نگاهی به تمثیل در «گل و نوروز» خواجوی کرمانی
الموضوعات :سید مجید جوادی زاویه 1 , عباس ماهیار 2
1 - دانش آموخته‌ی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - استاد گروه زبان و ابیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
الکلمات المفتاحية: ضرب المثل, تمثیل, proverb, Allegory, گل و نوروز, GOL & NOROUZ,
ملخص المقالة :
تمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل بر کل فضای داستان سایه گسترده است. گاهی در قالب حکایت و گاهی در قالب ضرب المثل. با بررسی و تحلیل نشان دادیم که نوروز: تمثیل سالک، گل: تمثیل معشوق، کشمیری: عارفی که از معشوق نشان دارد، پدر: مادیات و تعلقات، مهر سب حکیم: عقل، دو مرغ سبز: ندای غیبی، سفر: سیر و سلوک، اژدهای سیاه: نفس اماره و کشیش: پیر غیبی هستند. شاعر در پایان حکایات از ضرب المثل و چاشنی عرفان نیز استفاده کرده است.
1- پورنامداریان، تقی، (1375)، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.
2- جرجانی، عبدالقاهر، (1374)، اسرارلبلاغه، ترجمه جلیل تجلیل، تهران: دانشگاه تهران.
3- چیتیک، ویلیام، (1382)، درآمدی برتصوف وعرفان اسلامی، تهران: پژوهشکده‌ی امام خمینی.
4- حافظ، شمس الدین، (1367)، دیوان به اهتمام قزوینی، تهران: زوّار، چ پنجم.
5- خواجوی کرمانی، کمال الدین، (1350)، تصحیح کمال عینی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
6- رازی، شمس قیس، (1373)، المعجم فی معاییر الاشعار العجم، تهران: فردوسی.
7- شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1366)، صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه، چ سوم.
8- شمیسا سیروس، (1375)، انواع ادبی، تهران: فردوسی، چ چهارم.
9- _________، (1376)، معانی وبیان، تهران: فردوسی، چ سوم،
10- فتوحی، محمود، (1389)، بلاغت تصویر، تهران: سخن، چ دوم.
11- مولوی، جلال الدین محمد، (بی تا) مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، اصفهان: مشعل.
12- همایی، جلال الدین، (1367)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما، چ پنجم.
_||_