تجزیه و تحلیل تأثیر چالش‌ها و منازعات بحران سوریه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

محمد ابراهیمی ¹ , علی محسنی ² , عباس برجوئی فرد ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - دانشیار، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
3 - دانشجوی دکتری امنیت ملی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 11 الثلاثاء , محرم, 1444 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , محرم, 1445 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: امنیت سیاسی, امنیت ملی, جمهوری اسلامی ایران, عراق, سوریه,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر چالش‌ها و منازعات بحران سوریه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از رویکردهای استنباطی و اسنادی انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که چالش‌ها و منازعات بحران سوریه ابعادی فراتر از نارضایتی‌های سیاسی و چالش‌های قومی، هویت و مذهبی داخلی داشته، و ریشه در دخالت منفی و رقابت‌های قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کسب نفوذ بیشتر دارد. همچنین پیامدهای آن بر ترتیبات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: تهدیدات امنیت نظامی، تهدیدات امنیت سیاسی، تهدیدات امنیت اجتماعی، و تهدیدات امنیت اقتصادی. همه این موارد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش جدی مواجه نموده است.

المصادر:

آجرلو، حسین (1390). تحولات سوریه: ریشه‌ها و چشم‌اندازها. مطالعات خاورمیانه، 18(3).

آدمی، علی؛ کشاورز مقدم، الهام (1394). جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 4(14).

آذرشب، محمدتقی و همکاران ( 1396). جایگاه امنیت در مکتب کپنهاگ: چارچوبی برای تحلیل. علوم سیاسی، 13(40).

اسماعیل‌زاده امامقلی، یاسر؛ احمدی فشارکی، حسنعلی (1395). داعش و امنیت ملی ایران با تکیه بر مکتب کپنهاگ. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 5(18).

اکرمی‌نیا، محمد (1399). رویکردهای سیاست خارجی ترکیه در قبال گروه‌های تارشگری در سوریه و تأثیر آن بر امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، 10(40).

بابایی، موسی حامد ( 1394). تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی بر انتخاب راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران. رساله دکتری. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.

بازرگان، ابوالفضل؛ پوراحمدی میبدی، حسین (1397). ابعاد سیاسی و امنیتی حمایت از سوریه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. رهیافت‌های سیاسی و بین‌الملل، 9(3).

بوزان، باری (1389). مردم؛ دولت‌ها و هراس. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم.

خامنه‌ای، سید علی (02/3/1397). بیانات در دیدار مسئولان نظام. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39655

خامنه‌ای، سید علی (10/7/1398). دیدار مجمع عالی فرماندهان سپاه با فرمانده کل قوا. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=43615

دارایسدل، آلاسدایر؛ بلیک، جرالد اچ. (1368). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه علی دره شیری. تهران: جغرافیا.

دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (۱۳۹۱). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات سمت.

ذوالفقاری، مهدی؛ ابوذر، عمرانی (1396). تأثیر ظهور داعش بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 7(2)، ص195-169.

ذوعلم، علی (1384). تأملی در مفهوم چالش؛ واژه چالش در ادبیات اجتماعی-‌ فرهنگی ایران. زمانه، 4(36).

ربیعی، حسین؛ نقدی، جعفر؛ نجفی، سجاد (1396). بحران سوریه و امنیت ملی ایران از دیدگاه نظریه موازنه تهدید. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 9(30)، ص61-87.

روشندل، جلیل (1374). امنیت ملی و نظام بین‌الملل. تهران: انتشارات سمت.

سیمبر، رضا؛ قاسمیان، روح‌الله (1393). مؤلفه‌های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 3(9).

شمس دولت‌آبادی، محمدرضا (1388). علائق ژئوپلیتیکی و استراتژی ملی؛ مورد ایران نسبت به آسیای مرکزی. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

صادقی، سید شمس‌الدین؛ اخوان کاظمی، مسعود؛ لطفی، کامران (1394). بحران سوریه و مناقشه ژئوپلیتیکی قدرت‌های منطقه‌ای. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 4(16)، ص107-128.

صالح‌نیا، علی، بختیاری، حسین (1397). اولویت‌بندی تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP). مطالعات راهبردی، 8(27).

طحامنش، علیرضا؛ قدیری، حجت‌الله (1391). سلفی‌گری در عراق جدید و تأثیر آن بر مباحث قومی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران. امنیت‌پژوهی، سال 11(37).

عباسی (اشلقی)، مجید (1394). بحران سوریه تبلور نظریه واقع‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. رهیافت انقلاب اسلامی، 9(32)، ص85-104.

عزتی، مرتضی؛ دهقان، محمد علی(1387). امنیت اقتصادی در ایران. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

عسگرخانی، ابومحمد؛ عبدالسلام، تقی (1395). بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و ترکیه در قبال بحران سوریه از سال 2010 تا 2015. علوم سیاسی، 12(37).

فیروزآبادی، سید حسن (1393). تکفیری‌های داعش را بشناسیم. تهران: نشر دانشگاه عالی دفاع ملی.

کمالی، محمدرضا (1393). نقش عوامل ژئوپلیتیک کشور عربستان در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران. رساله دکتری. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.

ماندل، رابرت (1387). چهره متغیر امنیت ملی. تهران: مطالعات راهبردی.

نیاکوئی، امیر؛ بهمنش، حسین (1391). بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها. روابط خارجی، شماره4.

Ahmadi, Gh. & Bahrami, Z. (2015). US performance in Chemical disarmament Syrian. Defense Policy Magazine, 23(3), p.199-227.

Definition of National Security. Macmillan Publishers limited, 2010.

Ghasemian, R. (2013). Investigation into Syrian developments Roots, actors andoutcomes. Tehran: Publications of the Secretariat of Islamic Awakening Studies.

Wolfers, A. (1962). Discord and Collaboration. Baltimore: Johns Hopkins.