روایة "لعنة الأرض" لجلال آل أحمد فی ضوء النقد الاجتماعی

الموضوعات :

علی گنجیان خناری ¹ (أستاذ مشارک بجامعة العلامة الطباطبائی، طهران، إیران.)
رضوان جمشیدیان ² (خریجة ماجستیر بجامعة العلامة الطباطبائی، طهران، إیران.)

تاريخ الإرسال : 03 الإثنين , جمادى الأولى, 1425 تاريخ التأكيد : 15 الأربعاء , ذو الحجة, 1425 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , رجب, 1435

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

یرتبط علم اجتماع الأدب بعلم الاجتماع من جهة کما أنّه یرتبط بالأدب من جهة أخری. یعدّ تحلیل العلاقة القائمة بین الأدب والمجتمع أساس ظهور النقد الاجتماعی للأدب ویرکّز هذا المنهج علی بنیة الأثر الأدبی ومحتواه ومدی ارتباطهما بالمجتمع حیث یقوم بتحلیل التأثیر والتأثّر بین الأدب والمجتمع وکیفیّة انعکاس القضایا الاجتماعیة فی الأثر الأدبی عبر وجهة النظر الفکریة أو الاعتقادیة أو الاجتماعیة لدی الکاتب. تسعی هذه العجالة إلی دراسة ونقد روایة "نفرین زمین" أی لعنة الأرض للروائی الکبیر جلال آل احمد فی ضوء المنهج الاجتماعی. یترکّز مضمون هذه الروایة علی تبعات قانون إصلاح الأراضی ودخول التقنیّات الجدیدة فی القری والأریاف الإیرانیة فی العصر الحدیث حیث یحاول الکاتب تصویر شرائح المجتمع الریفی المختلفة بعد تنفیذ قانون إصلاح الأراضی وتعرّض التقالید للزوال وزحف الحداثة علی تلک المناطق. وینظر إلی القضایا السیاسیة والاجتماعیة من منطلق مصلح اجتماعی ویقیم علاقة ما بین المجتمع والروایة باستخدام أسلوبه التعبیری الفنّی.

المصادر:

آل احمد، جلال. (2013م). نفرین زمین. لاط. طهران: نشر آدینه سبز.

بهرامی­کمیل، نظام. «چالش سنت و نوسازی در دیدگاه جلال آل احمد. فصلیة علوم اجتماعی». دون السنة. العدد61. ص 20.

پورخسروانی، انیس. (2010م). «برنامه­ی اصلاحات ارضی و تأثیر آن بر کاهش قدرت خوانین بختیاری». چشم انداز ایران. دون السنة. العدد 164. ص 118.

جزینی، محمد. (1999م). پنج مقاله­ی تئوری در ادبیات داستانی. ط1. طهران: نشر نحل.

رنجبر، ابراهیم. (2011م). «رسالت روشنفکر و نزاع سنت و تجدد در رمان نفرین زمین». نشریه­ی سابق دانشکده­ی ادبیات دانشگاه تبریز. السنة 65. العدد خریف و شتاء.

روشنفکر، کبری، نعمتی؛ معصومه قزوینی. (2010م). «مبانی نقد اجتماعی در ادبیات». دانشنامه­ی علوم اجتماعی.دون السنة. العدد 4.

زرافا، میشل. (1985م). ادبیات داستانی "رمان و واقعیت اجتماعی در ادبیات". مترجم: نسرین پروینی. ط1. طهران: نشر فروغی.

زرین کوب، عبدالحسین. (1995م). نقد ادبی، آشنایی با نقد ادبی. ط 5. طهران: انتشارات سخن.

عبدالکریمی، بیژن. (2010م). «جلال آل احمد، غرب زدگی و ضرورت بازگشت به سنت». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. السنة 1. العدد 2. ص 128.

عسگری حسنکلو، عسگر. (2010م). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تأکید بر ده رمان برگزیده. ط 2. طهران: نشر فرزان روز.

علی پورگسکری، بهناز. (2010م). «اندیشه­های جلال آل احمد در آیینه­ی داستان­هایش». کتاب ماه ادبیات. العدد 44.

غفاری، غلام­رضا. (لاتا). «ساختار اجتماعی جامعه روستایی ایران». فصلنامه­ی پژوهش فرهنگی. السنة 8. العدد 9. ص15.

مصباحی پور ایرانیان، جمشید. (1979م). واقعیت اجتماعی و جهان داستان. ط1. طهران: امیر کبیر.

موسوی، سید محمد. گنجیان مهدی. (لاتا). «نگاهی به مهاجرت روستایی». فصلنامه­ی پژوهش فرهنگی. السنة 7. العدد 6.ص 5.

یاحقی، رمضان. (2011م). «تأثیر وقایع تاریخی در سه اثر داستانی جلال آل احمد». فصلنامه­ی پژوهش زبان و ادبیات فارسی. السنة 2. العدد 21. ص 174.

المواقع الإکترونیة

- www.beytoote.com

- www.biografia.akairran.com

- www.daneshnamh.roshd.ir

- www.ensani.ir

- www.hamshahrionline.ir

- www.pajoohe.com

- www.wikipedia.org