تحلیل کارکرد رنگ در شعر حافظ
الموضوعات :
کاظم نظری‌بقا
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- ایران)
علی دهقان
2
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- ایران)
الکلمات المفتاحية: حافظ, رنگ, طبیعت, Color, hafiz, aesthetics, nature, صدا, جمال شناسی,
ملخص المقالة :
هنرمندان از دیرباز با تأثیرات رنگ‌ها آشنا بوده اند و معماری و رنگ‌آمیزی کاشی های ایرانی این پیوند را تثبیت کرده است. اما در دوران معاصر کشفیات و دریافت‌های علمی نوع برداشت و سمبل های نهادینه شده را دچار تزلزل کرده و روان شناسی معاصر درک تازه ای از رنگ ها را ارائه می کند. این تفاوت‌ها گسترده و زیاد نیست، چرا که حس دریافت ذاتی و فطری انسان‌ها نمی‌تواند به راحتی دچار تحول شود. این فرایند را در سروده های شاعران فارسی زبان می توان به نیکی تحلیل کرد. رنگ و تحلیل آن در شعر خواجه حافظ کمتر مورد توجه واقع شده است. این مقاله نمادشناسی، جمال شناسی، روان شناسی، تأثیر اجتماعی رنگ ها، پیوند رنگ و صدا و طبیعت را در شعر حافظ بررسی کرده است. این بررسی نشان می دهد که حافظ در حوزه ی رنگ و طبیعت برخوردی ذهنی‌گرایانه با مفهوم طبیعت دارد او در ابیاتش به کمک معانی مختلف واژه ی رنگ و در سایه ی ایهام تناسب شبکه ی منسجمی از رنگ ها را درهم می تند. در حوزه ی نمادشناسی، رنگ فیروزه‌ای که نمادی مذهبی نیز هست، در شعر او برجسته می شود و همچنین تأثیرات سیاسی و اجتماعی و عرفانی رنگ سیاه هم از نگاه حافظ پوشیده نمی ماند.
