واکاوی مبانی هویتی جریان های تکفیری و رویکرد آنها به جمهوری اسلامی ایران

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

توحید افضلی ¹ (کارشناس)
محمد طاهر افضلی ² (موسسه تهران)

تاريخ الإرسال : 18 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1439 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , رمضان, 1438 تاريخ الإصدار : 07 الثلاثاء , رمضان, 1439

الکلمات المفتاحية: بنیادگرایی تکفیری, جمهوری اسلامی ایران, سیاست خارجی, هویت, مبانی فکری,

ملخص المقالة :

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺪﻩ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻭﻗﻮﻉ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻲ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬﺍﺭﻱﻫﺎ، ﻓﻨﺎﻭﺭﻱﻫﺎ و ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﻲ مارکسیسم ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ، ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ، ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻡﻫﺎ، ﺳﺎﺯﻭﻛﺎﺭﻫﺎ، ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻱ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎﻱ ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ، ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻧﻮﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻲ و جریان های سلفی ﻳﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.در این میان باید بین جنبش های اصیل اسلامی که در مبارزه با ضدارزش های غربی و مدرنیسم احیا گردیدند و در مقابل جنبش های سلفی و تکفیری که در دوران معاصر با رشدی قارچ گونه به اسلام هراسی و اسلام ستیزی دامن می زنند و آگاهانه تصویری موحش و غیر واقعی از دین مبین اسلام و مسلمانان ارائه می نمایند تمایز قائل گردید. ظهور و بروز جریان های سلفی گری و تروریستی در منطقه خاورمیانه در تلاقی و همپوشانی ارگانیکی ﺑﺎ مدارهای وسیع و قدرتمند سلفی گری تمام ظرفیت های ایدئولوژیکی خود را برای مهار و تضعیف موقعیت ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی جمهوری اسلامی ایران بسیج نموده است. مداخله و عملیات های فزاینده جهادی هـای سـلفی در منطقه مبانی هویتی و رویکرد آنها به جمهوری اسلامی ایران را نیز آشکار میسازد.

المصادر:

 

1. ابوزهره، محمد (1384). تاریخ مذاهب اسلامی. ترجمه علیرضا ایمانی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.


2. جوکار، محمدصادق (1386). چیستی نوبنیادگرایی اسلامی. منابع اینترنتی: باشگاه اندیشه.


3. حسن، حسن ابراهیم (1385). تاریخ سیاسی اسلام. ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: بدرقه جاویدان.


4. خدوری، مجید (1372). گرایش‌های سیاسی در جهان عرب. ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.


5. شباور، عصام محمد (1385). دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدنی آنان در تاریخ اسلام. ترجمه شهلا بختیاری، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.


6. شفیعی، نوذر (1383). شکل‌گیری بنیادگرایی اسلامی. همشهری دیپلماتیک، شماره 27.


7. علیخانی، علی‌اکبر (1394). اندیشه سیاسی در جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی. تهران: جهاد دانشگاهی، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.


8. فوکویاما، فرانسیس (1386). آمریکا بر سر تقاطع، دموکراسی، قدرت و جریان نومحافظه‌کاری. ترجمه مجتبی امیری وحید، تهران: نشر نی.


9. کپل، ژیل (1382). پیامبر و فرعون. ترجمه حمید احمدی، تهران: کیهان.


10. لائوست، هنری (2007). شرایع‌الاسلام فی منهج ابن تیمیه. ترجمه و تعلیق و اعداد، محمد عبدالعظیم علی، الاسکندریه: دارالدعوه.


11. مکی، محمدکاظم (1383). تمدن اسلامی در عصر عباسیان. ترجمه محمد سپهری، تهران: سمت.


12. موثقی، احمد (1389). جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: سمت.


13. ناصری ‌طاهری، عبدالله (1393). مقدمه‌ای بر تاریخ سیاسی اجتماعی شمال آفریقا از آغاز اسلام تا ظهور عثمانی‌ها. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.


14. هولت، پی ام.، و لمبتون. ان.ک.س.، و لوئیس، برنارد (1378). تاریخ اسلام کمبریج. ترجمه تیمور قادری، تهران: مهتاب.
    
    
    1. Elive, B. (1983). State Capitalism in Egypt. Khamsin, No. 10.
    
    
    2. Esposito, J. L. (1982). Voices of resurgent Islam. New York: Oxford University Press.
    
    
    3. Kepel, G. J. (2002). The trail of political Islam. Massachusetts: Harvard University Press.
    
    
    4. Lakhdar, L. (1981). Why the reversion to Islamic Archaism?. Khamsin, No. 8.
    
    
    5. Olivier, R. (2004). Globalized Islam: The search for a new Ummah. New York: Columbia University Press. 
    
    
    6. The National Print News Media 2000-2008, Cardiff school of Journalism, Media and cultural studies.