نظیره‌پردازی نظمی از غزلیات سعدی
الموضوعات :طالب شجاعی 1 , محمد امیر عبیدی نیا 2
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
الکلمات المفتاحية: سعدی, نظمی, غزل, موتیف, موسیقی,
ملخص المقالة :
موتیف به عنوان یک عنصر اصلی در آثار ادبی است که با بررسی آن، اندیشههای اصلی صاحب اثر به دست میآید. نظمی از شاعران معاصر است که پیرو جریان سنتگرایان معاصر شعر سروده است، بررسی موتیفهای غزلیاتش نشان میدهد پیرو ویژگیهای غزل کلاسیک از موتیفهای سنتی در غزلیات استفاده کرده است. نظمی عشق و ارادت خاصی به استاد سخن دارد و شیرینی، لطف کلام و دلیل موفقیت خود در عرصه غزل را به سعدی نسبت میدهد. در این پژوهش کوشش شده با روش توصیفی- تحلیلی و مقایسهای، غزلیات سعدی و نظمی از جنبههای موتیف و مضمون، سبک شناسی و عناصر موسیقیایی، بررسی شود تا بتوانیم به هدف پژوهش که شناخت سبک و سیاق نظمی است برسیم. یافتههای پژوهش نشان داده نظمی در استفاده از این موتیفها بسیار به سعدی نزدیک است و در بعضی غزلیات، هنرمندانه به شیوهی سعدی از همهی امکانات زبانی، فکری و ادبی برای القای موتیف و مضمون مورد نظر خود بهرهمند شود.
کتاب‌ها
قرآن کریم.
بهنام وظیفه، الهام. (1394). جمال¬شناسی شعر نظمی، تبریز: اختر.
ترابی، علی اکبر. (1385). جامعه¬شناسی ادبیات فارسی، تهران: فروزش.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1385). حافظ¬نامه، جلد 1، تهران: علمی و فرهنگی.
حسین پورچافی، علی. (1387). جریان¬های شعری معاصر فارسی، تهران: امیرکبیر.
خاتمی، احمد. (1371). پژوهشی در سبک هندی و دوره بازگشت، تهران: بهارستان.
داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
دوبروین، یوهانس. (1378). شعر صوفیانۀ فارسی، ترجمۀ مجدالدّین کیوانی،تهران: مرکز.
دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت¬نامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
زرقاني، مهدي. (1391). چشم¬انداز شعر معاصر ايران: جریان¬شناسی شعر ایران در قرن بیستم، تهران: ثالث.
سجادی، سیّدعلی محمد. (1380). مدخلی بر تحول موضوعی غزل در ادب فارسی، تهران: دانشگاه بهشتی.
سعدی. (1398). کلیات سعدی، به اهتمام محمد علی فروغی، تهران: انتشارات آلوس.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1373). موسیقی شعر، تهران: انتشارات توس.
شمس‌الدین محمد بن قیس رازی. (1388). المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی و تصحیح مجدد مدرس رضوی و تصحیح مجدد سیروس شمیسا، تهران: علم.
شمیسا، سیروس. (1380). سبک¬شناسی شعر، تهران: فردوسی.
شمیسا، سیروس. (1369). سیر غزل در شعر فارسی، تهران: فردوس.
صفوي، كوروش. (1383). از زبانشناسي به ادبيات، جلد 1، تهران: سوره مهر.
عالی عباس آباد، يوسف. (1390). جريان¬شناسی شعر معاصر، تهران: سخن.
عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی، جلد 2، تهران: اشجع.
مصاحب، غلامحسین. (1383). دایره المعارف، تهران: امیرکبیر.
نظمی ادیب، علی. (1366). کلیات نظمی تبریزی، به کوشش بهنام فخری، تبریز: اختر.
نظمی تبریزی، علی. (1394). نیایش و ستایش: عارفانه‌های نظمی تبریزی، به کوشش منوچهر نظمی‌تبار، تبریز: بهاردخت.
وحیدیان کامیار، محمدتقی. (1369). وزن و قافیۀ شعر فارسی، تهران: نشر دانشگاهی.
مقالات
خائفی، پرویز. (1381). غزل سعدی: بنای تحول و تجلی در غزل فارسی. به کوشش کورش کمال سروستانی. سعدی شناسی، شیراز: مرکز سعدی شناسی، 93-114.
تقوی، محمد، دهقان، الهام. (1388). موتيف چيست و چگونه شكل مي¬گيرد؟. نقد ادبی، 2(8)، 7 ـ 31.
عقدایی، تورج. (1390). مغناطیس زیبایی، نگاهی به اندیشه¬های جمال¬شناسانۀ سعدی در غزل-هایش. تفسیر و تحلیل زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، 3(8)، 3- 43.
