حماسه در شعر رودکی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
الکلمات المفتاحية: اسطوره, حماسه, جنگ, رودکی, لحن, Myth, accent, story, description, توصیف, Epics, Roodaki,
ملخص المقالة :
بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمّی که در ادبیّات این عصر مورد توجّه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این دوره، رودکی است، اگر چه سروده های وی در دایرۀ ادبیّات غنایی و بعضا تعلیمی جای می گیرد، امّا اندکی تأمّل در شعر او نشان می دهد که وی از داستان ها و موضوعات حماسی، به خوبی آگاهی داشته و با استادی و مهارت تمام توانسته است این مسأله را در شعر خود بازتاب دهد. جدا از این، شعر رودکی نشان دهندۀ فضا و حال و هوای حماسی است که بر جامعۀ آن روزگار سایه افکنده بود. رودکی اغلب در توصیفات غنایی از عنصر حماسه بهره برده و بدین وسیله به شعر خود صلابت و فخامت ویژه ای بخشیده است. در این مقاله، جلوه های حماسه در شعر رودکی در زیر پنج عنوان کلّی تقسیم بندی و تبیین شده است.
1- صفا، دکتر ذبیح الله، تاریخ ادبیّات در ایران، چاپ هشتم، انتشارات فردوس، تهران، 1367 .
2- اسلامی ندوشن، دکتر محمّدعلی، جام جهان بین، چاپ ششم، انتشارات جامی، تهران، 1374 .
3- صفا، دکتر ذبیح الله، حماسه سرایی در ایران، چاپ پنجم، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1369 .
4- شمیسا، دکتر سیروس، سبک شناسی شعر، چاپ ششم، انتشارات فردوس، تهران، 1379 .
5- شفیعی کدکنی، محمّدرضا، صور خیال در شعر فارسی، چاپ سوم، انتشارات آگاه، تهران، 1369.
6- نفیسی، سعید، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، چاپ چهارم، انتشارات امیر کبیر، تهران، 1382 .
