امکان استفاده از بافت روده ماهی سنگسر معمولی(Pomadasys kaakan) و سرخو معمولی(Lutjanus johnii) به‌عنوان نشان‌گر آلودگی در دریای عمان

الموضوعات : مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

پروین صادقی ¹ , محمدمنصور توتونچی ² , سیما مولایی ³

1 - گروه زیست‌شناسی دریا،دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار. چابهار.ایران
2 - استادیارگروه زیست‌شناسی دریا،دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار. چابهار.ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست‌شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار. چابهار.ایران.

تاريخ الإرسال : 20 الأحد , ربيع الأول, 1441 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442 تاريخ الإصدار : 25 الأحد , ربيع الثاني, 1441

الکلمات المفتاحية: دریای عمان, Histopathology, روده, Intestine, آسیب‌شناسی بافتی, Oman Sea, نشانگر, Marker,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: بررسی ضایعات بافتی یکی از نشان گرهای زیستی قابل اطمینان حضور آلاینده‌های موجود در محیط‌های آبی و بدن آبزیان است. هدف مطالعه حاضر بررسی آسیب‌شناسی بافت روده به‌عنوان نشانگر آلودگی محیطی در ماهی سنگسر معمولی(Pomadasys kaakan) و سرخوی معمولی(Lutjanus johnii) دریای عمان بود. روش کار: تعداد 9 قطعه ماهی سنگسر معمولی(میانگین طول کل 35/4 ± 5/35 سانتی متر و میانگین وزن کل 5/58 ± 6/512 گرم)و 9 قطعه ماهی سرخو معمولی(میانگین طول کل 41/3 ± 5/22 سانتی متر و میانگین وزن کل22± 6/205 گرم) از سه ایستگاه کنارک، هفت‌تیر و رمین با استفاده از تور گوش‌گیر در زمستان 1395 صید گردید. بافت روده ماهیان به‌منظور مشاهده نوع و شدت ضایعات بافتی، جداسازی و در محلول بوئن تثبیت گردید. پس از انجام مراحل روتین بافت‌شناسی، با استفاده از دستگاه میکروتوم مقاطع بافتی با ضخامت 5 میکرون از بافت روده تهیه و با روش هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‌آمیزی شد. سپس ضایعات بافتی با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به دوربین عکسبرداری دیجیتال مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: ضایعاتی چون نکروز، تشکیل هسته‌های پیکنوتیک، خون ریزی، واکوئوله شدن، هیپرپلازی و تورم سلولی در بافت روده ماهیان در ایستگاه‌های مورد مطالعه مشاهده شد. کمترین ضایعات بافتی در ماهیان صید شده از ایستگاه کنارک و رمین و بیشترین میزان آن در ایستگاه هفت تیربود. نتیجه گیری: دلیل این امر می‌تواند بیشتر بودن میزان تردد و پهلوگیری لنج‌های صیادی، کشتی‌های باری و تجاری در آب‌های نیمه بسته این اسکله‌ها باشد.

المصادر:

1-اسدی، ط.، قارزی،ا. 1394. مطالعه بافت شناسی و هیستوشیمی لوله گوارشی ماهی زرده(Capoetadamascina)، در رودخانه سزار، استان لرستان.‎ مجله پژوهش‌های جانوری(مجله زیست‌شناسی ایران). سال بیست و هشتم. شماره 4. ص398-389.

2-درافشان، س.، شجاعی، ن.، میرغفاری، ن. 1394. تعیین میزان فلزات سنگین کادمیوم و کروم در بافت های مختلف(عضله، آبشش، کلیه و روده) عروس ماهی زاینده رود Petroleuciscus esfahan. مجله علمی شیلات ایران. سال بیست وچهارم. شماره 2. ص51-43.

3-ستوده، ا.، عابدیان کناری، ع.، خدابنده، ص.، اوجیفرد، ا. 1394. تغییرات بافت شناسی دستگاه گوارش و ترکیب اسیدهای چرب ماهی آزاد دریای خزر(Salmo truttacaspius) در اثر تغذیه با سطوح مختلف اسیدهای چرب ضروریEPAوDHAو ویتامین E جیره. مجله بوم شناسی آبزیان. سال پنجم. شماره 3. ص 138-124.

4-صادقی، پ. خنیاگر، ف. 1396. بررسی تغییرات بافتی روده ماهی شوریده(otolitheSruber) خلیج چابهار و دریای عمان. چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه ریزی ومدیریت محیط‌زیست. 9ص.

5-صادقی، پ.، کوهکن، ا. 1397. بررسی اثرات کروم بر بافت روده هامور ماهی لکه زیتونی منقوط(Epinephelusstoliczkae). اولین همایش ملی تغییر اقلیم و اکوسیستم های آبی. بندرعباس. 11 ص.

6-صادقی، پ.، کوهکن، ا.، خنیاگر، ف. 1397. مطالعه آسیب‌شناسی بافتی و تجمع زیستی فلزات سنگین سرب و کروم در آبشش و کبد ماهی شوریده (otolitheSruber) در دریای عمان. فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان. سال ششم. شماره 2. ص 175-151.

7-کامران‌زاده، ف.، سلامات، ن.، سالاری، م.، موحدی نیا، ع. 1394. مطالعه ساختار کبد ماهی شوریده (Ruberotolithes)در مواجهه با آلاینده‌های خور موسی. کنفرانس ملی زیست شناسی وعلوم زیست محیطی. ص1-26.

