milani. 2000. Optimal fertilizer recommendations for canola in Iran. Journal of Soil Science. 12(12):1-6.
20) Meyer, G.A. 2020. Interactive effects of soil fertility and herbivory on Brassica nigra. Oikos, 22: 433–441.
21) Nevo, E. and M, Coll. 2019. Effect of nitrogen fertilization on Aphis gossypii (Homoptera: Aphididae): variation in size, color, and reproduction. Journal of Economic Entomology, 94: 27-32
22) Rabiee, M., Kavoosi, M. and P, Tousi Kehal. 2012. Effect of nitrogen fertilizer levels and their application time on yield and some agronomic traits of rapeseed (cv. Hyola 401) in winter cultivation in Guilan. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil, 15(58): 199-212.
23) Sattari Nasab, R., Pahlavan Yali, M. and M, Bozorg-Amirkalaee. 2019. Effects of humic acid and plant growthpromoting rhizobacteria (PGPR) on induced resistance of canola to Brevicoryne brassicae L. Bulletin of entomological research, 109: 479-489.
24) Soleyman zadeh, H., Latifi, N.and A, Soltani. 2007. Relationship between phenological and physiological traits with grain yield in various cultivars of canola under rained condition. Agriculture and Natural Resource Journal, 14(50): 28-37.
25) Zandi sohani, N., Soleimannejadian, E. and A.A, Mohiseni. 2004. Investigation on Resistance in Five Varieties of Rapeseed (Brassica napus L.) to cabbage aphid (Brevicoryne brassicae L.). The Scientific Journal of Agriculture, 27(1): 120-127.
