الحریة فی أشعار یوسف الخال

الموضوعات :

حسن گودرزی لمراسکی ¹ , سید علی مفتخرزاده ² , أیوب حیدری ³

1 - أستاذ مساعد بجامعة مازندران، بابلسر، إیران.
2 - طالب مرحلة الدکتوراه بجامعة الشهید بهشتی فی طهران، إیران.
3 - طالب مرحلة الماجستر بجامعة مازندران،بابلسر، إیران.

تاريخ الإرسال : 06 الأحد , جمادى الثانية, 1435 تاريخ التأكيد : 12 الأربعاء , محرم, 1436 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ربيع الثاني, 1436

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

تُعتبرُ الحریةُ من أعظم القیم الإنسانیة وهی إحدى الأدوات التی تُتیح للفرد استمراریة الحیاة والتطور، فلهذا کانت الشعوب تطمح إلیها دوماً. إنّ کلمة الحریة لها جذورٌ تتعمقُ فی تاریخ البشریة، وقد ظهر مفهومُ الحریة بمدلولات منها؛ المطالبة بالعدالة، والبحث عن الحقیقة، والترعة إلى الکمال، والترکیز على نمو الکیان الإنسانی. قد تجلّت الحریةُ فی آداب الأُمم بصُوَر متنوعة. أما الحریة فی الأدب العربی المعاصر فإنّها قد تمَّ تداولُها بین الأوساط الأدبیة بأشکال مختلفة، خاصةً قد تجلّت فی ثوب ما یُطلَقُ علیه الحریةُ الوجودیة والّتی ترتکزُ على وعی الإنسان وفکره. تسعى هذه المقالة إلى أن تتناول رؤى الشاعر المعاصر السوری، یوسف الخال، عبر ما قرضه من القصائد، فقامت بتحلیلها مرتکزة فی ذلک على ثلاثة محاور أساسیة: الحریة السیاسیة، والحریة الاجتماعیة، والحریة الوجودیة؛ وذلک لأن الشاعر قد ضاق ذرعاً من ضیم الصهاینة حیث یعتقد أن الحریة لا تتحقق إلّا بالمثابرة، والکفاح، والتضحیة. ویرى أنّ الحریةَ الاجتماعیة هی استتبابُ الحریة على أرض الواقع لکی تمهّد الطریقَ لِتواجُدِ الشعبِ فی المجالات المتنوعة. کما أن الشاعرَ وجودیٌّ یشغله شأنُ الإنسان وهواجسُه؛ فالإنسانُ لَبنة یبنی علیها أفکاره ورؤاه، ویعتقد أن الحریة طریقُ للوصول إلى الحقیقة، کما یرى أن التعقّلَ أهمُّ أساس لتحقیق الحریة، ویتخذ الشاعر منه مرکبا للوصول إلی الحریة الحقیقة.

المصادر:

نهج البلاغة.

احمدی، بابک. (1384ش). سارتر که می­نوشت. تهران: مرکز.

أسوار، موسی. (1381ش). از سرود باران تا مزامیر گل سرخ؛ پیشگامان شعر امروز عرب. تهران: انشارات سخن.

الخال، یوسف. (1979م). الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: دارالعوة.

دستغیب، عبدالعلی. (1354ش). فلسفه­های اگزیستانسیالیسم. تهران: بامداد.

روزنتال، فرانس. (1379ش). مفهوم آزادی از دیدگاه مسلمانان. ترجمه منصور میراحمدی. قم: حوزه علمیه.

الریس، ریاض نجیب. (1996م). ثلاثه  شعراء وصحافی (رسائل جبرا ابراهیم جبرا، یوسف الخال، توفیق صایغ إلی ریاض نجیب الریس). لندن: ریاض الریس للکتب والنشر.

زمانی، محمدرضا. (1352ش). برسی روابط جامعه با اگزیستانسیالیست. تهران: کاشانی.

 سارتر، ژان پل. (1355ش). اگزیستانسیالیسم واصالت بشر. ترجمه مصطفی رحیمی. تهران: .مروارید.

السالسی، جاک أماتاییس. (2004م). یوسف الخال ومجلته شعر. بیروت: دارالنشر.

صناعی، محمود. (1354ش). آزادی وتربیت. تهران: لانا.

طباطبائی مؤمنی، منوچهر. (1370ش). آزادی‌های عمومی وحقوق بشر. تهران: لانا.

فرزین­راد، رؤیا. (1381ش). «آزادی­های اجتماعی از دیدگاه اسلام». العدد 4. صص 94-113.

کاتوزیان، ناصر. (1381ش). آزادی اندیشه وبیان. تهران: دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران.

کامبل الیسوعی، روبرت. (1996م). أعلام الأدب العربی المعاصر سیر وسیرة ذاتیة. المجلد الأول والثانیة. بیروت: المعهد الألمانی للأبحاث الشرقیة.

کرنستون، موریس. (1354ش). تحلیلی نوین از آزادی. ترجمه جلال الدین اعلم. تهران: سپهر.

گودرزی لمراسکی، حسن. (1433ش). «الوجودیة فی شعر صلاح عبدالصبور». مجلة اللغة العربیة وآدابها. السنة الثامنة. العدد 15. صص 111-127.

لک­زایی، شریف. (1381ش). «آیه­الله مطهری و آزادی­های سیاسی». مجله علوم سیاسی. العدد 17. صص 191-212.

مبشر، حشمت­الله. (1358ش). چشم­انداز آزادی در شعر جهان. تهران: افشین.

مردانی نوکنده. محمدحسین. (1381ش). «مبانی اگزیستانسیالیسم». مجله کیهان فرهنگی.العدد 195.  صص 28-31.

مطهری، مرتضی. (1361ش). گفتارهای معنوی. تهران: صدرا.

مطهری، مرتضی. (1370ش). انسان کامل. تهران: صدرا.

میرقادری، سیدفضل­اللّه. (1385ش). شعر تأملی در ادبیات عربی معاصر. شیراز: نوید.