مدرس¬زاده، عبدالرضا، و محبّ، زهره. (1391). بازتاب باورهای دینی در شعر شاعران دوره پهلوی دوم. تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی،4(11)، 29 ـ 50.
مهربان، جواد. (۱۳۸۹). نظری انتقادی بر سبک¬شناسی در ایران، ادبیات پارسی،7(27)، ۱۱۱ـ ۱۲۲.
منابع انگلیسی
Abrams, M. h. (2005). A glossary of literary terms, UK.: Thomson.
Shaffer, L. (2005). Encyclopedic Dictionary of Literary Criticism, Delhi: IVY Publishing House.
References
Books
The Holy Quran. [In Persian]
Aali Abbas Abad, Y. (2011). Flowology of contemporary poetry, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Behnamvazifeh, E. (2015). Jamal shenasi-e sher-e Farsi (Asethetics of Nazm poem), Tabriz: Akhtar publishers. [In Persian]
Dad, S. (2006). Dictionary of Literary Expressions, Tehran: morvarid publisher. [In Persian]
De Bruijn, J. (1998). Persian Sufi Poetry, Tehran: Markaz publisher. [In Persian]
Dehkhoda, A. A. (1979). Dehkhoda Dictionar, Tehran: Tehran University publisher. [In Persian]
Hosseinpour-e chafi, A. (2006). Jaryan ha ye sheri-e Moaser-e Farsi (Events of Contemporary Peasian poem), Tehran: Amirkabir publisher. [In Persian]
Khatami, A. (1992). A research on Indian style and the return period, Tehran: Baharestan publisher. [In Persian]
Khoramshahi,B. (2006.) Hafezname, volum 1, Tehran: Elmi-farhangi publishers. [In Persian]
Masaheb, Gh. H. (2004). Encyclopedia, Tehran: Amirkabir publisher. [In Persian]
Nazmi adib, A. (1987). Koliat-e Nazmi-e tabrizi(The generalities of Nazmi tabrizi) Written by Behnam Fakhri, Tabriz: Akhtar publishers. [In Persian]
Nazmi tabrizi, A. (2015). Praise Mysticism of the Tabrizi Nazmi, Tabriz: Bahardokht. [In Persian]
Saadi, M. (2019). Koliat-e Saadi: writin by MohammadAli Foroughi, Tehran: Alous publishers. [In Persian]
Safavi, K. (2004). Az zaban shenasi be Adabiat (From linguistics to literature), Tehran: Sooreh mehr publishers. [In Persian]
Sajjadi, S. A. M. (2001) An entry on the thematic evolution of ghazal in Persian literature, Tehran: Beheshti University publisher. [In Persian]
Shafii Kadkani, M. R. (1979). Mousighi-e sher (Poetry music), Tehran: Tous publishers. [In Persian]
Shamisa, S. (1990). Seir-e Ghazal dar sher-e Farsi (Sonnet course in Persian poetry), Tehran: Ferdos publishers. [In Persian]
Shamisa, Sirus (2001) Poetry Stylistics, Tehran: Ferdowsi. [In Persian]
Shamseddin, R. (1998). Dictionary in the scal of Ajam Poems, Tehran: Elm publishers. [In Persian]
Torabi, A. A. (2006). Gamee shenasi-e Adabiat-e Farsi (Socialogy of Persian poem), Tehran: Forouzesh publishers. [In Persian]
Vahidian kamyar, M. T. (1990). Vazn va ghafiye-e sher-e Farsi(The poem music and rhyme of Persian poetry), Tehran: University publication. [In Persian]
Zarghani, M. (2012). Cheshm andaz-e sher-e Moaaser-e Irani (The perspective of contemporary Iranian poetry), Tehran: Sales publishers. [In Persian]
Articles
Aghdaei, T. (2011). Meghkatis-e zibaei, negahi be andishehaye jamal shenasane Saadi dar Ghazlhayash(beauty magnetism, A look at saddis aethetic thoughts in his Sonnets). Scientific Quarterly of Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 3(8), 3- 43.
Khaefi, P. (2002). Ghazal-e Saadi, Banaye tahavol va tajali dar Ghazal-e Farsi :(Sonnet of Saadi: The basis of transformation in Persain Sonnet) writin by Kourosh Kamal servestani, Saadiology, Shiraz: Center of Saadiology.
Mehraban, J. (2010). A critical comment on stylistics in Iran. Scientific Quarterly of Interpretation and Analysis of Persian Language,7 (27), 111- 122.
Modareszadeh, A. R., & Moheb, Z.(2012). Reflection of religious beliefs in the poetry of poets of the second Pahlavi period. Persian language and literature, 4(11), 29- 50.
Taqhavi, M., & Dehghan, E. (2007). What is a motif and how is it formed, Literary Critic, 2(8), 7-31. [In Persian]
