تجلیات النسویة ولغتها فی أعمال کولیت خوری (لیلة واحدة وأیام معه) ومنیرو روانی بور (دل فولاد وکولی کنار آتش)

الموضوعات :

فائزه سواری ¹ (طالبة مرحلة الدکتوراه فی اللغة العربیة وآدابها، فرع علوم و تحقیقات، جامعة آزاد الإسلامیة، طهران، إیران)
رضا ناظمیان ² (أستاذ فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة العلامة الطباطبائی، طهران، إیران)
رسول دهقان ضاد ³ (أستاذ مساعد فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة قم، قم، إیران)
ابراهیم دیباجی ⁴ (أستاذ فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران، طهران، إیران)

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , شوال, 1439 تاريخ التأكيد : 11 الأربعاء , جمادى الثانية, 1441 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , شعبان, 1441

الکلمات المفتاحية: النسویة, کولیت خوری, منیرو روانی بور, الروایة,

ملخص المقالة :

تهدف الحرکة النسویة إلى تکریس حقّ المرأة وظهرت کتیار لتحقیق مآربها فی بدایة القرن التاسع عشر. تمکّنت الحرکة النسویة ‌‌اقتحام عالم الأدب وتکوین نظرة مختلفة فی هذا المضمار. حیث تحوّل الأدب النسوی سلاحاً لمحاربة الظلم والتهمیش الذی یفرضه المجتمع الأبویّ والثقافة الذکوریة على المرأة. کولیت خوری ومنیرو روانی‌بور کاتبتان من سوریا وإیران سعیتا إلى إظهار انتمائهما النسویّ ومواجهة المجتمع الذکوریّ بأعمالهما الأدبیّة. وبما أنّهما عاشتا فی مجتمع شرقی وفی فترة زمنیّة مشترکة فلا بدّ أن یحصل بعض التشابه فی أعمالهما الأدبیّة. والسؤال الذی یطرح نفسه هو ما هی أوجه التشابه ما بین أعمالهما الأدبیّة؟ وما هی افتراقاتهما؟ فی هذا المقال نسعى إلى الإجابة عن هذین السؤالین اعتماداً على المنهج الوصفی- التحلیلی ومن منظور الأدب المقارن. هذا ومن خلال هذه الدراسة تمّ التوصّل إلى النتائج التالیة: إنّ أهم المشترکات فی أعمال هاتین الکاتبتین هی: النظرة التشاؤمیة والسوداویة إلى الرجال وعدم الثقة بهم والتمییز بین الرجل والمرأة وسیطرة المجتمع على النساء وخضوع النساء لقوانین المجتمع وإجبار المرأة على الزواج والنظرة التقلیدیة إلى المرأة. وأما ما یمیزهما فهو أن المرأة فی روایات منیرو روانی بور أقل شأناً ومکانة من المرأة التی تذکرها کولیت فی روایاتها، هذا ومنیرو روانی بور تشیر فی أعمالها إلى تقالید وسنن خرافیة نابعة عن عقلیات ساذجة فی مجتمع تقلیدی کما وتتحدث بصراحة عن الدعارة التی تعانی منها المرأة بسبب مکانتها المتدنیة فی المجتمع بینما کولیت خوری راعت الإنصاف فی شرح تجارب النساء وتحتل المرأة مکانة اجتماعیة مرموقة فی روایاتها لذا تتعرض للإهانة بشکل أقل، کما أنها تستخدم لغة أکثر بساطة فی طرح قضایاها وأسلوبها واقعی بحت ولغتها بسیطة نثریة ویحتل الوصف مکانة هامة فی روایاتها، فی الوقت الذی تتمیز روایتی منیرو روانی بور بلغة أکثر حدة ومرارة فی وصف الحیاة الیومیة للنساء وتستخدم أسلوب الواقعیة السحریة فی روایاتها وتهتمّ بالوصف الدقیق للتفاصیل.

المصادر:

آلیس واتکینز، سوزان و ارواندا، ماریز و رودریگز، مارتا. (1380ش). فمینیسم. ترجمة زیبا جلال نائینی. تهران: نشر و پژوهش شیرازه.

جیمز دورانت، ویلیام. (۱۳۷۸ش). زن، مرد و اخلاق جنسی در گهواره های تمدن. ترجمة فاطمه حسینی.  تهران: نشر ماهی

حسن آبادی، محمود. (1381ش). مکتب اصالت زن در نقد ادبی. مشهد: نیکو نشر.

خوری، کولیت. (1959م). ایام معه. بیروت: المکتب التجاری للطباعة و التوزیع و النشر.

ـــــــ. (2002م). لیلة واحدة. دمشق: الفارسه.

روانی پور، منیرو. ( ۱۳۶۹ش). دل فولاد. تهران: انتشارات نیلوفر.

ـــــــ. ( ۱۳۷۸ش). کولی کنار آتش. تهران: نشر مرکز.

مدرسی، یحیی. (1368ش). درآمدی بر جامعه شناسی زبان. تهران: م‍وس‍سة‌ م‍طال‍ع‍ات‌ و ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ات‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی.‌

معصومی، سید مسعود. (۱۳۸۷ش). فمینیسم در یک نگاه. چاپ اول. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

مک کانل، سالی. (1382ش). زبان و جنسیت نویسنده (کتاب فمینیسم و دانش های فمینیستی). ترجمه عباس یزدانی. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.

منسبریج، جین ودیگران. (۱۳۸۹ش). دو جستار درباره فلسفه سیاسی فمینیسم. ترجمة نیلوفر مهدیان. تهران: نشر نی.

میرعابدینی، حسن. (۱۳۷۷ش). صد سال داستان نویسی ایران. چاپ اول. تهران: نشر چشمه.

ناجی، سوسن. (1995). صورة الرجل فی القصص النسائی. القاهرة: وکالة الأهرام للنشر والتوزیع.

نجاری، محمد و ویدا بابالو. (1394ش). زبان زنان (بررسی زبان زنانه در نمایشنامه ‌های نغمه ثمینی و چیستا یثربی). تهران: نشر اختران.

هام، مگی. (۱۳۸۲ش). فرهنگ نظریه های فمینیستی. ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران. تهران: توسعه.