دستوری شدگی و بسط استعاری در اشعار سهراب سپهری
الموضوعات :مریم مرادی 1 , زهرا اکبرینیا 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
الکلمات المفتاحية: دستوری شدگی, بسط استعاری, جسمی شدگی, طرحواره تصویری, نگاشت,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل «دستوریشدگی و بسطاستعاری» در اشعار سهراب سپهری،از منظر زبانشناسیِ شناختی (cognitive linguistic) میپردازد. در فرایند دستورشدگی، واژگان تبدیل به عناصر دستوری شده به طوریکه معنا و مفهوم و گاه حتی نحوة تلفظ واژه تابعی از تغییرات کارکردهای صرفی و نحوی واژه خواهد بود. یکی از رویکردهای دستوری شدگی، بسط استعاری است که در دو قلمرو «جسمی شدگی» و «بسط معنایی و انتقال مفهوم از حوزة مبدأ به مقصد در افعال» صورت میپذیرد.
با در نظر گرفتن سرشت استعاری و «بوطیقای سورئالیستی» شعر سهراب سپهری و بررسی کامل نمونههای بسط استعاری در شعر وی، به تحلیل چگونگی باز تولید معنا در دستوری شدگی اعضای بدن، همچنین بسط معنا در حرکت افعال از قلمروهای عینی به انتزاعی و تحلیل نگاشتها میان دو حوزة مبدأ – مقصد پرداختهایم و با توجه به امکانات گستردۀ تصویری شعر سهراب نتایج بهدست آمده به شیوه توصیفی _ تحلیلی با استنادبه بررسی کامل نمونههای دستورشدگی و بسط در «هشت کتاب» ارائه شده است.
کتاب¬ها
راسخ مهند، محمد. (1396). درآمدی بر زبان شناسی شناختی، تهران: سمت.
سپهری، سهراب. (1378). هشت کتاب، تهران: طهوری.
شمیسا، سیروس. (1383). بیان و معانی، تهران: فردوس.
فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
لانکاگر، رونالدو. (1397). مبانی دستور شناختی، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
لیکاف، جرج، و جانسون، مارک. (1394). استعاره¬هایی که با آن¬ها زندگی می¬کنیم، ترجمۀ هاجر آقاابراهیمی، تهران: نشر علم.
مقالات
عرفانیان قونسولی، لیلا. (1391). بررسی دستور شناختی، مجموعه مقالات همایش ملّی دوزبانگی (چالش¬ها و راهکارها). استان مرکزی، دانشگاه پیام نور شازند.
محمدی، احمد، و مرادی، مریم. (1398). مطالعة شناختی افعال استعاری در قرآن کریم. مطالعات نقد ادبی، 14(49)، 124-144.
مرادی، مریم. (1389). بررسی آشنایی¬زدایی در اشعار سهراب سپهری. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 2(5)، 69-93.
نغزگوی کهن، مهرداد. (1389). چگونگی شناسایی موارد دستوری¬شدگی. جستارهای زبانی، 1(2)، 149-165.
References
Books
Fotuhi, M. (2006). Image Rhetoric, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Lakoff, G. & Johnson, M. (2015). Metaphors we live by, Trans. Agah ebrahimi, Hajar, Tehran: Elm. [In Persian]
Langacker, R. (2018). Foundations of Cognitive grammer, Trans. Jahanshah Mirzabeygi, Tehran: Agah. [In Persian]
Rasekh mahand, M. (2017). An introduction to cognitive linguistics, Tehran: Samt. [In Persian]
Sepehri, S. (1999). Hasht Ketab, Tehran: Tahuri. [In Persian]
Shamisa, C. (2004). the Expression and Meaning, Tehran: Ferdows. [In Persian]
Articles
Erfaniyan ghonsuli, L. (2012). Cognitive Grammar Review. A collection of the National conference on Biligualism challenge and solution, Markazi, Shazand, Payame Noor University. [In Persian]
Mohammadi, A. & Moradi, M. (2019). A cognitive study of metaphorical verbs in the Holy Quran. Literary Criticism Studies, 14(49), 124-144. [In Persian]
Moradi, M. (2010). Analysis of defamiliarization in Sohrab Sepehri’s Poems, Interpretation and analysis of Persian language and literature texts (Dehkhoda), 2(5), 69-93. [In Persian]
NaQzhguye Kohan, M. (2010). How to Identify Grammaticalization Cases, Linguistic Essays, 1(2), 149-165. [In Persian]
Website
Wordsense dictionary; "metaphor entry"; (last modified 1995).
