نقش تشبیه در خلق تصویرهای اثباتی شعر سیمین بهبهانی
الموضوعات :حمیرا خانجانی 1 , مریم محمودی 2 , مرتضی رشیدی 3
1 - دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی. دهاقان، ایران.
2 - دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان . دهاقان. ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
الکلمات المفتاحية: بلاغت, تصویر, تصویر اثباتی, تشبیه, سیمین بهبهانی,
ملخص المقالة :
تصویر از مباحث زیبایی‌شناسی است که به کمک آن می‌توان در یک متن ادبی زیبایی‌های هنری را با اندیشه‌ها و احساسات درونی شاعر یا نویسنده به مخاطب منتقل کرد. در اشعار سیمین بهبهانی تصویر جایگاه ویژه‌ای دارد. بهبهانی تخیل و الهام را با کمک هنرنمایی‌های کلامی به‌گونه‌ای ترکیب کرده است که بتواند حالات عاطفی و نفسانی خود را در قالب صور خیال جلوه‌گر کند. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است، بررسی نقش تشبیه در ایجاد تصاویر اثباتی در شعر بهبهانی است. تصاویر اثباتی، به قصد القا و اثبات یک ادراک حسی و اندیشۀ عقلانی خلق می‌شوند؛ به همین جهت تشبیه در ایجاد این تصاویر بسیار موثر است. بهبهانی به-گونه‌های مختلف از تشبیه برای خلق تصاویر اثباتی استفاده کرده است. تشبیه مفصل، موکد، بلیغ، مفروق، جمع، مضمر، مرکب و مقید و نیز تشبیهات محسوس به محسوس و معقول به محسوس و تشبیه تمثل از پر بسامدترین انواع تشبیه در این ارتباط است. بهبهانی بسیار هنرمندانه از وجه‌شبه‌های دوگانه در جهت خلق تصاویر اثباتی کمک گرفته است. تشبیه حسی در شعر بهبهانی بسامد بالایی دارد که در ایجاد تصاویر اثباتی موثر هستند. وجود تصویرهای موجز اثباتی نیز یکی از ویژگی‌های شعر بهبهانی است که باعث تعدد و تزاحم تصاویر شده است.
