تمثیل در شعر میرزا حبیب خراسانی

الموضوعات :

سعیده ساکی انتظامی ¹ , محمد یوسف وند ² , سیّد احمد حسینی کازرونی ³

1 - مربی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد خرم آباد- ایران
2 - گروه زبان انگلیسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر- ایران

تاريخ الإرسال : 06 الأحد , ربيع الأول, 1441 تاريخ التأكيد : 06 الأحد , ربيع الأول, 1441 تاريخ الإصدار : 22 الجمعة , ذو الحجة, 1440

الکلمات المفتاحية: عشق, عقل, love, reason, میرزاحبیب خراسانی, تصویر سازی تمثیل, allegorical imagination, Mirza Habib Khorasani,

ملخص المقالة :

در این مقاله با محور تمثیل به بررسی اشعار میرزا حبیب خراسانی با مفاهیم مبتنی بر تقابل عقل و عشق و جسم و جان پرداخته شده است. اشعاری که در آنها تشبیه محمل ایجاد تمثیل است. از دیرباز تمثیل یکی از ابزار های مهم بلاغی مورد توجه شاعران بوده است؛ لذا شاعران سعی در استفاده از آن داشتند. میرزا حبیب خراسانی نیز با استفاده از تمثیل هایی که دارای بار معنایی تصویری و اندیشه است اول سعی در ایجاد تصاویر و ایماژ در شعر در جهت خیال انگیز کردن آن و ایجاد لذّت در مخاطب دارد. شاعر با استفاده از ایماژ به بیان ادراکات حسی و عاطفی خود می پردازد؛ دوم سعی در ابلاغ و انتقال پیام دارد؛ در واقع هر تمثیل با بار معنایی اندیشه، پیامی در خود دارد که آنرا به مخاطب انتقال می دهد. در این نوع تمثیل در جهت درک مفاهیم انتزاعی از امور حسی برای توضیح آن بهره برده می شود. این مقاله به شیوه کتابخانه ای و از طریق فیش برداری به شیوه توصیفی تحلیلی در دیوان اشعار میرزا حبیب خراسانی صورت گرفته است.

المصادر:

1. پورنامداریان، تقی. (1376). رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.


2. حافظ. (1374). دیوان اشعار. قزوینی –  غنی. به اهتمام : عبدالکریم جربزه دار. تهران: اساطیر. 


3. حسینی، سید جمال، کی منش، عباس و دانشگر، آذر. (1396). تمثیل مثالک و کاربرد آن در کلیدر. فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. ش: 32. ص: 57.


4. حیاتی، غلامرضا و علی دهقان و  سید احمد حسینی کازرونی. (1395).  بررسی نوستالژی عشق، هجران و حرمان در چهارپارۀ "قفل طلا"ی حمیدی شیرازی با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی.  فصلنامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی . دوره 8. شماره 30. صفحه 132-113.


5. خراسانی، میرزا حبیب، (1353). دیوارن اشعار، بسعی و اهتمام علی حبیب، تهران : زوار.


6. دهخدا، علی اکبر، (1377). لغت نامه دهخدا، ج پنجم. تهران: موسسه دانشگاه تهران.


7. رزاق پور ، مرتضی و رضا صادقی شهپر و اکرم مصفا.(1393) بررسی و تحلیل تصویر‌پردازی از عقل در اشعار سنایی. نشریه زیبایی شناسی ادبی. دوره 5. شماره 22. صفحه 34-15 .


8. سعدی، مصلح بن عبدالله، (1389). دیوان غزلیات سعدی، ج دوم. تهران: مهتاب.


9. -----------------، (1389). دیوان قصاید سعدی، ج اول. تهران: مهتاب.


10. شمیسا، سیروس، (1369)، بیان. تهران: توس.


11. ----------، (1385). بیان. تهران: میترا.


12. صائب، محمد علی. (1392). دیوان صائب تبریزی. مقدمه فرشید اقبال. تهران: اقبال.  


13. میر صادقی، جمال و میمنت میر صادقی، (1377). واژه نامه هنر داستان نویسی، تهران: کتاب مهناز.