رویکردِ تأویل گرایانة عرفا به قرآن و احادیث
الموضوعات : عرفان اسلامیمحمود حاجی محمدی 1 , قدمعلی سرامی 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، اراک، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، دانشیار گروه ادبیات فارسی، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية: عرفان, قرآن, تصوّف, تأویل, تفسیر, حدیث,
ملخص المقالة :
عرفان اسلامى با قرآن و حدیث، پیوندی تنگاتنگ و ناگسستنى دارد. قرآن، نسخة گوهرین و روشمند رستگاری انسانهاست که افزون بر سویههای آیینی و دینى، از متنى پرمایة ادبى و هنرى برخوردار است، و همة ویژگیهای یک اثر هنرى را به لحاظ ساختار و درونمایه، دارد. صوفیه در قرآن و حدیث دستاویزهایی یافتهاند، تا از آن رشتهیی که انسانِ فناپذیر را با خداوند پیوند میدهد؛ نشان دهند. لذا از آنسوی که موضوع سخنانانشان، در نگرشِ همگانی، ناشناخته و مفاهیم رازآلودِ بیمرز و به رمز است، بر این باورند که قرآن، فراتر از روساختِ جمله و روخوانی، باید فهمیده شود. پس معانى نهفته در آن، فرامادّى و ژرفاند، و هنگامی به نیکی دریافت مىشوند که با شهود و یا از راه تجلّى، درک شوند. این نگرش زمینهساز گرایش به تفسیر و تأویل براى دستیابى بهگونهای از نهانشناسی دربارة حقایقِ هستى شده، که آنان را به برداشتهاى تازه و دریافتهای نوینی از آیات و روایات، رهنمون ساخته و شیوهای خاص و متفاوتی از تفسیر و تأویل قرآن، پدید آورده است. با توجّه به گستردگی مفاهیم قرآنی و احادیث، و پیوند و درآمیختگی آن با اندیشههای عرفانی این مقاله با بررسی اجمالی این پیوند، رویکرد تأویلگرایانة عرفا را از آیات و روایات بازنموده است.