8-کشاورزی، ب .ابراهیمی، پ. مر، ف.حمزه، ح. م. 1392. زمین‌شیمی و توزیع فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج چابهار. مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته. شماره 7. ص 81-74.

9-لقمانی، م. 1395. ارزیابی میزان فلزات مس و روی در چهار اسکله شهید کلانتری، هفت‌تیر، شهید بهشتی و کنارک در خلیج چابهار. چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست. 6ص.

10.Adeniran, A., Adeyemo, O.K., Emikpe, B.O., Alarape, S.A. (2017). Organosomatic indices, haematological and histological assessment as biomarkers of health status in feral and cultured Clariasgariepinus. Afr. J. Biotechnol, 20(2);189-194.

11.Allen, G. R. (1985). Snappers of the world: an annotated and illustrated catalogue of lutjanid species known to date.FAO species catalogue. Food and Agriculture Organization of the United Nations, 208 p.

12.Au, D.W.T. (2004). The application of histo-cytopathological biomarkers in marine pollution monitoring: a review. Mar pollut bullet, 48(9-10); 817-834.

13.Barišić, J., FilipovićMarijić, V., Mijošek, T., Čož-Rakovac, R., Dragun, Z., Krasnići, N. (2018). Evaluation of architectural and histopathological biomarkers in the intestine of brown trout (Salmo trutta Linnaeus, 1758) challenged with environmental pollution. Sci. Total Environ, 642; 656–664.

14.Bernet, D., Schmidt, H., Meier, W., Burkhardt-Holm, P., Wahli, T. (1999). Histopathology in fish: proposal for a protocol to assess aquatic pollution. J. Fish Dis, 22; 25–34.

15.El-Morshedi, N., Alzahrani, I., Kizilbash, N. A., Abdeen, A., El-Shebbly, A.A.,El-Berri, A. (2014). Effect of heavy metal pollutants on fish population in two Egyptian lakes. Int. J. Curr. Adv, 2(1); 409.

16.Gaber, H.S., Abbas, W.T., Authman, M.M.N., Gaber, S.A. (2014). Histological and biochemical studies on some organs of two fish species in Bardawil Lagoon, North Sinai, Egypt. Glob. Vet, 12; 1–11.

17.Hamzeh, M.A., Shah-hosseini, M., Beni, A.N. (2013). Effect of fishing vessels on trace metal contamination in sediments of three harbors along Iranian Oman Sea coast. Environ. Monitor. Assess, 185(2);1791-1807.

18.Kaoud, H., El-Dahshan, A.R. (2010). Bioaccumulation and histopathological alterations of the heavy metals in Oreochromisniloticus fish. Nat.Sci, 8; 147–156.

19.Kaur, S., Khera, K. S., Kondal, J. K. (2018). Heavy metal induced histopathological alterations in liver, muscle and kidney of freshwater cyprinid, Labeorohita (Hamilton).

20.Liu, X.J., Luo, Z., Li, C.H., Xiong, B.X., Zhao, Y.H., Li, X.D. (2011). Antioxidant responses, hepatic intermediary metabolism, histology and ultrastructure in Synechogobius hasta exposed to waterborne cadmium. Ecotoxicol. Environ. Safe, 74(5);1156-1163.

21.Mishra, A.K., Mohanty, B. (2008). Acute toxicity impacts of hexavalent chromium on behavior and histopathology of gill, kidney and liver of the freshwater fish, Channa punctatus (Bloch). Environ.Toxicol. Pharm, 26(2); 136-141.

22.Rajeshkumar, S., Li, X. (2018). Bioaccumulation of heavy metals in fish species from the Meiliang Bay, Taihu Lake, China. Toxicol. Reports, 5; 288-295.

23.Roncarati, A., Melotti, P., Dees, A., Mordenti, O., Angellotti, L. (2006). Welfare status of cultured seabass (Dicentrarchuslabrax L.) and seabream (Sparusaurata L.) assessed by blood parameters and tissue characteristics. J. Appl. Ichthyol, 22(3); 225-234.

24.Sadeghi, P., Loghmani, M., Afsa, E. (2019). Trace element concentrations, ecological and health risk assessment in sediment and marine fish Otolithesruber in Oman Sea, Iran. Mar. Pollut. Bullet, 140; 248-254.

25.Sadeghi, S.N. (2001). The biological and morphological characteristics of southern fishes of iran. Naghshemehr, Tehran, Iran.456 page.

26.Sweidan, A.H., El-Bendary, N., Hegazy, O.M., Hassanien, A.L., Snasel, V. (2015). Water pollution detection system based on fish gills as a biomarker. Procedia Comput. Sci, 65; 601–611.

27.Tavera, j.j., Acero, A., Balart, E.F., Bernard, G. (2012). Molecular phylogeny of grunts(Teleostei, Haemulidae), with an emphasis on the ecology, evolution, and speciation history of New World species. BMC EvolutionBiol, 12; 57.

28.Velma, V., Tchounwou, P. B. (2010). Chromium-induced biochemical, genotoxic and histopathologic effects in liver and kidney of goldfish, Carassiusauratus. Mutat. Res. Genet. Toxicol. Environ. Mutagen, 698(1); 43-51.